Ákvörðun 1/2025 um sátt
Þann 28. febrúar 2025 gerðu ríkisskattstjóri og málsaðili (hér eftir félagið) með sér samkomulag um að ljúka máli félagsins með sátt vegna brota á ákvæðum laga nr. 140/2018 um aðgerðir gegn peningaþvætti og fjármögnun hryðjuverka (hér eftir oftast pþl.) og brota á ákvæðum laga nr. 68/2023 um framkvæmd alþjóðlegra þvingunaraðgerða og frystingu fjármuna (hér eftir oftast þfl.).
Sáttin er gerð á grundvelli 1. mgr. 47. gr. pþl., 1. mgr. 31. gr. þfl. og reglna ríkisskattstjóra nr. 33/2025 um sáttagerðir samkvæmt lögum nr. 140/2018 og lögum nr. 68/2023.
Samkvæmt 12.tölul. 1. mgr. 3. gr. þfl. er tilkynningarskyldur aðili samkvæmt lögunum skilgreindur sem aðili sem fellur undir 2. gr. pþl.
Ríkisskattstjóri hefur eftirlit með því að tilkynningarskyldir aðilar sem falla undir l–u-liði 1. mgr. 2. gr. pþl. fari að ákvæðum laganna og reglum og reglugerðum settum á grundvelli þeirra, sbr. 2. mgr. 38. gr. pþl. Þá hefur ríkisskattstjóri eftirlit með því að sömu tilkynningarskyldir aðilar fari að ákvæðum 10. og 13. gr. laga nr. 68/2023, sbr. 2. mgr. 26. gr. laganna.
Meginatriði samkomulagsins eru sem hér segir:
1. Félagið viðurkennir að hafa brotið gegn eftirfarandi ákvæðum laga nr. 140/2018 og laga nr. 68/2023:
- Áreiðanleikakannanir á viðskiptamönnum voru ekki framkvæmdar að öllu leyti í samræmi við fyrirmæli 10. gr. pþl., s.s. með því að afla ekki fullnægjandi upplýsinga um raunverulegan eiganda og sannreyna í samræmi við e-lið 1. mgr. 10. gr. pþl., sem telst brot gegn 5. tölul. 1. mgr. 46. gr. pþl.
- Ekki voru framkvæmdar viðeigandi athuganir á því hvort viðskiptamaður eða raunverulegur eigandi væri í áhættuhópi vegna stjórnmálalegra tengsla í samræmi við 1. mgr. 17. gr. pþl., sem telst brot gegn 12. tölul. 1. mgr. 46. gr. pþl.
- Afrit af gögnum og upplýsingum vegna áreiðanleikakannana, þ. á m. afrit af skilríkjum og upplýsingum úr fyrirtækjaskrá ríkisskattstjóra eða sambærilegri opinberri skrá, voru ekki varðveitt í samræmi við a-lið 1. mgr. 28. gr. pþl., sem telst brot gegn 17. tölul. 1. mgr. 46. gr. pþl.
- Hafa ekki innleitt ferla eða aðferðir til að sinna eftirliti með því hvort viðskiptamenn eða raunverulegir eigendur séu á listum yfir þvingunaraðgerðir í samræmi við 2. mgr. 13. gr. þfl. eða skimað viðskiptamenn eða raunverulega eigendur gagnvart listum yfir þvingunaraðgerðir í samræmi við 3. mgr. 13. gr. þfl., sem telst brot gegn 2. tölul. 1. mgr. 30. gr. þfl., sbr. áður 2. og 3. mgr. 7. gr. laga nr. 64/2019, sem taldist brot gegn 2. tölul. 1. mgr. 20. gr. sömu laga.
2. Með samkomulaginu féllst félagið á að greiða sekt að fjárhæð 1.400.000 kr.
3. Þá skal félagið framkvæma fullnægjandi úrbætur innan tilgreindra tímamarka í samræmi við úrbótakröfu ríkisskattstjóra í viðauka við sáttargerðina.
Málavextir, málsástæður og lagarök
Með bréfi óskaði ríkisskattstjóri eftir upplýsingum og gögnum frá félaginu á grundvelli 3. mgr. 38. gr. pþl. og 3. og 4. mgr. 26. gr. þfl. Félagið varð við beiðni ríkisskattstjóra og afhenti umbeðin gögn.
Við framkvæmd vettvangsathugunar kom í ljós að félagið hafði ekki að öllu leyti framkvæmt áreiðanleikakannanir í samræmi við 10. gr. pþl., þ.e. ekki var aflað fullnægjandi upplýsinga um raunverulegan eiganda og þær sannreyndar í samræmi við e-lið 10. gr. pþl., ásamt því að hafa ekki varðveitt gögn vegna áreiðanleikakannanna í samræmi við a-lið 1. mgr. 28. gr. pþl. Einnig hafði félagið ekki kannað með fullnægjandi hætti hvort viðskiptamaður eða raunverulegur eigandi væri í áhættuhópi vegna stjórnmálalegra tengsla eða væri á listum yfir þvingunaraðgerðir. Félagið hefur því ekki starfað að öllu leyti samkvæmt skilyrðum laga nr. 140/2018 og laga nr. 68/2023 og teljast framangreind brot varða stjórnvaldssekt samkvæmt 5., 12. og 17. tölul. 1. mgr. 46. gr. pþl. og 2. tölul. 1. mgr. 30. gr. þfl., sbr. áður 1. mgr. 20. gr. laga nr. 64/2019.
Sektarfjárhæð
Samkvæmt 1. mgr. 44. gr. a pþl. skal, við ákvörðun um tegund og umfang viðurlaga, tekið tillit til allra atvika sem máli skipta, þ.m.t. eftir því sem við á alvarleika brots, hvað brotið hefur staðið yfir lengi, ábyrgðar hins brotlega hjá lögaðilanum, fjárhagsstöðu hins brotlega, ávinnings af broti eða taps sem forðað er með broti, hvort brot hafi leitt til taps þriðja aðila, hvers konar mögulegra kerfislegra áhrifa brotsins, samstarfsvilja hins brotlega, fyrri brota og hvort um ítrekað brot er að ræða. Samkvæmt 2. mgr. 30. gr. þfl. skal líta til sömu atriða við ákvörðun stjórnvaldssektar samkvæmt lögum nr. 68/2023, sbr. áður 2. mgr. 20. gr. laga nr. 64/2019.
Sektarfjárhæð er ákvörðuð í samræmi við 1. mgr. 44. gr. a pþl., 2. mgr. 30. gr. þfl. og reglur ríkisskattstjóra nr. 33/2025 um sáttagerðir samkvæmt lögum nr. 140/2018 og lögum nr. 68/2023. Samkvæmt 3. gr. reglnanna skal ríkisskattstjóri ákvarða hver yrði ætluð fjárhæð stjórnvaldssektar að teknu tilliti til 44. gr. a laga nr. 140/2018 og/eða 2. mgr. 30. gr. laga nr. 68/2023. Ríkisskattstjóri metur á hvaða stigi mál er við gerð sáttar. Sé máli lokið með sátt á fyrri stigum getur lækkun sektarfjárhæðar numið allt að 50% af ætlaðri fjárhæð stjórnvaldssektar. Sé máli lokið með sátt á síðari stigum getur lækkun sektarfjárhæðar numið allt að 30% af ætlaðri fjárhæð stjórnvaldssektar. Mál telst ávallt vera á síðari stigum ef aðila hefur verið tilkynnt um fyrirhugaða beitingu þvingunarúrræða og/eða viðurlaga.
Í samskiptum félagsins og ríkisskattstjóra lýsti félagið yfir vilja til að ljúka málinu með sátt. Í svarbréfi félagsins voru gerðar athugasemdir við nánar tiltekin atriði í málinu. Ríkisskattstjóra þótti rétt að fallast á athugasemdir félagsins að hluta. Af því leiddi að upphaflega boðuð sektarfjárhæð var lækkuð með hliðsjón af því.
Við mat á fjárhæð sektar leit ríkisskattstjóri til þess að félagið hafði ýmist ekki framkvæmt áreiðanleikakannanir eða ekki framkvæmt áreiðanleikakannanir með fullnægjandi hætti í samræmi við 10. gr. pþl., ásamt því að hafa ekki varðveitt gögn vegna áreiðanleikakannanna í samræmi við a-lið 1. mgr. 28. gr. pþl. Einnig var litið til þess að félagið hafði ekki kannað með fullnægjandi hætti hvort viðskiptamaður eða raunverulegur eigandi væri í áhættuhópi vegna stjórnmálalegra tengsla eða á listum yfir þvingunaraðgerðir. Auk framangreinds leit ríkisskattstjóri til fjárhagsstöðu félagsins eins og hún birtist í ársreikningi félagsins fyrir árin 2022 og 2023. Ríkisskattstjóri tók einnig tillit til samstarfsvilja félagsins og að það hafði veitt embættinu greiðan og óskoraðan aðgang að öllum gögnum sem málið varða. Að lokum leit ríkisskattstjóri til fyrri framkvæmdar embættisins í málum sem varða aðgerðir gegn peningaþvætti og fjármögnun hryðjuverka og alþjóðlegar þvingunaraðgerðir. Að mati ríkisskattstjóra leiddi framangreint til þess að ætluð sektarfjárhæð yrði að fjárhæð 2.800.000 kr.
Með vísan til 2. mgr. 3. gr. reglna ríkisskattstjóra nr. 33/2025 nemur fjárhæð sáttar 50% af ætlaðri sektarfjárhæð þar sem málinu telst lokið á fyrri stigum, eða alls að fjárhæð 1.400.000 kr. (2.800.000 kr. * 50%).
Réttaráhrif, opinber birting viðurlaga og frestur
Samkomulagið er gert á grundvelli 1. mgr. 47. gr. laga nr. 140/2018 um aðgerðir gegn peningaþvætti og fjármögnun hryðjuverka, 1. mgr. 31. gr. laga nr. 68/2023 um framkvæmd alþjóðlegra þvingunaraðgerða og frystingu fjármuna og reglna ríkisskattstjóra nr. 33/2025 um sáttagerðir samkvæmt lögum nr. 140/2018 og lögum nr. 68/2023.
Félagið telst uppfylla sáttina við greiðslu sektarfjárhæðar og staðfestingu á að úrbótum sé lokið. Félagið brýtur gegn samkomulaginu ef það greiðir ekki umsamda sektarfjárhæð, lýkur ekki úrbótum í samræmi við viðauka við samkomulagið, gaf rangar upplýsingar um málsatvik eða leyndi upplýsingum sem máli skipta. Einnig geta önnur atvik leitt til þess að félagið teljist hafa brotið gegn sáttinni. Verði félagið uppvíst að því að brjóta gegn samkomulaginu getur ríkisskattstjóri fellt það úr gildi og tekið málið til meðferðar á ný.
Með vísan til 53. gr. pþl., 36. gr. þfl. og viðmiðunarreglna ríkisskattstjóra um opinbera birtingu stjórnsýsluviðurlaga samkvæmt lögum nr. 140/2018 og lögum nr. 68/2023 er meginreglan sú að birta skuli opinberlega stjórnsýsluviðurlög sem ákveðin eru í samræmi við 46.–47. og 50.–51. gr. pþl. og 30. og 31 gr. þfl.
Í svarbréfi félagsins óskaði það eftir því, með nánar tilteknum sjónarmiðum, að birt ákvörðun verði nafnlaus þar til úttekt á úrbótakröfu hefur farið fram.
Í framkvæmd ríkisskattstjóra í viðurlagamálum vegna aðgerða tilkynningarskyldra aðila gegn peningaþvætti og fjármögnun hryðjuverka hefur almennt ekki verið fallist á að sleppa eða fresta nafngreiningu aðila nema að sérstakar aðstæður mæli með því. Í málinu þótti ríkisskattstjóra mega fallast á að sérstakar aðstæður væru fyrir hendi. Samkvæmt framansögðu taldi ríkisskattstjóri skilyrði a-liðar 2. mgr. 6. gr. viðmiðunarreglna ríkisskattstjóra um opinbera birtingu viðurlaga samkvæmt lögum nr. 140/2018 og lögum nr. 68/2023, sbr. b-lið 2. mgr. 53. gr. pþl. og b-lið 2. mgr. 36. gr. þfl. vera uppfyllt þannig að fresta megi nafngreiningu aðila þar til úttekt á úrbótakröfu hefur farið fram.
