Ákvörðun 1/2021 um sátt

12.5.2021

Samkomulag um sátt vegna brota á ákvæðum laga nr. 140/2018, um aðgerðir gegn peningaþvætti og fjármögnun hryðjuverka og laga nr. 64/2019, um frystingu fjármuna og skráningu aðila á lista yfir þvingunaraðgerðir í tengslum við fjármögnun hryðjuverka og útbreiðslu gereyðingarvopna

Þann 24. mars 2021 gerðu ríkisskattstjóri og málsaðili með sér samkomulag um að ljúka með sátt máli vegna brota á ákvæðum laga nr. 140/2018, um aðgerðir gegn peningaþvætti og fjármögnun hryðjuverka og laga nr. 64/2019, um frystingu fjármuna og skráningu aðila á lista yfir þvingunaraðgerðir í tengslum við fjármögnun hryðjuverka og útbreiðslu gereyðingarvopna.

Meginatriði samkomulagsins eru sem hér segir:

Málsaðili viðurkennir að hafa brotið gegn eftirfarandi ákvæðum laga nr. 140/2018 og laga nr. 64/2019:

• 5. gr. laga nr. 140/2018, með því að áhættumat málsaðila var ófullnægjandi og innri reglur og verkferlar höfðu ekki verið innleidd.
• 10. gr. laga nr. 140/2018, með því að hafa aldrei framkvæmt áreiðanleikakönnun á viðskiptamanni.
• 7. gr. laga nr. 64/2019, með því að hafa ekki innleitt ferla og aðferðir til að meta hvort viðskiptamenn þeirra séu á listum yfir þvingunaraðgerðir.

Málsaðili fellst á að greiða sekt að fjárhæð 1.500.000 krónur.

Þá fellst málsaðili á að framkvæma fullnægjandi úrbætur innan tilgreindra tímamarka í samræmi við kröfur ríkisskattstjóra, sbr. viðauka I við samkomulag þetta. Viðaukinn telst ófrávíkjanlegur hluti af sátt þessari.

Málavextir og málsástæður og lagarök

Í júlí 2020 óskaði ríkisskattstjóri eftir upplýsingum og gögnum frá málsaðila á grundvelli 2. mgr. 38. gr. laga nr. 140/2018 um aðgerðir gegn peningaþvætti og fjármögnun hryðjuverka (hér eftir „pþl.“) og 2. mgr. 16. gr. laga nr. 64/2019, um frystingu fjármuna og skráningu aðila á lista yfir þvingunaraðgerðir í tengslum við fjármögnun hryðjuverka og útbreiðslu gereyðingarvopna (hér eftir „frystingarlög“).

Málsaðili varð við beiðni ríkisskattstjóra og afhenti umbeðin gögn. Í kjölfarið boðaði ríkisskattstjóri til vettvangsathugunar sem fór fram síðar í júlí á starfsstöð málsaðila.

Við yfirferð gagna og framkvæmd vettvangsathugunar var könnuð fylgni málsaðila við skyldur samkvæmt pþl. og frystingarlög.

Við yfirferð gagna og framkvæmd vettvangsathugunar komu í ljós annmarkar sem sneru að aðgerðum málsaðila gegn peningaþvætti og fjármögnun hryðjuverka og frystingarskyldu málsaðila. Voru annmarkar taldir vera á þeim aðgerðum sem teknar voru til skoðunar, m.a. áhættumati, framkvæmd áreiðanleikakannana, reglubundnu eftirliti, stefnu og verkferlum og eftirliti með því hvort viðskiptamenn væri að finna á þvingunarlistum.

Helstu niðurstöður úr vettvangsathugun voru dregnar saman í lok athugunar á samantektarblað. Þar kom eftirfarandi orðrétt fram:

„Félagið starfar ekki samkvæmt áhættumati, framkvæmir ekki áreiðanleikakannanir og starfar að öðru leyti ekki í samræmi við lög nr. 140/2018, sbr. innri reglur og innra eftirlit. Skyldur ábyrgðarmanns, fræðsla, reglubundið eftirlit og tilkynningarskylda sem og verklag varðandi lög nr. 64/2019 er ekki til staðar“

Samantektin var kynnt fyrirsvarsmönnum félagsins og ábyrgðarmaður peningaþvættis skrifaði undir. Fyrirsvarsmönnum félagsins var afhent afrit af samantektarblaði.

Áhættumat og verkferlar

Samkvæmt 5. gr. pþl. skulu tilkynningarskyldir aðilar framkvæma áhættumat á rekstri sínum og viðskiptum. Matið skal innihalda skriflega greiningu og mat á hættu á peningaþvætti og fjármögnun hryðjuverka og skal m.a. taka mið af áhættuþáttum sem tengjast viðskiptamönnum, viðskiptalöndum eða svæðum, vörum, þjónustu, viðskiptum, tækni og dreifileiðum. Við gerð áhættumats ber tilkynningarskyldum aðilum að hafa áhættumat ríkislögreglustjóra skv. 4. gr. til hliðsjónar. Áhættumat skal ennfremur taka mið af stærð, eðli og umfangi starfseminnar og vera notað við áhættumiðað eftirlit með samningssamböndum og viðskiptum. Framkvæmd áhættumats er nánar útfært í reglugerð nr. 545/2019, um áhættumat vegna peningaþvættis og fjármögnunar hryðjuverka.

Samkvæmt 2. mgr. 7. gr. frystingarlaga skulu tilkynningarskyldir aðilar skv. i-s-lið 1. mgr. 2. gr. pþl. innleiða ferla og aðferðir til að meta hvort viðskiptamenn þeirra séu á listum yfir þvingunaraðgerðir svo unnt sé að frysta fjármuni og efnahagslegan auð í samræmi við 4. gr. frystingarlaga, reynist viðskiptamaður sæta alþjóðlegum þvingunaraðgerðum. Meta skal stöðu viðskiptamanns í upphafi viðskipta og með reglubundnum hætti á meðan viðskiptasamband varir.

Við yfirferð gagna og framkvæmd vettvangsathugunar málsaðila varð ljóst að ekki hafi verið framkvæmt áhættumat vegna peningaþvættis og fjármögnunar hryðjuverka í samræmi við 5. gr. pþl. og að hvorki væru til staðar stýringar hvað varðar lögbundnar aðgerðir á grundvelli peningaþvættislaga né frystingarlaga.

Áreiðanleikakannanir

Tilkynningarskyldum aðilum ber að framkvæma áreiðanleikakönnun á viðskiptamönnum sínum í samræmi við 10. gr. pþl.

Við yfirferð gagna og framkvæmd vettvangsathugunar varð ljóst að aldrei hafi verið framkvæmd áreiðanleikakönnun á viðskiptamönnum málsaðila í samræmi við fyrirmæli pþl. og reglugerðar nr. 745/2019, um áreiðanleikakönnun vegna aðgerða gegn peningaþvætti og fjármögnun hryðjuverka.

Sektarfjárhæð

Sektarfjárhæð er ákvörðuð í samræmi við reglur ríkisskattstjóra nr. 1132/2020, um sáttagerðir samkvæmt lögum nr. 140/2018. Samkvæmt reglunum er miðað við að sektarfjárhæð sé hlutfallslega lægri en sem ætla má að fjárhæð stjórnvaldssektar gæti numið að teknu tilliti til mögulegra þyngingar- og mildunarsjónarmiða auk þess sem litið er til þess á hvaða stigi meðferð máls er þegar því er lokið með sátt.

Samkvæmt 2. mgr. 46. gr. laga nr. 140/2018 og 1. mgr. 20. gr. frystingarlaga skal, við ákvörðun stjórnvaldssekta tekið tillit til allra atvika sem máli skipta, þ.m.t. alvarleika brots, hvað brotið hefur staðið yfir lengi, ábyrgðar hins brotlega hjá lögaðilanum, fjárhagsstöðu hins brotlega, ávinnings af broti eða taps sem forðað er með broti, hvort brot hafi leitt til taps þriðja aðila, hvers konar mögulegra kerfislegra áhrifa brotsins, samstarfsvilja hins brotlega, fyrri brota og hvort um ítrekað brot er að ræða.

Við ákvörðun sektarfjárhæðar í málinu hefur ríkisskattstjóri litið til eðlis brota málsaðila, en bæði gögn málsaðila og vettvangsathugun leiddu í ljós skort málsaðila í aðgerðum sínum gegn peningaþvætti og fjármögnun hryðjuverka og frystingarskyldu. Um er að ræða brot gegn grundvallarþáttum í vörnum málsaðila samkvæmt framangreindum lögum.

Starfsemi málsaðila varð tilkynningarskyld 1. janúar 2019 með tilkomu pþl. Þá bar tilkynningarskyldum aðilum að hafa lokið við að framkvæma eigið áhættumat eigi síðar en 1. júní 2019.

Þó er á það að líta að málsaðili hefur greiðlega veitt ríkisskattstjóra umbeðin gögn og aðgang að starfsstöð sinni. Einnig hefur málsaðili í engu dregið undan í upplýsingagjöf sinni til ríkisskattstjóra. Einnig ber til þess að líta að málsaðili hafði sjálfur frumkvæði að sáttargerð á fyrri stigum máls.

Með bréfi ríkisskattstjóra, dags. 22. febrúar 2021, var boðuð sekt að fjárhæð 4.000.000 vegna framangreindra brota félagsins á pþl. og frystingarlögum. Með hliðsjón af því sem rakið er að framan, heildarveltu málsaðila og að teknu tilliti til andmæla félagsins og þess að málinu er lokið með sátt, er sektarfjárhæð talin hæfilega ákveðin 3.000.000 krónur. Með vísan til 2. mgr. 3. gr. reglna ríkisskattstjóra nr. 1132/2020 nemur fjárhæð sáttar 50% af boðaðri sektarfjárhæð, eða 1.500.000 krónur.

Réttaráhrif

Samkomulag þetta er gert á grundvelli 47. gr. laga nr. 140/2018, um aðgerðir gegn peningaþvætti og fjármögnun hryðjuverka, 21. gr. laga nr. 64/2019, um frystingu fjármuna og skráningu aðila á lista yfir þvingunaraðgerðir í tengslum við fjármögnun hryðjuverka og útbreiðslu gereyðingarvopna, og reglna ríkisskattstjóra nr. 1132/2020.

Samkomulagið er bindandi fyrir málsaðila og ríkisskattstjóra þegar báðir aðilar hafa samþykkt og staðfest efni þess með undirskrift sinni. Málsaðili telst uppfylla sáttina við greiðslu sektarfjárhæðar og staðfestingu á að úrbótum sé lokið, sbr. nánar viðauka I við samkomulag þetta.

Málsaðili brýtur gegn samkomulaginu ef hann greiðir ekki umsamda sektarfjárhæð, lýkur ekki úrbótum í samræmi við viðauka I við samkomulagið, gaf rangar upplýsingar um málsatvik eða leyndi upplýsingum sem máli skipta. Einnig geta önnur atvik leitt til þess að málsaðili teljist hafa brotið gegn sátt þessari. Verði málsaðili uppvís að því að brjóta gegn samkomulaginu getur ríkisskattstjóri fellt það úr gildi og tekið málið til meðferðar á ný.

Með vísan til 53. gr. pþl. og reglna ríkisskattstjóra um opinbera birtingu stjórnsýsluviðurlaga samkvæmt lögum nr. 140/2018, um aðgerðir gegn peningaþvætti og fjármögnun hryðjuverka, er meginreglan sú að birta skuli opinberlega stjórnsýsluviðurlög. Þrátt fyrir framangreint hefur ríkisskattstjóri, á grundvelli b. liðar 2. mgr. 53. gr. laga nr. 140/2018 og 2. mgr. 5. gr. reglna ríkisskattstjóra nr. 1131/2020 um opinbera birtingu stjórnsýsluviðurlaga samkvæmt lögum nr. 140/2018, um aðgerðir gegn peningaþvætti og fjármögnun hryðjuverka og lögum nr. 64/2019 um frystingu fjármuna og skráningu aðila á lista yfir þvingunaraðgerðir í tengslum við fjármögnun hryðjuverka og útbreiðslu gereyðingarvopna, tekið tillit til andmæla félagsins og fellt auðkenni málsaðila út úr sáttargerð.

Ríkisskattstjóri sendir málsaðila tvö eintök af sáttargerð. Málsaðili skal undir­rita og senda bæði eintökin til ríkisskattstjóra innan 15 daga frá móttöku þeirra. Ríkis­skatt­stjóri undirritar því næst bæði eintök sáttargerðarinnar og sendir málsaðila annað eintakið ásamt kröfu þar sem veittur er 30 daga greiðslufrestur, sbr. 5. mgr. 4. gr. reglna nr. 1132/2020 um sáttargerðir samkvæmt lögum nr. 140/2018.