Úrskurður yfirskattanefndar nr. 315/2011
Úrskurður nr. 315/2011
ÚRSKURÐUR YFIRSKATTANEFNDAR
Ár 2011, miðvikudaginn 28. september, er tekið fyrir mál nr. 363/2010; krafa skattrannsóknarstjóra ríkisins um að A, kt. [...], verði gerð sekt vegna meintra brota á skattalögum. Í málinu úrskurða Ólafur Ólafsson, Sverrir Örn Björnsson og Valdimar Guðnason. Upp er kveðinn svofelldur
ú r s k u r ð u r :
I.
Með bréfi, dags. 16. desember 2010, hefur skattrannsóknarstjóri ríkisins krafist þess að yfirskattanefnd taki til sektarmeðferðar mál A, kt. [...], fyrir brot á lögum nr. 50/1988, um virðisaukaskatt, með áorðnum breytingum, framin vegna rekstraráranna 2001 til og með 2009.
Í bréfi skattrannsóknarstjóra ríkisins segir:
„A er gefið að sök eftirfarandi:
Vangoldinn innheimtur virðisaukaskattur. Vanræksla á afhendingu virðisaukaskattsskýrslna á lögmæltum tíma.
A er gefið að sök að hafa vanrækt að standa innheimtumanni ríkissjóðs skil á virðisaukaskatti sem hann innheimti í sjálfstæðri starfsemi sinni, vegna uppgjörstímabilanna janúar–febrúar til og með nóvember–desember rekstrarárið 2001, mars–apríl til og með nóvember–desember rekstrarárið 2002, janúar–febrúar til og með nóvember–desember rekstrarárið 2003, janúar–febrúar, mars–apríl, maí–júní, september–október og nóvember–desember rekstrarárið 2004, mars–apríl, maí–júní og júlí–ágúst rekstrarárið 2005, júlí–ágúst og september–október rekstrarárið 2006, janúar–febrúar, mars–apríl, maí–júní og nóvember–desember rekstrarárið 2007, mars–apríl til og með nóvember–desember rekstrarárið 2008 og janúar–febrúar rekstrarárið 2009. Þá er A gefið að sök að hafa vanrækt að standa innheimtumanni ríkissjóðs, á lögmæltum tíma, skil á virðisaukaskattsskýrslum vegna uppgjörstímabilanna janúar–febrúar til og með september–október rekstrarárið 2001, mars–apríl, júlí–ágúst, september–október og nóvember–desember rekstrarárið 2002, janúar–febrúar til og með nóvember–desember rekstrarárið 2003, janúar–febrúar, mars–apríl, maí–júní, september–október og nóvember–desember rekstrarárið 2004, mars–apríl, maí–júní og júlí–ágúst rekstrarárið 2005, mars–apríl, maí–júní og nóvember–desember rekstrarárið 2007 og mars–apríl til og með nóvember–desember rekstrarárið 2008 og janúar–febrúar rekstrarárið 2009.
Vangoldinn innheimtur virðisaukaskattur til innheimtumanns ríkissjóðs vegna framangreindra uppgjörstímabila nemur samtals kr. 6.689.381. Fjárhæðin sundurliðast svo sem hér greinir:
| Rekstrarár | Uppgjörstímabil | Vangoldinn virðisaukaskattur til innheimtumanns ríkissjóðs kr. |
| 2001 | janúar – febrúar | 68.290 |
| 2001 | mars – apríl | 131.370 |
| 2001 | maí – júní | 118.903 |
| 2001 | júlí – ágúst | 111.399 |
| 2001 | september – október | 82.105 |
| 2001 | nóvember – desember | 95.801 |
| Samtals kr. | 607.868 | |
| 2002 | mars – apríl | 91.746 |
| 2002 | maí – júní | 103.135 |
| 2002 | júlí – ágúst | 65.903 |
| 2002 | september – október | 161.038 |
| 2002 | nóvember – desember | 77.130 |
| Samtals kr. | 498.952 | |
| 2003 | janúar – febrúar | 208.397 |
| 2003 | mars – apríl | 189.911 |
| 2003 | maí – júní | 169.062 |
| 2003 | júlí – ágúst | 161.810 |
| 2003 | september – október | 286.503 |
| 2003 | nóvember – desember | 243.414 |
| Samtals kr. | 1.259.097 | |
| 2004 | janúar – febrúar | 206.635 |
| 2004 | mars – apríl | 214.749 |
| 2004 | maí – júní | 230.992 |
| 2004 | september – október | 427.782 |
| 2004 | nóvember – desember | 229.405 |
| Samtals kr. | 1.309.563 | |
| 2005 | mars – apríl | 195.429 |
| 2005 | maí – júní | 208.159 |
| 2005 | júlí – ágúst | 202.599 |
| Samtals kr. | 606.187 | |
| 2006 | júlí – ágúst | 166.933 |
| 2006 | september – október | 255.927 |
| Samtals kr. | 422.860 | |
| 2007 | janúar – febrúar | 289.736 |
| 2007 | mars – apríl | 292.790 |
| 2007 | maí – júní | 393.028 |
| 2007 | nóvember – desember | 162.055 |
| Samtals kr. | 1.137.609 | |
| 2008 | mars – apríl | 131.075 |
| 2008 | maí – júní | 124.500 |
| 2008 | júlí – ágúst | 86.750 |
| 2008 | september – október | 269.108 |
| 2008 | nóvember – desember | 153.468 |
| Samtals kr. | 764.901 | |
| 2009 | janúar – febrúar | 82.344 |
| Samtals kr. | 82.344 | |
| Samtals öll árin | 6.689.381 |
Er það mat skattrannsóknarstjóra ríkisins, byggt á gögnum málsins, að þetta hafi A gert á saknæman hátt, að því er frekast verður séð af ásetningi, eða í það minnsta af stórkostlegu hirðuleysi.
Telst þessi háttsemi A brjóta í bága við ákvæði 1. mgr. 15. gr. og 1. og 2. mgr. 24. gr., samanber aðalreglur 1. gr., 2. gr., 1. tl. 1. mgr. 3. gr., 1. mgr. 11. gr., 1. og 2. mgr. 13. gr., 1. mgr. 14. gr. og 19. gr. laga nr. 50/1988, um virðisaukaskatt, með áorðnum breytingum.
Framanlýst háttsemi A varðar hann sekt samkvæmt 1. mgr. 40. gr. laga nr. 50/1988, um virðisaukaskatt, sbr. 3. gr. laga nr. 42/1995.
Þess er krafist að A verði með úrskurði yfirskattanefndar gert að sæta sektum í samræmi við framangreint.“
Af hálfu skattrannsóknarstjóra ríkisins er málavöxtum lýst í greinargerð, dags. 16. desember 2010, sem fylgdi kröfugerðinni.
II.
Með bréfi yfirskattanefndar, dags. 22. desember 2010, var gjaldanda veitt færi á að skila vörn í tilefni af framangreindri kröfugerð skattrannsóknarstjóra ríkisins eða tilkynna sérstaklega ef hann vildi ekki hlíta því að yfirskattanefnd afgreiddi mál hans og yrði málið þá endursent skattrannsóknarstjóra ríkisins sem tæki ákvörðun um hvort því yrði vísað til opinberrar rannsóknar, sbr. 4. mgr. 41. gr. laga nr. 50/1988, um virðisaukaskatt. Engar athugasemdir hafa borist frá gjaldanda.
III.
Með bréfi skattrannsóknarstjóra ríkisins, dags. 16. desember 2010, er gerð sú krafa að gjaldanda, A, verði gerð sekt samkvæmt þargreindum ákvæðum 40. gr. laga nr. 50/1988, um virðisaukaskatt, þar sem hann hafi vanrækt að standa skil á virðisaukaskatti vegna sjálfstæðrar starfsemi sinnar tilgreind uppgjörstímabil árin 2001 til og með 2009 og ekki staðið skil á virðisaukaskattsskýrslum vegna allra uppgjörstímabila sem í málinu greinir. Gjaldandi hefur átt þess kost að koma að vörnum fyrir yfirskattanefnd í tilefni af sektarkröfu skattrannsóknarstjóra ríkisins, en engar athugasemdir hafa borist. Þar sem gjaldandi hefur ekki gert athugasemdir við meðferð máls þessa fyrir yfirskattanefnd verður að líta svo á að hann mæli því ekki í gegn að það sæti sektarmeðferð fyrir nefndinni.
Skattrannsóknarstjóri ríkisins hóf hinn 27. október 2009 rannsókn á skattskilum gjaldanda er beindist að skilum á innheimtum virðisaukaskatti vegna rekstraráranna 2001, 2002, 2003, 2004, 2005, 2006, 2007, 2008 og 2009. Vegna rannsóknarinnar kom gjaldandi til skýrslutöku hjá skattrannsóknarstjóra ríkisins þann 12. janúar 2010. Með bréfi, dags. 25. janúar 2010, sendi skattrannsóknarstjóri gjaldanda skýrslu um rannsóknina sem þá lá fyrir, dags. 21. janúar 2010, og gaf honum kost á að tjá sig um efni hennar. Athugasemdir bárust ekki. Í framhaldi af þessu tók skattrannsóknarstjóri ríkisins saman nýja skýrslu um rannsóknina, dags. 11. febrúar 2010, sem var efnislega samhljóða hinni fyrri að viðbættum kafla um lok rannsóknarinnar.
Í skýrslu skattrannsóknarstjóra ríkisins, dags. 11. febrúar 2010, segir að rannsókn á skattskilum gjaldanda hafi einkum verið byggð á upplýsingum sem fram hafi komið við fyrrgreinda skýrslutöku, virðisaukaskattsskýrslum og sölureikningum gjaldanda, svo og tekjubókhaldi ríkissjóðs, sbr. fylgiskjöl með skýrslunni, en þar er um að ræða yfirlit um greiðslur gjaldanda vegna staðgreiðslu opinberra gjalda, virðisaukaskatts og opinberra gjalda. Fram kemur í skýrslu skattrannsóknarstjóra ríkisins að rannsókn á virðisaukaskattsskilum gjaldanda hafi falist í því að bera fjárhæð innheimts virðisaukaskatts samkvæmt virðisaukaskattsskýrslum og sölureikningum gjaldanda saman við greiðslur hans til innheimtumanns ríkissjóðs. Er gerð grein fyrir þeirri niðurstöðu rannsóknarinnar að gjaldandi hafi ekki staðið skil á innheimtum virðisaukaskatti innan lögboðins frests vegna uppgjörstímabilanna janúar-febrúar til og með nóvember-desember 2001, mars-apríl til og með nóvember-desember 2002, janúar-febrúar til og með nóvember-desember 2003, janúar-febrúar, mars-apríl, maí-júní, september-október og nóvember-desember 2004, mars-apríl, maí-júní og júlí-ágúst 2005, júlí-ágúst og september-október 2006, janúar-febrúar, mars-apríl, maí-júní og nóvember-desember 2007, mars-apríl til og með nóvember-desember 2008 og janúar-febrúar 2009, samtals að fjárhæð 6.689.381 kr. Þá hafi gjaldandi vanrækt að standa skil á virðisaukaskattsskýrslum á lögmæltum tíma uppgjörstímabilin janúar-febrúar til og með september-október 2001, mars-apríl, júlí-ágúst, september-október og nóvember-desember 2002, mars-apríl, maí-júní og júlí-ágúst 2005, mars-apríl, maí-júní og nóvember-desember 2007, mars-apríl til og með nóvember-desember 2008 og janúar-febrúar 2009. Hins vegar hafi gjaldandi ekki staðið skil á virðisaukaskattsskýrslum vegna janúar-febrúar til og með nóvember-desember 2003 og janúar-febrúar til og með nóvember-desember 2004. Vegna þeirra uppgjörstímabila er niðurstaða um vangreiddan virðisaukaskatt gjaldanda byggð á sölureikningum hans. Fram kemur að greiddar hafi verið 152.304 kr. inn á höfuðstól virðisaukaskattsskuldar vegna þeirra tímabila sem rannsóknin taki til.
Við skýrslutöku af gjaldanda 12. janúar 2010 kom fram af hans hálfu að starfsemi hans hefði falist í verkstjórnun, eftirliti á byggingum og ýmislegu tengdu smíðum. Gjaldandi staðfesti að virðisaukaskattsskýrslur, sem bornar voru undir hann við skýrslutökuna, væru vegna rekstrar hans og kvaðst gjaldandi sjálfur hafa annast gerð virðisaukaskattsskýrslnanna. Taldi gjaldandi skýrslurnar gefa rétta mynd af rekstrinum. Aðspurður um ástæðu þess að virðisaukaskattsskýrslum var ekki skilað á lögmæltum tíma sagði gjaldandi óreglu sína hafa valdið því. Þá sagðist gjaldandi ekki vita ástæðu þess að virðisaukaskattsskýrslum vegna tímabilanna janúar-febrúar til og með nóvember-desember 2003 og mars-apríl, maí-júní, september-október og nóvember-desember 2004 var ekki skilað til innheimtumanns ríkissjóðs en hann hefði haldið í óreglu sinni að skýrslum hefði verið skilað þrátt fyrir að ekki hefði verið staðið skil á virðisaukaskatti. Gjaldandi kannaðist við útgefna sölureikninga sína vegna áranna 2003, 2004 og 2007. Kvaðst hann hafa annast gerð sölureikninganna, fengið þá greidda og sagði þá gefa rétta mynd af rekstrinum. Gjaldandi sagðist ekki hafa hugmynd um það hvort hann hefði haft innskatt í rekstrinum vegna áranna 2003 og 2004. Fram kom af hálfu gjaldanda að sökum fjárhagsörðugleika, óreglu og persónulegra erfiðleika hefði innheimtum virðisaukaskatti ekki verið skilað til ríkissjóðs. Gjaldanda var kynnt að samkvæmt gögnum málsins næmi virðisaukaskattur hans, sem ekki hefði verið greiddur á lögmæltum tíma, samtals 6.689.381 kr. og gerði gjaldandi ekki athugasemdir við þá fjárhæð. Kvað gjaldandi innheimtan virðisaukaskatt hafa farið í óreglu, aðstoð við barnsmóður hans og til greiðslu skulda sem hafi íþyngt honum síðan 1993.
Samkvæmt 1. mgr. 40. gr. laga nr. 50/1988, um virðisaukaskatt, sbr. 3. gr. laga nr. 42/1995, er refsivert ef skattskyldur maður afhendir eigi á lögmæltum tíma virðisaukaskattsskýrslu eða virðisaukaskatt sem hann hefur innheimt eða honum borið að innheimta. Samkvæmt fortakslausum ákvæðum nefndra laga og með stoð í dómaframkvæmd Hæstaréttar Íslands, sbr. m.a. dóma Hæstaréttar 27. febrúar 1997 (H 1997:789), 25. september 1997 (H 1997:2446), 14. janúar 1999 (H 1999:79), 18. febrúar 1999 (H 1999:544 og 550), 10. júní 1999 (H 1999:2645) og 30. mars 2000 (H 2000:1422), geta skattskyldir aðilar unnið til refsingar með því einu að láta ógert að skila umræddum gjöldum í ríkissjóð á tilskildum tíma, enda sé huglægum refsiskilyrðum fullnægt.
Til grundvallar niðurstöðu skattrannsóknarstjóra ríkisins um vangreidda fjárhæð virðisaukaskatts árin 2001 til og með 2009 liggja virðisaukaskattsskýrslur og sölureikningar sem gjaldandi hefur staðfest að varði sjálfstæðan rekstur sinn, sbr. skýrslutöku af gjaldanda 12. janúar 2010, þar sem einnig kom fram af hálfu gjaldanda að gögnin gæfu rétta mynd af rekstri hans. Af hálfu gjaldanda hafa engar athugasemdir verið gerðar við niðurstöður í skýrslu skattrannsóknarstjóra ríkisins. Að svo vöxnu og að virtum gögnum málsins verður því byggt á fjárhæð vangreidds virðisaukaskatts samkvæmt skýrslu skattrannsóknarstjóra ríkisins, sbr. og kröfugerð skattrannsóknarstjóra í máli þessu.
Í skýrslu skattrannsóknarstjóra ríkisins og greinargerð með kröfugerð embættisins til yfirskattanefndar er gerð grein fyrir greiðslum gjaldanda til innheimtumanns ríkissjóðs frá því að skuldir vegna virðisaukaskatts, sem um ræðir í máli þessu, byrjuðu að myndast 5. apríl 2001. Þar kemur fram að á tímabilinu 5. apríl 2001 til og með 29. nóvember 2010 voru alls greiddar til innheimtumanns ríkissjóðs 1.551.472 kr. vegna virðisaukaskatts gjaldanda. Af þeirri fjárhæð var 1.550.308 kr. ráðstafað inn á höfuðstól virðisaukaskatts, en þar af var 152.304 kr. ráðstafað inn á höfuðstól virðisaukaskatts vegna uppgjörstímabils sem mál þetta varðar, nánar tiltekið vegna uppgjörstímabilsins nóvember-desember 2008. Eins og mál þetta er lagt fyrir af hálfu skattrannsóknarstjóra ríkisins þykir rétt að greind fjárhæð vegna tímabils sem mál þetta tekur til, sem gjaldandi stóð samkvæmt framangreindu skil á áður en málið var sent yfirskattanefnd til meðferðar, komi til frádráttar fjárhæð vangreidds virðisaukaskatts samkvæmt kröfugerð skattrannsóknarstjóra ríkisins, enda er það í samræmi við það sem tíðkast hefur við meðferð hliðstæðra mála fyrir yfirskattanefnd. Samkvæmt framansögðu verður í máli þessu byggt á vangreiddum virðisaukaskatti að fjárhæð 6.537.077 kr.
Sá hluti greiðslna á umræddu tímabili, sem innheimtumaður ríkissjóðs hefur ráðstafað til greiðslu dráttarvaxta, álags og kostnaðar vegna virðisaukaskatts, nemur 1.164 kr. Tekið skal fram að samkvæmt gögnum málsins hafa engar greiðslur verið inntar af hendi til innheimtumanns ríkissjóðs vegna opinberra gjalda gjaldanda, þ.m.t. tryggingagjalds, á þeim tíma sem hér um ræðir.
Samkvæmt framanrituðu þykir nægilega komið fram með stoð í gögnum málsins og framburði gjaldanda við skýrslutöku hjá skattrannsóknarstjóra ríkisins 12. janúar 2010 að gjaldandi hafi vanrækt skyldur sínar, sem mælt er fyrir um í 1. mgr. 15. gr. og 1. og 2. mgr. 24. gr. laga nr. 50/1988, um virðisaukaskatt, til að standa á tilskildum tíma skil á innheimtum virðisaukaskatti að fjárhæð 6.537.077 kr. uppgjörstímabilin janúar-febrúar til og með nóvember-desember 2001, mars-apríl til og með nóvember-desember 2002, janúar-febrúar til og með nóvember-desember 2003, janúar-febrúar, mars-apríl, maí-júní, september-október og nóvember-desember 2004, mars-apríl, maí-júní og júlí-ágúst 2005, júlí-ágúst og september-október 2006, janúar-febrúar, mars-apríl, maí-júní og nóvember-desember 2007, mars-apríl til og með nóvember-desember 2008 og janúar-febrúar 2009. Þá stóð gjaldandi ekki skil á virðisaukaskattsskýrslum vegna uppgjörstímabila á árunum 2003 og 2004. Vegna þeirra skýringa gjaldanda að fjárhagsörðugleikar hafi valdið þeim vanskilum á virðisaukaskatti sem í málinu greinir skal tekið fram að ekki telst tæk varnarástæða að fé hafi ekki verið til í rekstri gjaldanda til að standa skil á umræddum gjöldum, sbr. m.a. fyrrnefndan dóm Hæstaréttar Íslands frá 30. mars 2000 (H 2000:1422).
Með vísan til þess sem rakið hefur verið telst fullnægt þeim huglægu refsiskilyrðum sem fram koma í 1. mgr. 40. gr. laga nr. 50/1988, um virðisaukaskatt, sbr. 3. gr. laga nr. 42/1995, og ber að ákvarða gjaldanda, A, sekt samkvæmt þessum lagaákvæðum vegna vanrækslu á skilum virðisaukaskatts og virðisaukaskattsskýrslna sem að framan greinir.
Eins og lög nr. 50/1988 hljóða eftir breytingar, sem á þeim voru gerðar með lögum nr. 42/1995, skal sekt aldrei vera lægri en sem nemur tvöfaldri þeirri skattfjárhæð sem vanrækt var greiðsla á, þó að teknu tilliti til álags. Samkvæmt breytingu á greindum lögum með lögum nr. 134/2005 eiga fésektarákvæði þessi þó ekki við hafi brot einskorðast við að standa ekki skil á réttilega tilgreindum virðisaukaskatti samkvæmt virðisaukaskattsskýrslu, enda hafi verið gerð skil á verulegum hluta skattfjárhæðar eða málsbætur eru miklar.
Í tilviki gjaldanda er um að ræða óverulegar greiðslur vegna virðisaukaskatts umfram innborgun á höfuðstól virðisaukaskatts uppgjörstímabilið nóvember-desember 2008 sem þegar hefur verið tekið tillit til. Þá stóð gjaldandi ekki skil á virðisaukaskattsskýrslum vegna uppgjörstímabilanna janúar-febrúar til og með nóvember-desember 2003 og janúar-febrúar til og með nóvember-desember 2004 og er fjárhæð vangreidds virðisaukaskatts vegna þessara tímabila byggð á sölureikningum gjaldanda. Þykja ekki vera fyrir hendi lagaskilyrði til þess að ákvarða sekt vegna vanrækslu á skilum innheimts virðisaukaskatts lægri en lágmarksákvæði 1. mgr. 40. gr. laga nr. 50/1988 mæla fyrir um.
Samkvæmt framansögðu og að teknu tilliti til álags samkvæmt 2. mgr. 27. gr. laga nr. 50/1988 þykir sekt gjaldanda hæfilega ákveðin 12.400.000 kr. til ríkissjóðs.
Úrskurðarorð:
Gjaldandi, A, greiði sekt að fjárhæð 12.400.000 kr. til ríkissjóðs.
