Úrskurður yfirskattanefndar nr. 184/2014
Úrskurður nr. 184/2014
ÚRSKURÐUR YFIRSKATTANEFNDAR
Ár 2014, miðvikudaginn 2. júlí, er tekið fyrir mál nr. 324/2013; krafa skattrannsóknarstjóra ríkisins um að A, kt. [...], verði gerð sekt vegna meintra brota á skattalögum. Í málinu úrskurða Ólafur Ólafsson, Sverrir Örn Björnsson og Kristinn Gestsson. Upp er kveðinn svofelldur
ú r s k u r ð u r :
I.
Með bréfi, dags. 28. nóvember 2013, hefur skattrannsóknarstjóri ríkisins krafist þess að yfirskattanefnd taki til sektarmeðferðar mál A, kt. [...], fyrir brot á lögum nr. 50/1988, um virðisaukaskatt, með áorðnum breytingum, framin vegna rekstraráranna 2005 til og með 2011.
Í bréfi skattrannsóknarstjóra ríkisins segir:
„A er gefið að sök eftirfarandi:
Vangoldinn innheimtur virðisaukaskattur í sjálfstæðri starfsemi. Vanræksla á afhendingu virðisaukaskattsskýrslna á lögmæltum tíma.
A er gefið að sök að hafa vanrækt að standa innheimtumanni ríkissjóðs skil á virðisaukaskatti, sem innheimtur var í sjálfstæðri starfsemi, vegna uppgjörstímabilanna janúar–febrúar til og með nóvember–desember rekstrarárið 2005, janúar–febrúar til og með nóvember–desember rekstrarárið 2006, janúar–febrúar til og með nóvember–desember rekstrarárið 2007, janúar–febrúar til og með nóvember–desember rekstrarárið 2008, september–október og nóvember–desember rekstrarárið 2009, janúar–febrúar, mars–apríl, júlí–ágúst og september–október rekstrarárið 2010 og janúar–febrúar til og með nóvember–desember rekstrarárið 2011. Þá er A gefið að sök að hafa vanrækt að standa innheimtumanni ríkissjóðs skil á virðisaukaskattsskýrslum vegna framangreindra uppgjörstímabila á lögmæltum tíma. Vangoldinn innheimtur virðisaukaskattur, til innheimtumanns ríkissjóðs, vegna framangreindra uppgjörstímabila nemur samtals kr. 6.462.001. Fjárhæðin sundurliðast svo sem hér greinir:
| Rekstrarár | Uppgjörstímabil | Vangoldinn virðisaukaskattur til innheimtumanns ríkissjóðs kr. |
| 2005 | jan. – feb. | 149.515 |
| 2005 | mars – apríl | 149.515 |
| 2005 | maí – júní | 149.515 |
| 2005 | júlí – ágúst | 149.515 |
| 2005 | sept. – okt. | 149.515 |
| 2005 | nóv. – des. | 149.514 |
| Samtals kr. | 897.089 | |
| 2006 | jan. – feb. | 149.695 |
| 2006 | mars – apríl | 149.695 |
| 2006 | maí – júní | 149.695 |
| 2006 | júlí – ágúst | 149.695 |
| 2006 | sept. – okt. | 149.695 |
| 2006 | nóv. – des. | 149.696 |
| Samtals kr. | 898.171 | |
| 2007 | jan. – feb. | 193.787 |
| 2007 | mars – apríl | 193.787 |
| 2007 | maí – júní | 193.787 |
| 2007 | júlí – ágúst | 193.787 |
| 2007 | sept. – okt. | 193.787 |
| 2007 | nóv. – des. | 193.786 |
| Samtals kr. | 1.162.721 | |
| 2008 | jan. – feb. | 178.439 |
| 2008 | mars – apríl | 178.439 |
| 2008 | maí – júní | 178.439 |
| 2008 | júlí – ágúst | 178.439 |
| 2008 | sept. – okt. | 178.439 |
| 2008 | nóv. – des. | 178.438 |
| Samtals kr. | 1.070.633 | |
| 2009 | sept. – okt. | 294.490 |
| 2009 | nóv. – des. | 294.490 |
| Samtals kr. | 588.980 | |
| 2010 | jan. – feb. | 216.750 |
| 2010 | mars – apríl | 56.355 |
| 2010 | júlí – ágúst | 279.480 |
| 2010 | sept. – okt. | 82.110 |
| Samtals kr. | 634.695 | |
| 2011 | jan. – feb. | 93.993 |
| 2011 | mars – apríl | 205.275 |
| 2011 | maí – júní | 209.993 |
| 2011 | júlí – ágúst | 217.388 |
| 2011 | sept. – okt. | 238.263 |
| 2011 | nóv. – des. | 244.800 |
| Samtals kr. | 1.209.712 | |
| Samtals öll árin kr. | 6.462.001 |
Það er mat skattrannsóknarstjóra ríkisins, byggt á gögnum málsins, að framangreindu hafi A komið til leiðar með saknæmum hætti, að því er frekast verður séð af ásetningi eða í það minnsta af stórkostlegu hirðuleysi.
Telst þessi háttsemi A brjóta í bága við ákvæði 1. mgr. 15. gr. og 1. og 2. mgr. 24. gr., sbr. aðalreglur 1. gr., 2. gr., 1. tl. 1. mgr. 3. gr., 1. mgr. 11. gr., 1. og 2. mgr. 13. gr., 1. mgr. 14. gr. og 19. gr. laga nr. 50/1988, um virðisaukaskatt, með áorðnum breytingum.
Framangreind háttsemi varðar A sekt samkvæmt 1. mgr. 40. gr. laga nr. 50/1988, um virðisaukaskatt, með áorðnum breytingum.
Þess er krafist að A verði með úrskurði yfirskattanefndar gert að sæta sekt í samræmi við framangreint.“
Af hálfu skattrannsóknarstjóra ríkisins er málavöxtum lýst í greinargerð, dags. 28. nóvember 2013, sem fylgdi kröfugerðinni.
II.
Með bréfi yfirskattanefndar, dags. 14. janúar 2014, sem gjaldandi móttók á skrifstofu nefndarinnar hinn 3. febrúar 2014, var gjaldanda veitt færi á að skila vörn í tilefni af framangreindri kröfugerð skattrannsóknarstjóra ríkisins eða tilkynna sérstaklega ef hann vildi ekki hlíta því að yfirskattanefnd afgreiddi mál hans og yrði málið þá endursent skattrannsóknarstjóra ríkisins sem tæki ákvörðun um hvort því yrði vísað til opinberrar rannsóknar, sbr. 4. mgr. 41. gr. laga nr. 50/1988, um virðisaukaskatt. Engar athugasemdir hafa borist frá gjaldanda.
III.
Með bréfi skattrannsóknarstjóra ríkisins, dags. 28. nóvember 2013, er gerð sú krafa að gjaldanda, A, verði gerð sekt samkvæmt þargreindum ákvæðum 40. gr. laga nr. 50/1988, um virðisaukaskatt, þar sem hann hafi vanrækt að standa skil á virðisaukaskatti í sjálfstæðri starfsemi sinni þau uppgjörstímabil árin 2005 til og með 2011 sem greinir í bréfinu. Gjaldandi hefur átt þess kost að koma að vörnum fyrir yfirskattanefnd í tilefni af sektarkröfu skattrannsóknarstjóra ríkisins, en engar athugasemdir hafa borist. Þar sem gjaldandi hefur ekki gert athugasemdir við meðferð máls þessa fyrir yfirskattanefnd verður að líta svo á að hann mæli því ekki í gegn að það sæti sektarmeðferð fyrir nefndinni.
Skattrannsóknarstjóri ríkisins hóf hinn 21. maí 2013 rannsókn á skattskilum gjaldanda er beindist að skilum á innheimtum virðisaukaskatti vegna rekstraráranna 2005 til og með 2011. Vegna rannsóknarinnar kom gjaldandi til skýrslutöku hjá skattrannsóknarstjóra ríkisins þann 5. júní 2013. Með bréfi, dags. 6. júní 2013, sendi skattrannsóknarstjóri gjaldanda skýrslu um rannsóknina, sem þá lá fyrir, dags. 6. júní 2013, og gaf honum kost á að tjá sig um efni hennar. Engar athugasemdir bárust. Í framhaldi af þessu tók skattrannsóknarstjóri ríkisins saman nýja skýrslu um rannsóknina, dags. 2. júlí 2013, sem var efnislega samhljóða hinni fyrri að viðbættum kafla um lok rannsóknarinnar.
Í skýrslu skattrannsóknarstjóra ríkisins, dags. 2. júlí 2013, segir að rannsókn á skattskilum gjaldanda hafi einkum verið byggð á upplýsingum sem fram hafi komið við fyrrgreinda skýrslutöku, innsendum virðisaukaskattsskýrslum, samanburðar- og leiðréttingarskýrslum virðisaukaskatts, og tekjubókhaldi ríkissjóðs, sbr. fylgiskjöl með skýrslunni, en þar er um að ræða yfirlit um greiðslur gjaldanda vegna staðgreiðslu opinberra gjalda, virðisaukaskatts og opinberra gjalda. Fram kemur í skýrslunni að rannsókn á virðisaukaskattsskilum gjaldanda hafi falist í því að bera fjárhæð innheimts virðisaukaskatts samkvæmt virðisaukaskattsskýrslum gjaldanda saman við greiðslur hans til innheimtumanns ríkissjóðs. Er gerð grein fyrir þeirri niðurstöðu rannsóknarinnar að gjaldandi hafi ekki staðið skil á innheimtum virðisaukaskatti innan lögboðins frests vegna uppgjörstímabilanna janúar–febrúar til og með nóvember–desember 2005, janúar–febrúar til og með nóvember–desember 2006, janúar–febrúar til og með nóvember–desember 2007, janúar–febrúar til og með nóvember–desember 2008, september–október og nóvember–desember 2009, janúar–febrúar, mars–apríl, júlí–ágúst og september–október 2010 og janúar–febrúar til og með nóvember–desember 2011, samtals að fjárhæð 6.462.001 kr. Þá hafi gjaldandi vanrækt að standa skil á virðisaukaskattsskýrslum á lögmæltum tíma öll framangreind uppgjörstímabil.
Við skýrslutöku af gjaldanda, sem fram fór 5. júní 2013, kom fram að gjaldandi hefði starfað sem undirverktaki við raflagnir og skylda starfsemi á því tímabili sem málið varðar. Gjaldandi staðfesti að fyrirliggjandi virðisaukaskattsskýrslur og samanburðar- og leiðréttingarskýrslur virðisaukaskatts væru vegna rekstrar síns. Kvað gjaldandi tilgreindan bókara hafa annast gerð skýrslnanna og hefðu þær byggt á gögnum frá sér. Taldi gjaldandi skýrslurnar gefa rétta mynd af rekstrinum. Sagði gjaldandi að vegna spilafíknar og ofneyslu áfengis hefði virðisaukaskattsskýrslum og virðisaukaskatti ekki verið skilað á lögmæltum tíma. Fram kom af hálfu gjaldanda að hann kæmi til með að greiða virðisaukaskattsskuld sína að fjárhæð 6.462.001 kr. Það væri einungis ákveðin úrvinnsla hvernig það yrði gert, en m.a. væri verið að sækja um niðurfellingu á skuldum vegna veikinda gjaldanda. Gjaldandi hefði sett þessa peninga í fjárhættuspil og áfengi og það væru tekjur sem færu til ríkisins. Þannig væri gjaldandi búinn að greiða meira til ríkisins en margir aðrir, þótt hann hefði ekki gert það á réttan hátt.
Samkvæmt 1. mgr. 40. gr. laga nr. 50/1988, um virðisaukaskatt, sbr. 3. gr. laga nr. 42/1995, er refsivert ef skattskyldur maður afhendir eigi á lögmæltum tíma virðisaukaskattsskýrslu eða virðisaukaskatt sem hann hefur innheimt eða honum borið að innheimta. Samkvæmt fortakslausum ákvæðum nefndra laga og með stoð í dómaframkvæmd Hæstaréttar Íslands, sbr. m.a. dóma Hæstaréttar 27. febrúar 1997 (H 1997:789), 25. september 1997 (H 1997:2446), 14. janúar 1999 (H 1999:79), 18. febrúar 1999 (H 1999:544 og 550), 10. júní 1999 (H 1999:2645) og 30. mars 2000 (H 2000:1422), geta skattskyldir aðilar unnið til refsingar með því einu að láta ógert að skila umræddum gjöldum í ríkissjóð á tilskildum tíma, enda sé huglægum refsiskilyrðum fullnægt.
Til grundvallar niðurstöðu skattrannsóknarstjóra ríkisins um fjárhæð vangreidds virðisaukaskatts árin 2005, 2006, 2007, 2008, 2009, 2010 og 2011 liggja virðisaukaskattsskýrslur, m.a. samanburðar- og leiðréttingarskýrslur virðisaukaskatts, sem gjaldandi hefur staðfest að varði sjálfstæðan rekstur sinn, sbr. skýrslutöku af gjaldanda 5. júní 2013, þar sem einnig kom fram af hálfu gjaldanda að skýrslurnar gæfu rétta mynd af rekstri hans. Af hálfu gjaldanda hafa engar athugasemdir verið gerðar við niðurstöður í skýrslu skattrannsóknarstjóra ríkisins. Að svo vöxnu og að virtum gögnum málsins verður því byggt á fjárhæð vangreidds virðisaukaskatts samkvæmt skýrslu skattrannsóknarstjóra ríkisins, sbr. og kröfugerð skattrannsóknarstjóra í máli þessu.
Í skýrslu skattrannsóknarstjóra ríkisins og greinargerð með kröfugerð embættisins til yfirskattanefndar er gerð grein fyrir greiðslum gjaldanda til innheimtumanns ríkissjóðs vegna staðgreiðslu, virðisaukaskatts og opinberra gjalda frá því að skuldir vegna virðisaukaskatts, sem um ræðir í máli þessu, byrjuðu að myndast 6. apríl 2005. Þar kemur fram að á tímabilinu 6. apríl 2005 til og með 14. nóvember 2013 var ekki um neinar greiðslur að ræða af hálfu gjaldanda vegna virðisaukaskatts hans eða staðgreiðslu opinberra gjalda. Greiðslur til innheimtumanns ríkissjóðs vegna opinberra gjalda gjaldanda, þ.m.t. tryggingagjalds, á þeim tíma sem hér um ræðir, námu 873.901 kr. og var innborgunum að hluta varið til greiðslu dráttarvaxta og kostnaðar. Í skýrslu skattrannsóknarstjóra kemur fram að á tímabilinu hafi gjaldandi fengið greiddar barnabætur úr ríkissjóði að fjárhæð samtals 818.817 kr. sem ráðstafað hafi verið til greiðslu skattskulda hans. Samkvæmt þessum upplýsingum, sem þykja vera í samræmi við fyrirliggjandi gögn, og að virtum reglum um skuldajöfnun umræddra greiðslna úr ríkissjóði, sbr. nú lokamálsgrein A-liðar 68. gr. laga nr. 90/2003, um tekjuskatt, og þágildandi 7. gr. reglugerðar nr. 555/2004, um greiðslu barnabóta, verður ekki talið að greiðsla skattskulda með skuldajöfnun þessara greiðslna úr ríkissjóði geti haft áhrif á niðurstöðu í máli þessu. Samkvæmt þessu hafa greiðslur til innheimtumanns ríkissjóðs vegna opinberra gjalda gjaldanda, umfram það sem leiðir af skuldajöfnun, verið óverulegar á þeim tíma sem hér um ræðir.
Samkvæmt framanrituðu þykir nægilega komið fram með stoð í gögnum málsins og framburði gjaldanda við skýrslutöku hjá skattrannsóknarstjóra ríkisins 5. júní 2013 að gjaldandi hafi vanrækt skyldur sínar, sem mælt er fyrir um í 1. mgr. 15. gr. og 1. og 2. mgr. 24. gr. laga nr. 50/1988, um virðisaukaskatt, til að standa á tilskildum tíma skil á innheimtum virðisaukaskatti að fjárhæð 6.462.001 kr. fyrrgreind uppgjörstímabil á árunum 2005 til og með 2011. Þykja þær ástæður sem gjaldandi hefur fært fram um ástæður þessarar vanrækslu ekki geta leyst hann undan ábyrgð á skilum virðisaukaskatts, enda liggur ekki annað fyrir en að gjaldandi hafi haft með höndum atvinnurekstur eða sjálfstæða starfsemi allan þann tíma sem í málinu greinir.
Með vísan til þess sem rakið hefur verið telst fullnægt þeim huglægu refsiskilyrðum sem fram koma í 1. mgr. 40. gr. laga nr. 50/1988, um virðisaukaskatt, sbr. 3. gr. laga nr. 42/1995, og ber að ákvarða gjaldanda sekt samkvæmt þessum lagaákvæðum vegna vanrækslu á skilum virðisaukaskatts sem að framan greinir.
Eins og lög nr. 50/1988 hljóða eftir breytingar, sem á þeim voru gerðar með lögum nr. 42/1995, skal sekt aldrei vera lægri en sem nemur tvöfaldri þeirri skattfjárhæð sem vanrækt var greiðsla á, þó að teknu tilliti til álags. Samkvæmt breytingu á greindum lögum með lögum nr. 134/2005 eiga fésektarákvæði þessi þó ekki við hafi brot einskorðast við að standa ekki skil á réttilega tilgreindum virðisaukaskatti samkvæmt virðisaukaskattsskýrslu, enda hafi verið gerð skil á verulegum hluta skattfjárhæðar eða málsbætur eru miklar. Í tilviki gjaldanda er til þess að líta að virðisaukaskattsskýrslur og eftir atvikum samanburðar- og leiðréttingarskýrslur virðisaukaskatts liggja fyrir vegna allra uppgjörstímabila sem málið varðar og eru fjárhæðir í málinu byggðar á þeim. Hins vegar varðar mál þetta umtalsverð vanskil á virðisaukaskatti vegna langs tímabils og á þeim tíma hefur gjaldandi innt óverulegar greiðslur af hendi til innheimtumanns ríkissjóðs. Því þykja ekki vera fyrir hendi lagaskilyrði til þess að ákvarða sekt vegna vanrækslu á skilum virðisaukaskatts lægri en lágmarksákvæði 1. mgr. 40. gr. laga nr. 50/1988 mælir fyrir um. Samkvæmt framansögðu og að teknu tilliti til álags samkvæmt 2. mgr. 27. gr. laga nr. 50/1988 þykir sekt gjaldanda hæfilega ákveðin 12.200.000 kr. til ríkissjóðs.
Úrskurðarorð:
Gjaldandi, A, greiði sekt að fjárhæð 12.200.000 kr. til ríkissjóðs.
