Úrskurður yfirskattanefndar nr. 256/2010
Úrskurður nr. 256/2010
ÚRSKURÐUR YFIRSKATTANEFNDAR
Ár 2010, miðvikudaginn 8. september, er tekið fyrir mál nr. 384/2009; krafa skattrannsóknarstjóra ríkisins um að A, kt. [...], verði gerð sekt vegna meintra brota á skattalögum. Í málinu úrskurða Ólafur Ólafsson, Gylfi Knudsen og Valdimar Guðnason. Upp er kveðinn svofelldur
ú r s k u r ð u r :
I.
Með bréfi, dags. 3. nóvember 2009, hefur skattrannsóknarstjóri ríkisins krafist þess að yfirskattanefnd taki til sektarmeðferðar mál A, kt. [...], fyrir brot á lögum nr. 45/1987, um staðgreiðslu opinberra gjalda, með áorðnum breytingum, framin vegna rekstraráranna 2006, 2007 og 2008.
Í bréfi skattrannsóknarstjóra ríkisins segir:
„A, sem fyrrum framkvæmdastjóra og prókúruhafa X ehf. (nú þrotabú), er gefið að sök eftirfarandi:
Vangoldin afdregin staðgreiðsla opinberra gjalda launamanna. Vanræksla á afhendingu skilagreina á lögmæltum tíma.
A er gefið að sök að hafa vanrækt að standa innheimtumanni ríkissjóðs skil á afdreginni staðgreiðslu opinberra gjalda launamanna X ehf. (nú þrotabú) vegna greiðslutímabilanna desember rekstrarárið 2006, janúar til og með ágúst, nóvember og desember rekstrarárið 2007 og janúar til og með júlí rekstrarárið 2008. Þá er honum gefið að sök að hafa vanrækt að standa skil á skilagreinum vegna staðgreiðslu opinberra gjalda, vegna greiðslutímabilanna janúar til og með ágúst rekstrarárið 2007 og janúar, mars, apríl og maí rekstrarárið 2008, á lögmæltum tíma. Vangoldin afdregin skilaskyld staðgreiðsla opinberra gjalda launamanna X ehf. vegna framangreindra greiðslutímabila, nemur samtals kr. 4.606.964, að frádreginni staðgreiðslu vegna launa fyrirsvarsmanns skattaðila. Fjárhæðin sundurliðast svo sem hér greinir:
| Rekstrarár | Greiðslu-tímabil | Vangoldin staðgreiðsla skv. rannsókn | Afdregin staðgreiðsla fyrirsvarsmanns | Vangoldin skilaskyld staðgreiðsla kr. |
| 2006 | desember | 317.988 | 0 | 317.988 |
| Samtals kr. | 317.988 | 0 | 317.988 | |
| 2007 | janúar | 362.116 | 0 | 362.116 |
| 2007 | febrúar | 365.723 | 0 | 365.723 |
| 2007 | mars | 276.606 | 0 | 276.606 |
| 2007 | apríl | 170.237 | 0 | 170.237 |
| 2007 | maí | 216.025 | 0 | 216.025 |
| 2007 | júní | 186.759 | 0 | 186.759 |
| 2007 | júlí | 409.386 | 70.724 | 338.662 |
| 2007 | ágúst | 434.547 | 70.724 | 363.823 |
| 2007 | nóvember | 289.291 | 1.798 | 287.493 |
| 2007 | desember | 237.570 | 1.798 | 235.772 |
| Samtals kr. | 2.948.260 | 145.044 | 2.803.216 | |
| 2008 | janúar | 244.039 | 0 | 244.039 |
| 2008 | febrúar | 245.383 | 0 | 245.383 |
| 2008 | mars | 319.256 | 0 | 319.256 |
| 2008 | apríl | 304.134 | 0 | 304.134 |
| 2008 | maí | 216.606 | 0 | 216.606 |
| 2008 | júní | 106.011 | 0 | 106.011 |
| 2008 | júlí | 50.331 | 0 | 50.331 |
| Samtals kr. | 1.485.760 | 0 | 1.485.760 | |
| Samtals öll árin | 4.752.008 | 145.044 | 4.606.964 |
Það er mat skattrannsóknarstjóra ríkisins, byggt á gögnum málsins, að þetta hafi A gert á saknæman hátt, að því er frekast verður séð af ásetningi eða í það minnsta af stórkostlegu hirðuleysi.
Telst þessi háttsemi A brjóta í bága við ákvæði 1. og 2. mgr. 20. gr., sbr. 1. og 2. mgr. 15. gr. og 1. mgr. 16. gr. laga nr. 45/1987, um staðgreiðslu opinberra gjalda, með áorðnum breytingum, sbr. aðalreglur 1.-3. gr., 1. tl. 5. gr., 1. mgr. 7. gr og 1. og 3. mgr. 8. gr. þeirra laga.
Framangreind háttsemi varðar A sekt samkvæmt 2. mgr. 30. gr. laga nr. 45/1987, um staðgreiðslu opinberra gjalda, með áorðnum breytingum.
Þess er krafist að A verði með úrskurði yfirskattanefndar gert að sæta sekt í samræmi við framangreint.“
Af hálfu skattrannsóknarstjóra ríkisins er málavöxtum lýst í greinargerð, dags. 3. nóvember 2009, sem fylgdi kröfugerðinni.
II.
Með bréfi yfirskattanefndar, dags. 4. nóvember 2009, var gjaldanda veitt færi á að skila vörn í tilefni af framangreindri kröfugerð skattrannsóknarstjóra ríkisins eða tilkynna sérstaklega ef hann vildi ekki hlíta því að yfirskattanefnd afgreiddi mál hans og yrði málið þá endursent skattrannsóknarstjóra ríkisins sem tæki ákvörðun um hvort því yrði vísað til opinberrar rannsóknar, sbr. 2. mgr. 31. gr. laga nr. 45/1987, um staðgreiðslu opinberra gjalda. Engar athugasemdir hafa borist frá gjaldanda.
III.
Með bréfi skattrannsóknarstjóra ríkisins, dags. 3. nóvember 2009, er gerð sú krafa að gjaldanda, A, verði gerð sekt samkvæmt þargreindum ákvæðum 30. gr. laga nr. 45/1987, um staðgreiðslu opinberra gjalda, með því að hann hafi sem fyrirsvarsmaður X ehf. (nú þrotabú) vanrækt að standa skil á afdreginni staðgreiðslu opinberra gjalda launamanna félagsins tiltekin greiðslutímabil árin 2006, 2007 og 2008. Gjaldandi hefur átt þess kost að koma að vörnum fyrir yfirskattanefnd í tilefni af sektarkröfu skattrannsóknarstjóra ríkisins, en engar athugasemdir hafa borist. Þar sem gjaldandi hefur ekki gert athugasemdir við meðferð máls þessa fyrir yfirskattanefnd verður að líta svo á að hann mæli því ekki í gegn að það sæti sektarmeðferð fyrir nefndinni.
Skattrannsóknarstjóri ríkisins hóf hinn 13. nóvember 2008 rannsókn á skattskilum X ehf. er beindist að skilum félagsins á staðgreiðslu opinberra gjalda vegna launamanna félagsins árin 2006, 2007 og 2008. Skráður tilgangur X ehf. á þessu tímabili var byggingarstarfsemi, kaup og sala fasteigna og skyld starfsemi. Vegna rannsóknarinnar kom gjaldandi, A, til skýrslutöku hjá embætti skattrannsóknarstjóra ríkisins þann 24. nóvember 2008, auk þess sem tekin var skýrsla af B vegna rannsóknar málsins þann 14. janúar 2009. Með bréfum, dags. 23. mars 2009, sendi skattrannsóknarstjóri skiptastjóra þrotabús X ehf. og gjaldanda skýrslu um rannsóknina sem þá lá fyrir, dags. 23. mars 2009, og gaf þeim kost á að tjá sig um efni hennar. Athugasemdir bárust ekki. Í framhaldi af þessu tók skattrannsóknarstjóri ríkisins saman nýja skýrslu um rannsóknina, dags. 14. apríl 2009, sem var efnislega samhljóða hinni fyrri að viðbættum kafla um lok rannsóknarinnar.
Í skýrslu skattrannsóknarstjóra ríkisins, dags. 14. apríl 2009, segir að rannsókn á skattskilum X ehf. hafi einkum verið byggð á upplýsingum sem fram hafi komið við fyrrgreindar skýrslutökur, upplýsingum frá fyrirtækjaskrá ríkisskattstjóra, staðgreiðslu-skilagreinum X ehf. ásamt sundurliðunum með þeim, bókhaldi félagsins, svo og tekjubókhaldi ríkissjóðs, sbr. fylgiskjöl með skýrslunni, en þar er um að ræða yfirlit um greiðslur X ehf. vegna staðgreiðslu opinberra gjalda, virðisaukaskatts og opinberra gjalda.
Fram kemur í skýrslu skattrannsóknarstjóra ríkisins að rannsókn embættisins á staðgreiðsluskilum X ehf. hafi falist í því að bera fjárhæðir afdreginnar staðgreiðslu samkvæmt bókhaldi og staðgreiðsluskilagreinum félagsins saman við greiðslur þess til innheimtumanns ríkissjóðs. Í skýrslunni er gerð grein fyrir þeirri niðurstöðu rannsóknarinnar að fyrrum fyrirsvarsmenn X ehf. hafi ekki staðið skil innan lögboðins frests á afdreginni staðgreiðslu opinberra gjalda vegna launamanna félagsins greiðslutímabilin desember 2006, janúar, febrúar, mars, apríl, maí, júní, júlí, ágúst, nóvember og desember 2007 og janúar til og með júlí 2008, samtals að fjárhæð 4.752.008 kr. Fram kemur að afdregin staðgreiðsla af launum fyrirsvarsmanns X ehf., A, hafi verið samtals 145.044 kr. á sama tímabili.
Gjaldandi, A, staðfesti við skýrslutöku, sem fram fór hjá skattrannsóknarstjóra ríkisins 24. nóvember 2008, að hann hefði séð um allar verklegar framkvæmdir á vegum X ehf., séð um daglegan rekstur félagsins og einn borið ábyrgð á fjármálum fyrirtækisins. Gjaldandi kannaðist ekki við skilagreinar staðgreiðslu, sem bornar voru undir hann við skýrslutökuna, þar sem hann kvaðst hvorki hafa annast gerð þeirra né skilað þeim inn. Gjaldandi kvað tilgreinda sérkunnáttumenn hafa annast gerð staðgreiðsluskilagreinanna og taldi þá væntanlega hafa byggt þær á launaseðlum félagsins. Kvaðst gjaldandi þó ekki hafa ástæðu til annars en að ætla að skilagreinarnar gæfu rétta mynd af launagreiðslum félagsins. Gjaldanda var kynnt að samkvæmt gögnum málsins hefði staðgreiðsla opinberra gjalda að fjárhæð 4.752.008 kr. vegna launamanna X ehf. umrædd greiðslutímabil staðgreiðslu árin 2006, 2007 og 2008 ekki verið greidd á lögmæltum tíma. Af hálfu gjaldanda voru ekki gerðar athugasemdir við fjárhæðina. Fram kom af hálfu gjaldanda að hann vissi ekki hvers vegna afdreginni staðgreiðslu opinberra gjalda hefði ekki verið skilað á lögmæltum tíma til ríkissjóðs, en honum þætti þó líklegt að peningarnir hefðu farið í rekstur félagsins. Aðspurður greindi gjaldandi frá því að starfsmenn hefðu fengið laun sín greidd að fullu samkvæmt launaseðlum og á réttum tíma þrátt fyrir að staðgreiðslu hefði ekki verið skilað. Gjaldandi kvaðst ekki vita hvort óskað hafi verið eftir því við innheimtumann að greiðslum X ehf. yrði ráðstafað með sérstökum hætti, þar sem bókarar hafi verið í samskiptum við skattyfirvöld um þessi mál.
Við skýrslutöku af B hinn 14. janúar 2009 kom fram að hann hefði að beiðni sonar síns, A, tekið þátt í stofnun X ehf., en ekkert komið að rekstri félagsins. Hefði A alfarið séð um daglegan rekstur þess á þeim tíma sem um væri að ræða.
Samkvæmt 2. mgr. 30. gr. laga nr. 45/1987, um staðgreiðslu opinberra gjalda, sbr. 2. gr. laga nr. 42/1995, er refsivert ef launagreiðandi innir ekki af hendi þær greiðslur vegna launamanna sem hann hefur haldið eftir eða honum borið að halda eftir. Samkvæmt fortakslausum ákvæðum nefndra laga og með stoð í dómaframkvæmd Hæstaréttar Íslands, sbr. m.a. dóma Hæstaréttar 27. febrúar 1997 (H 1997:789), 25. september 1997 (H 1997:2446), 14. janúar 1999 (H 1999:79), 18. febrúar 1999 (H 1999:544 og 550), 10. júní 1999 (H 1999:2645) og 30. mars 2000 (H 2000:1422), geta fyrirsvarsmenn lögaðila unnið til refsingar með því einu að láta ógert að skila umræddum gjöldum í ríkissjóð á tilskildum tíma, enda sé huglægum refsiskilyrðum fullnægt
Gjaldandi, A, var framkvæmdastjóri X ehf. á þeim tíma sem mál þetta varðar. Gjaldandi bar því ábyrgð á daglegum rekstri félagsins, þar á meðal fjárreiðum, og var til þess bær að taka ákvörðun um hvaða kröfur á hendur félaginu skyldu greiddar og hverjar ekki. Samkvæmt framangreindu telst gjaldandi hafa borið ábyrgð á skilum staðgreiðslu opinberra gjalda X ehf. á þeim tíma sem hér um ræðir og er sektarkröfu skattrannsóknarstjóra ríkisins því réttilega beint að gjaldanda.
Til grundvallar niðurstöðu skattrannsóknarstjóra ríkisins um fjárhæð vangreiddrar staðgreiðslu opinberra gjalda X ehf. árin 2006, 2007 og 2008 liggur bókhald félagsins og staðgreiðsluskilagreinar, sem ekki hefur verið vefengt að varði rekstur einkahlutafélagsins, sbr. skýrslutöku af gjaldanda þann 24. nóvember 2008, þar sem einnig kom fram af hálfu gjaldanda að ekki væri ástæða til annars en að ætla að gögnin gæfu rétta mynd af rekstri félagsins. Verður samkvæmt þessu byggt á því að staðgreiðsla opinberra gjalda, sem gjaldanda bar að standa skil á vegna X ehf., hafi numið þeim fjárhæðum sem greinir í skýrslu skattrannsóknarstjóra ríkisins, enda þykir ekkert hafa komið fram sem gefur tilefni til annars. Sektarkrafa skattrannsóknarstjóra í máli þessu er byggð á niðurstöðum í skýrslu embættisins.
Í skýrslu skattrannsóknarstjóra ríkisins og greinargerð með kröfugerð embættisins til yfirskattanefndar er gerð grein fyrir greiðslum X ehf. til innheimtumanns vegna staðgreiðslu, virðisaukaskatts og opinberra gjalda frá því að skuldir sem um ræðir í máli þessu vegna staðgreiðslu opinberra gjalda byrjuðu að myndast 15. janúar 2007. Fram kemur að á tímabilinu 15. janúar 2007 til og með 14. október 2009 voru alls greiddar 855.463 kr. vegna höfuðstóls skilaskyldrar staðgreiðslu X ehf., en að engu leyti vegna greiðslutímabila sem rannsókn skattrannsóknarstjóra ríkisins tók til. Sá hluti greiðslna X ehf. á umræddu tímabili, sem innheimtumaður ríkissjóðs hefur samkvæmt yfirliti skattrannsóknarstjóra ríkisins ráðstafað til greiðslu dráttarvaxta, álags og kostnaðar vegna staðgreiðslu, nam 80.709 kr., en hliðstæðar greiðslur vegna virðisaukaskatts voru að fjárhæð 147.000 kr. Þá kemur fram í gögnum málsins að alls hafi verið greiddar 4.303.589 kr. vegna opinberra gjalda X ehf., þ.m.t. tryggingagjalds, á þeim tíma sem hér um ræðir. Aðrar greiðslur félagsins til innheimtumanns en vegna höfuðstóls staðgreiðslu og virðisaukaskatts námu samkvæmt þessu samtals 4.531.298 kr.
Með dómi Hæstaréttar Íslands 2. október 2003 (H 2003:3178), sem varðar hliðstætt mál, var því hafnað að greiðslur, sem innheimtumaður hefur ráðstafað upp í álag, dráttarvexti og kostnað, geti haft áhrif á sakarmat og komið með beinum hætti til frádráttar skattskuld sem viðurlagaákvörðun tekur til. Ekki verður talið að breyting með lögum nr. 134/2005 á refsiákvæðum laga nr. 45/1987 haggi þessari dómaframkvæmd. Með breytingalögum þessum er hins vegar skýrt kveðið á um það að greiðslur skattaðila á verulegum hluta skattfjárhæðar geti að uppfylltum ákveðnum skilyrðum leitt til þess að ákvæði um lágmark sektarrefsingar eigi ekki við. Samkvæmt dómum Hæstaréttar Íslands 30. mars 2006 í málunum nr. 428/2005 og 469/2005 ber að taka í þessu sambandi tillit til innborgana sem ráðstafað hefur verið til greiðslu álags vegna vangreiddrar staðgreiðslu opinberra gjalda starfsmanna og vangreidds virðisaukaskatts, svo og skuli fara á sama hátt með greiðslur vegna staðgreiðslu opinberra gjalda þess fyrirsvarsmanns sem refsiábyrgð sætir. Ekki verður annað séð en að líta megi með hliðstæðum hætti til greiðslna viðkomandi skattaðila sem innheimtumaður hefur ráðstafað upp í dráttarvexti og kostnað, og eftir atvikum til greiðslu á opinberum gjöldum, enda er það í samræmi við úrskurðaframkvæmd fyrir gildistöku laga nr. 134/2005, sbr. og fyrrgreindan dóm Hæstaréttar frá árinu 2003 og aðra dóma í hliðstæðum málum, m.a. H 2000:2387. Eins og mál þetta liggur fyrir þykir því mega taka tillit til fyrrgreindra greiðslna X ehf. að fjárhæð samtals 4.531.298 kr.
Samkvæmt því sem að framan er rakið og gögnum málsins að öðru leyti var afdregin staðgreiðsla opinberra gjalda vegna launamanna X ehf. greiðslutímabilin desember 2006, janúar, febrúar, mars, apríl, maí, júní, júlí, ágúst, nóvember og desember 2007 og janúar til og með júlí 2008, samtals að fjárhæð 4.606.964 kr., ekki greidd til innheimtumanns ríkissjóðs á tilskildum tíma, sbr. 1. og 2. mgr. 20. gr. laga nr. 45/1987. Vegna skýringa gjaldanda um að líklega hafi peningarnir farið í rekstur skattaðila, skal tekið fram að ekki telst tæk varnarástæða að fé hafi ekki verið til í rekstri félagsins til að standa skil á umræddum gjöldum, sbr. m.a. fyrrnefndan dóm Hæstaréttar Íslands frá 30. mars 2000 (H 2000:1422).
Með vísan til þess sem rakið hefur verið telst fullnægt þeim huglægu refsiskilyrðum sem fram koma í 2. mgr. 30. gr. laga nr. 45/1987, um staðgreiðslu opinberra gjalda, sbr. 2. gr. laga nr. 42/1995. Ber að ákvarða gjaldanda, A, sekt samkvæmt þessum lagaákvæðum vegna vanrækslu á skilum staðgreiðslu opinberra gjalda í rekstri X ehf.
Eins og lög nr. 45/1987 hljóða eftir breytingar, sem á þeim voru gerðar með lögum nr. 42/1995, skal sekt aldrei vera lægri en sem nemur tvöfaldri þeirri skattfjárhæð sem vanrækt var greiðsla á, þó að teknu tilliti til álags. Samkvæmt breytingu á greindum lögum með lögum nr. 134/2005 eiga fésektarákvæði þessi þó ekki við hafi brot einskorðast við að standa ekki skil á réttilega tilgreindri staðgreiðslu samkvæmt skilagrein staðgreiðslu, enda hafi verið gerð skil á verulegum hluta skattfjárhæðar eða málsbætur eru miklar.
Í tilviki gjaldenda er til þess að líta að skilagreinar staðgreiðslu liggja fyrir vegna allra tímabila staðgreiðslu sem málið varðar, þótt skil margra þeirra hafi dregist nokkuð, og eru fjárhæðir í málinu byggðar á þeim og bókhaldi félagsins. Sem fyrr segir verður lagt til grundvallar að greiðslur til innheimtumanns ríkissjóðs, sem hér beri að líta til, hafi numið 4.531.298 kr. Svarar greind fjárhæð til vangreiddrar staðgreiðslu vegna allra greiðslutímabila sem um ræðir í máli þessu nema þess síðasta, þ.e. júlí 2008. Samkvæmt þessu og í samræmi við dómaframkvæmd Hæstaréttar Íslands, sbr. fyrrgreinda dóma frá 30. mars 2006, verður því talið að sú undantekning frá fésektarlágmarki, sem mælt er fyrir um í lögum nr. 134/2005, taki til vanskila á staðgreiðslu opinberra gjalda greiðslutímabilin desember 2006, janúar, febrúar, mars, apríl, maí, júní, júlí, ágúst, nóvember og desember 2007 og janúar til og með júní 2008. Að virtum atvikum málsins, einkum að um er að ræða vanskil á staðgreiðslu vegna langs tímabils, verður ekki talið að skilyrði um miklar málsbætur, sbr. ákvæði laga nr. 134/2005, eigi við um greiðslutímabilið júlí 2008. Því teljast lágmarksákvæði í 2. mgr. 30. gr. laga nr. 45/1987 gilda um vanskil staðgreiðslu að fjárhæð 50.331 kr.
Samkvæmt framansögðu og að teknu tilliti til álags samkvæmt 1. tölul. 2. mgr. 28. gr. laga nr. 45/1987 þykir sekt gjaldanda hæfilega ákveðin 550.000 kr. til ríkissjóðs.
Úrskurðarorð:
Gjaldandi, A, greiði sekt að fjárhæð 550.000 kr. til ríkissjóðs.
