Úrskurður yfirskattanefndar nr. 417/2011
Úrskurður nr. 417/2011
ÚRSKURÐUR YFIRSKATTANEFNDAR
Ár 2011, miðvikudaginn 28. desember, er tekið fyrir mál nr. 244/2010; krafa skattrannsóknarstjóra ríkisins um að A, kt. [...], verði gerð sekt vegna meintra brota á skattalögum. Í málinu úrskurða Ólafur Ólafsson, Sverrir Örn Björnsson og Kristinn Gestsson. Upp er kveðinn svofelldur
ú r s k u r ð u r :
I.
Með bréfi, dags. 12. júlí 2010, hefur skattrannsóknarstjóri ríkisins krafist þess að yfirskattanefnd taki til sektarmeðferðar mál A, kt. [...], fyrir brot á lögum nr. 45/1987, um staðgreiðslu opinberra gjalda, með áorðnum breytingum, og lögum nr. 50/1988, um virðisaukaskatt, með áorðnum breytingum, framin vegna rekstraráranna 2007 og 2008.
Í bréfi skattrannsóknarstjóra ríkisins segir:
„A, sem fyrrum stjórnarmanni, framkvæmdastjóra og prókúruhafa X ehf. (nú þrotabú), er gefið að sök eftirfarandi:
1. Vangoldin afdregin staðgreiðsla opinberra gjalda launamanna. Vanræksla á afhendingu skilagreina á lögmæltum tíma.
A er gefið að sök að hafa vanrækt að standa innheimtumanni ríkissjóðs skil á afdreginni staðgreiðslu opinberra gjalda launamanna X ehf. (nú þrotabú) vegna greiðslutímabilanna október rekstrarárið 2007 og mars til og með júlí rekstrarárið 2008. Þá er honum gefið að sök að hafa vanrækt að standa skil á skilagreinum vegna staðgreiðslu opinberra gjalda, vegna greiðslutímabilanna apríl og maí rekstrarárið 2008, á lögmæltum tíma. Vangoldin afdregin skilaskyld staðgreiðsla opinberra gjalda launamanna X ehf., vegna framangreindra greiðslutímabila, nemur samtals kr. 5.703.452, að teknu tilliti til afdreginnar staðgreiðslu af vangreiddum launum og staðgreiðslu af launum fyrrum fyrirsvarsmanns skattaðila. Fjárhæðin sundurliðast svo sem hér greinir:
| Rekstrarár | Greiðslu-tímabil | Vangoldin staðgreiðsla skv. rannsókn | Staðgreiðsla af vangreiddum launum | Staðgreiðsla af launum fyrirsvarsm. | Vangoldin skilaskyld staðgreiðsla |
| 2007 | október | 1.778.539 | 0 | 124.360 | 1.654.179 |
| Samtals kr. | 1.778.539 | 0 | 124.360 | 1.654.179 | |
| 2008 | mars | 1.907.228 | 12.425 | 141.041 | 1.753.762 |
| 2008 | apríl | 1.154.876 | 7.952 | 0 | 1.146.924 |
| 2008 | maí | 318.922 | 0 | 0 | 318.922 |
| 2008 | júní | 362.308 | 0 | 0 | 362.308 |
| 2008 | júlí | 467.357 | 0 | 0 | 467.357 |
| Samtals kr. | 4.210.691 | 20.377 | 265.401 | 4.049.273 | |
| Samtals bæði árin | 5.989.230 | 20.377 | 265.401 | 5.703.452 |
Það er mat skattrannsóknarstjóra ríkisins, byggt á gögnum málsins, að þetta hafi A gert á saknæman hátt, að því er frekast verður séð af ásetningi eða í það minnsta af stórkostlegu hirðuleysi.
Telst þessi háttsemi A brjóta í bága við ákvæði 1. og 2. mgr. 20. gr., sbr. 1. og 2. mgr. 15. gr. og 1. mgr. 16. gr. laga nr. 45/1987, um staðgreiðslu opinberra gjalda, með áorðnum breytingum, sbr. aðalreglur 1.-3. gr., 1. tl. 5. gr., 1. mgr. 7. gr. og 1. og 3. mgr. 8. gr. þeirra laga.
Framangreind háttsemi varðar A sekt samkvæmt 2. mgr. 30. gr. laga nr. 45/1987, um staðgreiðslu opinberra gjalda, með áorðnum breytingum.
2. Vangoldinn innheimtur virðisaukaskattur.
A er gefið að sök að hafa vanrækt að standa innheimtumanni ríkissjóðs skil á virðisaukaskatti sem innheimtur var í rekstri X ehf. (nú þrotabú) vegna uppgjörstímabilanna mars–apríl og júlí–ágúst rekstrarárið 2008. Vangoldinn innheimtur virðisaukaskattur til innheimtumanns ríkissjóðs vegna framangreindra uppgjörstímabila nemur samtals kr. 3.139.467. Fjárhæðin sundurliðast svo sem hér greinir:
| Rekstrarár | Uppgjörstímabil | Vangoldinn virðisaukaskattur kr. |
| 2008 | mars - apríl | 840.325 |
| 2008 | júlí - ágúst | 2.299.142 |
| Samtals kr. | 3.139.467 |
Er það mat skattrannsóknarstjóra ríkisins, byggt á gögnum málsins, að þetta hafi A gert á saknæman hátt, að því er frekast verður séð af ásetningi eða í það minnsta af stórkostlegu hirðuleysi.
Telst þessi háttsemi A brjóta í bága við ákvæði 1. mgr. 15. gr. og 1. og 2. mgr. 24. gr., sbr. aðalreglur 1. gr., 2. gr., 1. tl. 1. mgr. 3. gr., 1. mgr. 11. gr., 1. og 2. mgr. 13. gr., 1. mgr. 14. gr. og 19. gr. laga nr. 50/1988, um virðisaukaskatt, með áorðnum breytingum.
Varðar framanlýst háttsemi A sekt samkvæmt 1. mgr. 40. gr. laga nr. 50/1988, um virðisaukaskatt, með áorðnum breytingum.
Þess er krafist að A verði með úrskurði yfirskattanefndar gert að sæta sekt í samræmi við framangreint.“
Af hálfu skattrannsóknarstjóra ríkisins er málavöxtum lýst í greinargerð, dags. 12. júlí 2010, sem fylgdi kröfugerðinni.
II.
Með bréfi yfirskattanefndar, dags. 11. ágúst 2010, var gjaldanda veitt færi á að skila vörn í tilefni af framangreindri kröfugerð skattrannsóknarstjóra ríkisins eða tilkynna sérstaklega ef hann vildi ekki hlíta því að yfirskattanefnd afgreiddi mál hans og yrði málið þá endursent skattrannsóknarstjóra ríkisins sem tæki ákvörðun um hvort því yrði vísað til opinberrar rannsóknar, sbr. 4. mgr. 31. gr. laga nr. 45/1987, um staðgreiðslu opinberra gjalda, og 4. mgr. 41. gr. laga nr. 50/1988, um virðisaukaskatt.
Með bréfi, dags. 1. október 2010, hefur umboðsmaður gjaldanda lagt fram vörn í málinu. Er þess aðallega krafist að yfirskattanefnd bíði með að taka málið fyrir uns niðurstaða liggi fyrir í gerðardómsmáli sem rekið sé í Austurríki vegna skuldamáls gegn þarlendu verktakafyrirtæki. Til vara er þess krafist að gjaldanda verði ekki gerð sekt í málinu. Til þrautavara er þess krafist að sektarfjárhæð verði færð undir fésektarlágmark laga nr. 45/1987 og laga nr. 50/1988. Þá er í öllum tilvikum gerð krafa um greiðslu málskostnaðar úr ríkissjóði.
Í bréfinu er rakið að meðal þeirra gagna sem skattrannsóknarstjóri ríkisins hafi aflað í tengslum við rannsókn málsins sé staðfesting skiptastjóra þrotabús X ehf. þess efnis að rekið sé gerðardómsmál fyrir austurrískum gerðardómstól til innheimtu viðskiptakröfu að fjárhæð um 1.000.000 evrur. Hafi komið fram í máli skiptastjóra, sbr. fskj. 11.2 með skýrslu skattrannsóknarstjóra, að hefði umrædd krafa fengist að fullu greidd við gjaldþrotið hefði þrotabúið að líkindum verið gjaldfært. Ljóst sé að hvort sem málið vinnist eða tapist muni tölulegar niðurstöður skýrslu skattrannsóknarstjóra breytast svo nemi milljónum króna.
Varakröfu sína byggir umboðsmaður gjaldanda á því að saknæmisskilyrðum laga nr. 45/1987 og laga nr. 50/1988 sé ekki fullnægt. Verði vangoldin opinber gjöld hvorki rakin til ásetnings né stórkostlegs hirðuleysis hans. Rekstrarerfiðleika X ehf. megi nær eingöngu rekja til vanefnda erlends lögaðila á stórri viðskiptakröfu og eigi óheppni með viðsemjanda í tvíhliða viðskiptasambandi hvorki að geta bakað gjaldanda sektarrefsingu af ásetningi né stórkostlegu hirðuleysi.
Til stuðnings þrautavarakröfu vísar umboðsmaður til málsatvika og telur skilyrði laga um miklar málsbætur eiga við. Gjaldandi telji mikilvægt að við mat á sektarfjárhæð verði tekið tillit til afdrifa gerðardómsmálsins og að yfirskattanefnd rannsaki og leggi mat á hugsanlega innborgun eða leiðréttingu á skattskilum félagsins með tilliti til hugsanlegrar niðurstöðu gerðardómsins.
Með bréfi til yfirskattanefndar, dags. 18. janúar 2011, hefur umboðsmaður gjaldanda greint frá því að borist hafi sáttarboð frá Z í Austurríki, gagnaðila X ehf. í gerðardómsmáli sem rekið hafi verið þar í landi. Þá kemur fram að á skiptafundi þrotabús X ehf. 7. janúar 2011 hafi verið ákveðið að ganga að sáttaboðinu. Umboðsmaður gjaldanda tekur fram að af þessum sökum liggi fyrir að nauðsynlegt sé að afskrifa útistandandi viðskiptakröfur á hendur Z og muni það leiða til verulega breyttrar niðurstöðu í málinu. Meðfylgjandi bréfi umboðsmanns er m.a. tölvubréf frá austurrískri lögfræðistofu, dags. 23. desember 2010, þar sem gerð er grein fyrir umræddu sáttarboði, dags. 22. desember 2010, og fundargerð skiptafundar í þrotabúi X ehf. frá 7. janúar 2011. Í þessum gögnum kemur fram að vegna bágrar fjárhagsstöðu Z neyðist félagið til að leita sátta utan réttar sem miði að því að félagið greiði öllum kröfuhöfum sínum 24,57% af samningskröfum sínum. Krafa þrotabús X ehf. hljóði upp á 700.000 evrur og muni þrotabúið því koma til með að fá 172.032 evrur greiddar. Sáttarboðið sé þó háð samþykki allra kröfuhafa félagsins sem fari að öðrum kosti í greiðsluþrot. Megi vænta að kröfuhafar fengju þá aðeins 19,78% af samningskröfum sínum greiddar. Vegna kostnaðar við málarekstur fyrir hinum austurríska gerðardómi og lögmannskostnaðar sé þó gert ráð fyrir að aðeins yrðu greiddar út u.þ.b. 50.000 evrur til X ehf.
III.
Með bréfi skattrannsóknarstjóra ríkisins, dags. 12. júlí 2010, er gerð sú krafa að gjaldanda, A, verði gerð sekt samkvæmt þargreindum ákvæðum 30. gr. laga nr. 45/1987, um staðgreiðslu opinberra gjalda, og 40. gr. laga nr. 50/1988, um virðisaukaskatt, með því að hann hafi sem fyrirsvarsmaður X ehf., nú þrotabú, vanrækt að standa skil á afdreginni staðgreiðslu opinberra gjalda launamanna félagsins tiltekin greiðslutímabil árin 2007 og 2008 og vanrækt skil á virðisaukaskatti þau uppgjörstímabil árið 2008 sem greinir í bréfinu. Gjaldandi hefur lagt fram vörn í tilefni af sektarkröfu skattrannsóknarstjóra ríkisins.
Skattrannsóknarstjóri ríkisins hóf hinn 19. ágúst 2009 rannsókn á skattskilum X ehf. er beindist að skilum félagsins á afdreginni staðgreiðslu opinberra gjalda vegna launamanna félagsins og virðisaukaskatti árin 2007 og 2008. Skráður tilgangur X ehf. á þessu tímabili var rafverktakastarfsemi, rekstur fasteigna og lánastarfsemi. Samkvæmt gögnum málsins var bú X ehf. tekið til gjaldþrotaskipta 14. apríl 2009. Vegna rannsóknarinnar kom gjaldandi, A, til skýrslutöku hjá skattrannsóknarstjóra ríkisins 26. ágúst 2009. Með bréfum, dags. 19. nóvember og 26. nóvember 2009, sendi skattrannsóknarstjóri fyrirsvarsmönnum X ehf. og skiptastjóra þrotabús félagsins skýrslu um rannsóknina sem þá lá fyrir, dags. 18. nóvember 2009, og gaf þeim kost á að tjá sig um efni hennar. Að fengnum svarbréfum frá umboðsmanni gjaldanda, dags. 4. janúar 2010, og skiptastjóra þrotabús X ehf., dags. 9. desember 2009, tók skattrannsóknarstjóri saman nýja skýrslu um rannsóknina, dags. 11. janúar 2010, sem var efnislega samhljóða hinni fyrri að viðbættum kafla um lok rannsóknarinnar þar sem fram kom að fram komnar athugasemdir þættu ekki gefa tilefni til breytinga á niðurstöðum rannsóknarinnar.
Í skýrslu skattrannsóknarstjóra ríkisins, dags. 11. janúar 2010, segir að rannsókn á skattskilum X ehf. hafi einkum verið byggð á upplýsingum sem fram hafi komið við fyrrgreinda skýrslutöku, upplýsingum frá fyrirtækjaskrá ríkisskattstjóra, bókhaldi X ehf., staðgreiðsluskilagreinum félagsins ásamt sundurliðunum, virðisaukaskattsskýrslum, upplýsingum frá ábyrgðarsjóði launa, svo og tekjubókhaldi ríkissjóðs, sbr. fylgiskjöl með skýrslunni, en þar er um að ræða yfirlit um greiðslur X ehf. vegna staðgreiðslu opinberra gjalda, virðisaukaskatts og opinberra gjalda.
Fram kemur í skýrslu skattrannsóknarstjóra ríkisins að rannsókn embættisins á staðgreiðsluskilum X ehf. hafi falist í því að bera fjárhæðir afdreginnar staðgreiðslu samkvæmt bókhaldi, staðgreiðsluskilagreinum og sundurliðunum félagsins saman við greiðslur þess til innheimtumanns ríkissjóðs. Í skýrslunni er gerð grein fyrir þeirri niðurstöðu rannsóknarinnar að fyrrum fyrirsvarsmaður X ehf. hafi ekki staðið skil innan lögboðins frests á afdreginni staðgreiðslu opinberra gjalda vegna launamanna félagsins greiðslutímabilin október 2007 og mars til og með júlí 2008, samtals að fjárhæð 5.968.853 kr. að teknu tilliti til reiknaðrar staðgreiðslu að fjárhæð 20.377 kr. af vangreiddum launum hjá félaginu. Fram kemur að afdregin staðgreiðsla af launum fyrrum fyrirsvarsmanns félagsins, A, hafi verið samtals 265.401 kr. þau tímabil sem hér um ræðir.
Rannsókn á virðisaukaskattsskilum X ehf. var samkvæmt skýrslu skattrannsóknarstjóra ríkisins fólgin í því að bera fjárhæð innheimts virðisaukaskatts samkvæmt virðisaukaskattsskýrslum og bókhaldi félagsins saman við greiðslur þess til innheimtumanns og er rakin sú niðurstaða rannsóknarinnar að fyrrum fyrirsvarsmaður félagsins hafi ekki staðið skil á virðisaukaskatti vegna félagsins innan lögboðins frests uppgjörstímabilin mars-apríl og júlí-ágúst 2008 að fjárhæð samtals 3.139.467 kr.
Gjaldandi, A, greindi frá því við skýrslutöku, sem fram fór hjá skattrannsóknarstjóra ríkisins 26. ágúst 2009, að hann hefði verið stjórnarmaður, framkvæmdastjóri og prókúruhafi X ehf. á því tímabili sem rannsóknin varðaði og hefði hann séð um daglegan rekstur og fjármál félagsins. Við skýrslutökuna voru bornar undir gjaldanda fyrirliggjandi útprentanir af staðgreiðsluskilagreinum og virðisaukaskattsskýrslum X ehf., sem skilað hafði verið með rafrænum hætti, vegna þeirra greiðslu- og uppgjörstímabila sem rannsóknin tók til. Gjaldandi kannaðist við virðisaukaskattsskýrslurnar og kvaðst telja að skilagreinarnar væru vegna félagsins. Sagði gjaldandi að bókari félagsins, B, hefði annast gerð skýrslnanna og byggt á bókhaldi félagsins. Kvaðst gjaldandi ekki geta lagt mat á hvort skýrslurnar gæfu rétta mynd af rekstrinum, en sagðist treysta því að það sem bókari félagsins hefði gert væri rétt. Gjaldanda var kynnt að samkvæmt gögnum málsins hefði staðgreiðsla opinberra gjalda að fjárhæð 6.078.550 kr. vegna launamanna X ehf. tiltekin greiðslutímabil árin 2007 og 2008 ekki verið greidd á lögmæltum tíma og að virðisaukaskattur að fjárhæð 3.139.467 kr. tiltekin uppgjörstímabil árið 2008 hefði ekki verið greiddur á lögmæltum tíma. Af hálfu gjaldanda voru ekki gerðar athugasemdir við þessar fjárhæðir. Sagði gjaldandi að umræddum gjöldum hefði ekki verið skilað þar sem austurrískur viðskiptaaðili X ehf., Y (sic), hefði ekki staðið í skilum við félagið. Sagði gjaldandi höfuðstól kröfunnar vera um 1.000.000 evra og ef helmingur kröfunnar fengist greiddur dygði það fyrir flestum kröfum í þrotabúi félagsins. Fram kom af hálfu gjaldanda að krafan hefði verið seld til Q gegn því að Q fengi helming af því sem fengist innheimt af kröfunni. Aðspurður greindi gjaldandi frá því að starfsmenn X ehf. hefðu fengið laun sín greidd að fullu samkvæmt launaseðlum og á réttum tíma þrátt fyrir að staðgreiðslu hefði ekki verið skilað, fyrir utan orlof hjá einum launamanni. Gjaldandi hefði þó sjálfur ekki þegið nein laun hjá félaginu í meira en hálft ár. Kvaðst gjaldandi ekki hafa óskað eftir því við innheimtumann að greiðslum X ehf. yrði ráðstafað með sérstökum hætti.
Samkvæmt 1. mgr. 40. gr. laga nr. 50/1988, um virðisaukaskatt, sbr. 3. gr. laga nr. 42/1995, er refsivert ef skattskyldur maður afhendir eigi á lögmæltum tíma virðisaukaskattsskýrslu eða virðisaukaskatt sem hann hefur innheimt eða honum borið að innheimta. Í 2. mgr. 30. gr. laga nr. 45/1987, um staðgreiðslu opinberra gjalda, sbr. 2. gr. laga nr. 42/1995, er með samsvarandi hætti lýst refsivert ef launagreiðandi innir ekki af hendi þær greiðslur vegna launamanna sem hann hefur haldið eftir eða honum borið að halda eftir. Samkvæmt fortakslausum ákvæðum nefndra laga og með stoð í dómaframkvæmd Hæstaréttar Íslands, sbr. m.a. dóma Hæstaréttar 27. febrúar 1997 (H 1997:789), 25. september 1997 (H 1997:2446), 14. janúar 1999 (H 1999:79), 18. febrúar 1999 (H 1999:544 og 550), 10. júní 1999 (H 1999:2645) og 30. mars 2000 (H 2000:1422), geta fyrirsvarsmenn lögaðila unnið til refsingar með því einu að láta ógert að skila umræddum gjöldum í ríkissjóð á tilskildum tíma, enda sé huglægum refsiskilyrðum fullnægt.
Gjaldandi, A, var stjórnarmaður, framkvæmdastjóri og prókúruhafi X ehf. á þeim tíma sem mál þetta varðar. Gjaldandi bar því ábyrgð á daglegum rekstri félagsins, þar á meðal fjárreiðum, og var til þess bær að taka ákvörðun um hvaða kröfur á hendur félaginu skyldu greiddar og hverjar ekki. Samkvæmt framangreindu telst gjaldandi hafa borið ábyrgð á skilum staðgreiðslu opinberra gjalda og virðisaukaskatts X ehf. og er sektarkröfu skattrannsóknarstjóra ríkisins því réttilega beint að gjaldanda.
Sektarkrafa skattrannsóknarstjóra ríkisins í máli þessu er byggð á niðurstöðum í skýrslu embættisins um rannsókn á skattskilum X ehf. að öðru leyti en því að ekki er gerð krafa um ákvörðun sektar vegna vangreiddrar staðgreiðslu opinberra gjalda að fjárhæð 265.401 kr. af launum gjaldanda svo sem gerð er grein fyrir í kröfugerð. Til grundvallar niðurstöðu skattrannsóknarstjóra ríkisins um fjárhæð vangreiddrar staðgreiðslu opinberra gjalda og virðisaukaskatts X ehf. árin 2007 og 2008 liggur bókhald félagsins, staðgreiðsluskilagreinar og virðisaukaskattsskýrslur sem ekki hefur verið vefengt að varði rekstur einkahlutafélagsins, sbr. skýrslutöku af gjaldanda hinn 26. ágúst 2009, þar sem einnig kom fram af hálfu gjaldanda að hann treysti því að skýrslurnar gæfu rétta mynd af rekstri félagsins. Af hálfu gjaldanda hafa engar athugasemdir verið gerðar við niðurstöðu skýrslu skattrannsóknarstjóra ríkisins um fjárhæð vangreiddrar staðgreiðslu og verður að virtum gögnum málsins byggt á niðurstöðum skýrslunnar um þann þátt málsins, sbr. og kröfugerð skattrannsóknarstjóra í máli þessu. Að því er varðar niðurstöður skattrannsóknarstjóra ríkisins um vangreiddan virðisaukaskatt er til þess að líta að við skýrslutöku af gjaldanda hinn 26. ágúst 2009 kom fram að X ehf. ættu útistandandi viðskiptakröfu hjá austurrísku verktakafyrirtæki, Y (sic), og næmi höfuðstóll kröfunnar um 1.000.000 evrum. Hefði málið verið lagt fyrir gerðardóm í Austurríki. Kom fram af hálfu gjaldanda að fengi félagið um helming kröfunnar greidda dygði það fyrir flestum kröfum í þrotabú félagsins. Lagði gjaldandi fram tölvupóst frá skiptastjóra þrotabús X ehf. til staðfestingar á því að helmingur innheimtukröfunnar hefði verið seldur til Q. Framburð gjaldanda verður að skilja þannig að hann hafi talið að umrædd viðskiptakrafa væri að verulegu leyti töpuð í skilningi 2. tölul. 5. mgr. 13. gr. laga nr. 50/1988, svo sem einnig má ráða af bréfi umboðsmanns gjaldanda frá 1. október 2010, þar sem þess var sérstaklega krafist að yfirskattanefnd biði með afgreiðslu málsins þar til niðurstaða í gerðardómsmálinu lægi fyrir. Í skýrslu skattrannsóknarstjóra ríkisins, dags. 11. janúar 2010, er gerð grein fyrir framburði gjaldanda, en að öðru leyti er ekki fjallað um mögulegar útistandandi viðskiptakröfur X ehf. eða hvort tilefni sé til að líta til þeirra í málinu. Þegar litið er til úrskurðaframkvæmdar í hliðstæðum málum og miðað við þá fjárhæð tapaðra krafna sem gjaldandi hefur tilgreint verður að telja að sköpum geti skipt um niðurstöðu um sektarkröfu á hendur gjaldanda hvort skilyrði frádráttar samkvæmt framangreindu lagaákvæði hafi verið til staðar á þeim tíma sem hér um ræðir. Þetta var sem fyrr segir ekki rannsakað af hálfu skattrannsóknarstjóra ríkisins, þrátt fyrir að skýringar gjaldanda hafi gefið tilefni til. Tekið skal fram að bókhaldsgögn X ehf. lágu fyrir við rannsókn skattrannsóknarstjóra ríkisins. Í bréfi umboðsmanns gjaldanda til yfirskattanefndar, dags. 18. janúar 2011, kemur fram að á skiptafundi í þrotabúi X ehf. 7. janúar 2011, sbr. meðfylgjandi fundargerð frá fundinum, hafi verið samþykkt að ganga að sáttarboði hins austurríska félags, Z, sbr. meðfylgjandi sáttarboð, dags. 22. desember 2010, sem gerir ráð fyrir því að kröfuhafar félagsins fái 24,57% af samningskröfum sínum greiddar. Þá kemur fram að endanleg lúkning dómsáttarinnar hafi ekki farið fram en fyrir liggi að nauðsynlegt sé að afskrifa tapaðar útistandandi viðskiptakröfur X ehf. á hendur Z. Samkvæmt því, sem hér hefur verið rakið, verður að telja að ekki hafi verið sýnt fram á grundvöll fyrir ákvörðun sektar á hendur gjaldanda samkvæmt 1. mgr. 40. gr. laga nr. 50/1988 vegna vanrækslu á skilum virðisaukaskatts.
Í skýrslu skattrannsóknarstjóra ríkisins og greinargerð með kröfugerð embættisins til yfirskattanefndar er gerð grein fyrir greiðslum X ehf. til innheimtumanns vegna staðgreiðslu, virðisaukaskatts og opinberra gjalda frá því að skuldir sem um ræðir í máli þessu vegna skilaskyldrar staðgreiðslu byrjuðu að myndast 15. nóvember 2007. Fram kemur að á tímabilinu 15. nóvember 2007 til og með 3. júní 2010 voru alls greiddar 8.299.513 kr. vegna höfuðstóls skilaskyldrar staðgreiðslu, en að engu leyti vegna greiðslutímabila sem mál þetta varðar.
Sá hluti greiðslna gjaldanda á umræddu tímabili, sem innheimtumaður ríkissjóðs hefur samkvæmt yfirliti skattrannsóknarstjóra ríkisins ráðstafað til greiðslu dráttarvaxta, álags og kostnaðar vegna staðgreiðslu, nam 113.060 kr., en hliðstæðar greiðslur vegna virðisaukaskatts voru að fjárhæð 175.209 kr. Þá kemur fram í gögnum málsins að greiðslur til innheimtumanns ríkissjóðs vegna opinberra gjalda X ehf., þ.m.t. tryggingagjalds, á þeim tíma sem hér um ræðir, námu 1.770.826 kr. og var innborgunum að hluta varið til greiðslu dráttarvaxta og kostnaðar. Aðrar greiðslur félagsins til innheimtumanns en vegna höfuðstóls staðgreiðslu og virðisaukaskatts námu samkvæmt þessu samtals 2.059.095 kr.
Með dómi Hæstaréttar Íslands 2. október 2003 (H 2003:3178), sem varðar hliðstætt mál, var því hafnað að greiðslur, sem innheimtumaður hefur ráðstafað upp í álag, dráttarvexti og kostnað, geti haft áhrif á sakarmat og komið með beinum hætti til frádráttar skattskuld sem viðurlagaákvörðun tekur til. Ekki verður talið að breyting með lögum nr. 134/2005 á refsiákvæðum laga nr. 45/1987 haggi þessari dómaframkvæmd. Með breytingalögum þessum er hins vegar skýrt kveðið á um það að greiðslur skattaðila á verulegum hluta skattfjárhæðar geti að uppfylltum ákveðnum skilyrðum leitt til þess að ákvæði um lágmark sektarrefsingar eigi ekki við. Samkvæmt dómum Hæstaréttar Íslands 30. mars 2006 í málunum nr. 428/2005 og 469/2005 ber að taka í þessu sambandi tillit til innborgana sem ráðstafað hefur verið til greiðslu álags vegna vangreiddrar staðgreiðslu opinberra gjalda starfsmanna og vangreidds virðisaukaskatts, svo og skuli fara á sama hátt með greiðslur vegna staðgreiðslu opinberra gjalda þess fyrirsvarsmanns sem refsiábyrgð sætir. Ekki verður annað séð en að líta megi með hliðstæðum hætti til greiðslna viðkomandi skattaðila sem innheimtumaður hefur ráðstafað upp í dráttarvexti og kostnað, og eftir atvikum til greiðslu á opinberum gjöldum, enda er það í samræmi við úrskurðaframkvæmd fyrir gildistöku laga nr. 134/2005, sbr. og fyrrgreindan dóm Hæstaréttar frá árinu 2003 og aðra dóma í hliðstæðum málum, m.a. H 2000:2387. Eins og mál þetta liggur fyrir þykir því mega taka tillit til fyrrgreindra greiðslna X ehf. að fjárhæð samtals 2.059.095 kr.
Samkvæmt því sem að framan er rakið og gögnum málsins að öðru leyti var afdregin staðgreiðsla opinberra gjalda vegna launamanna X ehf. greiðslutímabilin október 2007 og mars til og með júlí 2008, samtals að fjárhæð 5.703.452 kr., ekki greidd til innheimtumanns ríkissjóðs á tilskildum tíma, sbr. 1. og 2. mgr. 20. gr. laga nr. 45/1987. Vegna skýringa gjaldanda um að fjárhagsvandræði í rekstri X ehf. hafi valdið þeim vanskilum á staðgreiðslu opinberra gjalda sem í málinu greinir skal tekið fram að ekki telst tæk varnarástæða að fé hafi ekki verið til í rekstri félagsins til að standa skil á umræddum gjöldum, sbr. m.a. fyrrnefndan dóm Hæstaréttar Íslands frá 30. mars 2000 (H 2000:1422).
Með vísan til þess sem rakið hefur verið telst fullnægt þeim huglægu refsiskilyrðum sem fram koma í 2. mgr. 30. gr. laga nr. 45/1987, um staðgreiðslu opinberra gjalda, sbr. 2. gr. laga nr. 42/1995. Ber að ákvarða gjaldanda, A, sekt samkvæmt þessum lagaákvæðum vegna vanrækslu á skilum staðgreiðslu opinberra gjalda í rekstri X ehf.
Eins og lög nr. 45/1987 hljóða eftir breytingar, sem á þeim voru gerðar með lögum nr. 42/1995, skal sekt aldrei vera lægri en sem nemur tvöfaldri þeirri skattfjárhæð sem vanrækt var greiðsla á, þó að teknu tilliti til álags. Samkvæmt breytingu á greindum lögum með lögum nr. 134/2005 eiga fésektarákvæði þessi þó ekki við hafi brot einskorðast við að standa ekki skil á réttilega tilgreindri staðgreiðslu samkvæmt skilagrein staðgreiðslu, enda hafi verið gerð skil á verulegum hluta skattfjárhæðar eða málsbætur eru miklar. Í tilviki gjaldanda er til þess að líta að skilagreinar staðgreiðslu liggja fyrir vegna allra tímabila staðgreiðslu sem málið varðar, þótt skil sumra þeirra hafi dregist nokkuð, og eru fjárhæðir í málinu byggðar á þeim og bókhaldi félagsins. Sem fyrr segir verður lagt til grundvallar að greiðslur til innheimtumanns ríkissjóðs, sem hér beri að líta til, hafi numið 2.059.095 kr. Greind fjárhæð svarar til vangreiddrar staðgreiðslu vegna fyrsta greiðslutímabils staðgreiðslu sem sektarkrafa skattrannsóknarstjóra tekur til og hluta fjárhæðar annars tímabilsins sem verður þó ekki talinn verulegur hluti fjárhæðarinnar samkvæmt dómaframkvæmd Hæstaréttar Íslands, sbr. fyrrgreinda dóma frá 30. mars 2006. Samkvæmt þessu og í samræmi við greinda dómaframkvæmd Hæstaréttar Íslands verður því talið að sú undantekning frá fésektarlágmarki, sem mælt er fyrir um í lögum nr. 134/2005, taki til staðgreiðslu opinberra gjalda að fjárhæð 1.654.179 kr. greiðslutímabilið október 2007. Ekki liggur annað fyrir en að vangreiðsla á staðgreiðslu opinberra gjalda vegna annarra tímabila hafi fyrst og fremst stafað af erfiðleikum í rekstri X ehf. og ekkert er komið fram um að gjaldandi hafi persónulega notið nokkurs hags af brotinu. Hins vegar varðar mál þetta vanskil á staðgreiðslu að ekki óverulegri fjárhæð og vegna alllangs tímabils. Að þessu virtu og með vísan til greindrar dómaframkvæmdar verður því ekki talið að skilyrði um miklar málsbætur, sbr. ákvæði laga nr. 134/2005, eigi hér við. Því teljast lágmarksákvæði í 2. mgr. 30. gr. laga nr. 45/1987 gilda um vanskil staðgreiðslu að fjárhæð 4.049.273 kr.
Samkvæmt framansögðu og að teknu tilliti til álags samkvæmt 1. tölul. 2. mgr. 28. gr. laga nr. 45/1987 þykir sekt gjaldanda hæfilega ákveðin 7.800.000 kr. til ríkissjóðs.
Umboðsmaður gjaldanda hefur gert kröfu um að gjaldanda verði úrskurðaður málskostnaður til greiðslu úr ríkissjóði samkvæmt 2. mgr. 8. gr. laga nr. 30/1992, um yfirskattanefnd, sbr. 4. gr. laga nr. 96/1998, um breyting á þeim lögum. Samkvæmt úrslitum málsins eru ekki lagaskilyrði til þess að ákvarða gjaldanda málskostnað. Kröfu þess efnis er því hafnað.
Úrskurðarorð:
Gjaldandi, A, greiði sekt að fjárhæð 7.800.000 kr. til ríkissjóðs. Málskostnaðarkröfu gjaldanda er hafnað.
