Úrskurður yfirskattanefndar nr. 573/2012
Úrskurður nr. 573/2012
ÚRSKURÐUR YFIRSKATTANEFNDAR
Ár 2012, miðvikudaginn 14. nóvember, er tekið fyrir mál nr. 209/2012; krafa skattrannsóknarstjóra ríkisins um að A, kt. [...], og B, kt. [...], verði gerð sekt vegna meintra brota á skattalögum. Í málinu úrskurða Ólafur Ólafsson, Anna Dóra Helgadóttir og Sverrir Örn Björnsson. Upp er kveðinn svofelldur
ú r s k u r ð u r :
I.
Með bréfi, dags. 14. júní 2012, hefur skattrannsóknarstjóri ríkisins krafist þess að yfirskattanefnd taki til sektarmeðferðar mál A, kt. [...], og B, kt. [...], fyrir brot á lögum nr. 45/1987, um staðgreiðslu opinberra gjalda, með áorðnum breytingum, og lögum nr. 50/1988, um virðisaukaskatt, með áorðnum breytingum, framin vegna rekstraráranna 2009, 2010 og 2011.
Í bréfi skattrannsóknarstjóra ríkisins segir:
„B, sem stjórnarmanni og prókúruhafa og A, sem stjórnarformanni og prókúruhafa X ehf., (nú þrotabú), er gefið að sök eftirfarandi:
1. Vangoldin afdregin staðgreiðsla opinberra gjalda launamanna. Vanræksla á afhendingu skilagreina á lögmæltum tíma.
B og A er gefið að sök að hafa vanrækt að standa innheimtumanni ríkissjóðs skil á afdreginni staðgreiðslu opinberra gjalda launamanna X ehf. vegna greiðslutímabilanna desember rekstrarárið 2009, janúar til og með desember rekstrarárið 2010 og janúar, febrúar, mars og apríl rekstrarárið 2011. Þá er þeim gefið að sök að hafa vanrækt að standa skil á skilagreinum vegna staðgreiðslu opinberra gjalda, vegna greiðslutímabilanna desember rekstrarárið 2009 og febrúar, júní og nóvember rekstrarárið 2010. Vangoldin afdregin skilaskyld staðgreiðsla opinberra gjalda launamanna X ehf., vegna framangreindra greiðslutímabila, nemur samtals kr. 1.246.328, að teknu tilliti til afdreginnar staðgreiðslu af vangreiddum launum og staðgreiðslu af launum fyrrum fyrirsvarsmanna skattaðila. Fjárhæðin sundurliðast svo sem hér greinir:
| Rekstrar-ár | Greiðslu-tímabil | Vangoldin staðgreiðsla skv. skila-greinum kr. | Afdregin staðgreiðsla af launum fyrirsvars-manna |
Staðgr. af van-goldnum launum |
Vangoldin skilaskyld staðgreiðsla kr. |
| 2009 | desember | 464.910 | 241.317 | 0 | 223.593 |
| Samtals kr. | 464.910 | 241.317 | 0 | 223.593 | |
| 2010 | janúar | 447.349 | 251.285 | 23.947 | 172.117 |
| 2010 | febrúar | 473.214 | 251.285 | 32.964 | 188.965 |
| 2010 | mars | 479.324 | 251.285 | 53.018 | 175.021 |
| 2010 | apríl | 307.145 | 251.285 | 3.209 | 52.651 |
| 2010 | maí | 324.183 | 270.744 | 0 | 53.439 |
| 2010 | júní | 285.003 | 251.285 | 0 | 33.718 |
| 2010 | júlí | 285.003 | 251.285 | 0 | 33.718 |
| 2010 | ágúst | 285.003 | 251.285 | 0 | 33.718 |
| 2010 | september | 285.003 | 251.285 | 0 | 33.718 |
| 2010 | október | 285.003 | 251.285 | 0 | 33.718 |
| 2010 | nóvember | 329.394 | 286.584 | 0 | 42.810 |
| 2010 | desember | 285.003 | 251.285 | 0 | 33.718 |
| Samtals kr. | 4.070.627 | 3.070.178 | 113.138 | 887.311 | |
| 2011 | janúar | 285.383 | 251.527 | 0 | 33.856 |
| 2011 | febrúar | 285.383 | 251.527 | 0 | 33.856 |
| 2011 | mars | 285.383 | 251.527 | 0 | 33.856 |
| 2011 | apríl | 285.383 | 251.527 | 0 | 33.856 |
| Samtals kr. | 1.141.532 | 1.006.108 | 0 | 135.424 | |
| Samtals öll árin kr. | 5.677.069 | 4.317.603 | 113.138 | 1.246.328 |
Það er mat skattrannsóknarstjóra ríkisins, byggt á gögnum málsins, að þetta hafi B og A gert á saknæman hátt, að því er frekast verður séð af ásetningi eða í það minnsta af stórkostlegu hirðuleysi.
Telst þessi háttsemi B og A brjóta í bága við ákvæði 1. og 2. mgr. 20. gr., sbr. 1. og 2. mgr. 15. gr. og 1. mgr. 16. gr. laga nr. 45/1987, um staðgreiðslu opinberra gjalda, með áorðnum breytingum, sbr. aðalreglur 1.-3. gr., 1. tl. 5. gr., 1. mgr. 7. gr. og 1. og 3. mgr. 8. gr. þeirra laga.
Framangreind háttsemi varðar B og A sekt samkvæmt 2. mgr. 30. gr. laga nr. 45/1987, um staðgreiðslu opinberra gjalda, með áorðnum breytingum.
2. Vangoldinn innheimtur virðisaukaskattur.
B og A er gefið að sök að hafa vanrækt að standa innheimtumanni ríkissjóðs skil á virðisaukaskatti sem innheimtur var í rekstri X ehf. vegna uppgjörstímabilanna janúar–febrúar, mars–apríl, maí–júní, júlí–ágúst og nóvember–desember rekstrarárið 2010 og janúar–febrúar rekstrarárið 2011. Vangoldinn innheimtur virðisaukaskattur til innheimtumanns ríkissjóðs vegna framangreindra uppgjörstímabila nemur samtals kr. 4.036.464. Fjárhæðin sundurliðast svo sem hér greinir:
| Rekstrarár | Uppgjörstímabil | Vangoldinn virðisaukaskattur til innheimtumanns ríkissjóðs kr. |
| 2010 | jan. – feb. | 621.817 |
| 2010 | mars – apríl | 497.447 |
| 2010 | maí – júní | 1.036.192 |
| 2010 | sept. – okt. | 686.095 |
| 2010 | nóv. – des. | 433.596 |
| Samtals kr. | 3.275.147 | |
| 2011 | jan. – feb. | 761.317 |
| Samtals kr. | 761.317 | |
| Samtals bæði árin kr. | 4.036.464 |
Það er mat skattrannsóknarstjóra ríkisins, byggt á gögnum málsins, að þetta hafi B og A gert á saknæman hátt, að því er frekast verður séð af ásetningi eða í það minnsta af stórkostlegu hirðuleysi.
Telst þessi háttsemi B og A brjóta í bága við ákvæði 1. mgr. 15. gr. og 1. og 2. mgr. 24. gr., sbr. aðalreglur 1. gr., 2. gr., 1. tl. 1. mgr. 3. gr., 1. mgr. 11. gr., 1. og 2. mgr. 13. gr., 1. mgr. 14. gr. og 19. gr. laga nr. 50/1988, um virðisaukaskatt, með áorðnum breytingum.
Framangreind háttsemi varðar B og A sekt samkvæmt 1. mgr. 40. gr. laga nr. 50/1988, um virðisaukaskatt, með áorðnum breytingum.
Þess er krafist að B og A verði með úrskurði yfirskattanefndar gert að sæta sekt í samræmi við framangreint.“
Af hálfu skattrannsóknarstjóra ríkisins er málavöxtum lýst í greinargerð, dags. 14. júní 2012, sem fylgdi kröfugerðinni.
II.
Með bréfum yfirskattanefndar, dags. 19. júní 2012, var gjaldendum veitt færi á að skila vörn í tilefni af framangreindri kröfugerð skattrannsóknarstjóra ríkisins eða tilkynna sérstaklega ef þeir vildu ekki hlíta því að yfirskattanefnd afgreiddi mál þeirra og yrði málið þá endursent skattrannsóknarstjóra ríkisins sem tæki ákvörðun um hvort því yrði vísað til opinberrar rannsóknar, sbr. 4. mgr. 31. gr. laga nr. 45/1987, um staðgreiðslu opinberra gjalda, og 4. mgr. 41. gr. laga nr. 50/1988, um virðisaukaskatt. Engar athugasemdir hafa borist frá gjaldendum.
III.
Skattrannsóknarstjóri ríkisins hóf hinn 13. október 2011 rannsókn á skattskilum X ehf. er beindist að skilum félagsins á virðisaukaskatti og staðgreiðslu opinberra gjalda vegna launamanna félagsins árin 2009, 2010 og 2011. Skráður tilgangur X ehf. á þessu tímabili var byggingarstarfsemi og rekstur fasteigna. Samkvæmt gögnum málsins var bú X ehf. tekið til gjaldþrotaskipta þann 31. maí 2011. Vegna rannsóknarinnar voru teknar skýrslur af gjaldendum, A og B, hjá embætti skattrannsóknarstjóra ríkisins hinn 2. nóvember 2011. Með bréfum, dags. 7. nóvember 2011, sendi skattrannsóknarstjóri gjaldendum og skiptastjóra þrotabús X ehf. skýrslu um rannsóknina sem þá lá fyrir, dags. sama dag, og gaf þeim kost á að tjá sig um efni hennar. Athugasemdir voru ekki gerðar af hálfu gjaldenda og í framhaldi af þessu tók skattrannsóknarstjóri ríkisins saman nýja skýrslu um rannsóknina, dags. 22. nóvember 2011, sem var efnislega samhljóða hinni fyrri að viðbættum kafla um lok rannsóknarinnar.
Í skýrslu skattrannsóknarstjóra ríkisins, dags. 22. nóvember 2011, segir að rannsókn á skattskilum X ehf. hafi einkum verið byggð á upplýsingum sem fram hafi komið við fyrrgreindar skýrslutökur, staðgreiðsluskilagreinum X ehf. ásamt sundurliðunum með þeim, virðisaukaskattsskýrslum, upplýsingum frá fyrirtækjaskrá ríkisskattstjóra, svo og tekjubókhaldi ríkissjóðs, sbr. fylgiskjöl með skýrslunni, en þar er um að ræða yfirlit um greiðslur X ehf. vegna staðgreiðslu opinberra gjalda, virðisaukaskatts og opinberra gjalda.
Fram kemur í skýrslu skattrannsóknarstjóra ríkisins að rannsókn embættisins á staðgreiðsluskilum X ehf. hafi falist í því að bera fjárhæðir afdreginnar staðgreiðslu samkvæmt staðgreiðsluskilagreinum félagsins saman við greiðslur þess til innheimtumanns ríkissjóðs. Í skýrslunni er gerð grein fyrir þeirri niðurstöðu rannsóknarinnar að fyrrum fyrirsvarsmenn X ehf. hafi ekki staðið skil innan lögboðins frests á afdreginni staðgreiðslu opinberra gjalda vegna launamanna félagsins greiðslutímabilin desember 2009, janúar til og með desember 2010 og janúar til og með apríl 2011, samtals að fjárhæð 5.563.931 kr. að teknu tilliti til reiknaðrar staðgreiðslu að fjárhæð 113.138 kr. af vangreiddum launum hjá félaginu. Fram kemur að afdregin staðgreiðsla af launum fyrirsvarsmanna X ehf., A og B, hafi verið samtals 4.317.603 kr. á sama tímabili.
Rannsókn á virðisaukaskattsskilum X ehf. var samkvæmt skýrslu skattrannsóknarstjóra ríkisins fólgin í því að bera fjárhæð innheimts virðisaukaskatts samkvæmt virðisaukaskattsskýrslum félagsins saman við greiðslur þess til innheimtumanns. Í skýrslunni er rakin sú niðurstaða rannsóknarinnar að fyrrum fyrirsvarsmenn X ehf. hafi ekki staðið skil innan lögboðins frests á innheimtum virðisaukaskatti vegna félagsins uppgjörstímabilin janúar-febrúar, mars-apríl, maí-júní, júlí-ágúst og nóvember-desember 2010 og janúar-febrúar og mars-apríl 2011 að fjárhæð samtals 4.254.389 kr. Fram kemur að greiddar hafi verið 82.782 kr. inn á höfuðstól virðisaukaskattsskuldarinnar. Þá er tekið fram að svo virðist sem það hafi ekki verið á valdi fyrrum fyrirsvarsmanna félagsins að standa skil á virðisaukaskatti vegna uppgjörstímabilsins mars-apríl 2011 að fjárhæð 217.925 kr. vegna töku bús félagsins til gjaldþrotaskipta 31. maí 2011.
Gjaldandi, A, staðfesti við skýrslutöku, sem fram fór hjá skattrannsóknarstjóra ríkisins 2. nóvember 2011, að hann hefði stofnað X ehf. ásamt B og að sitt hlutverk hefði verið framkvæmdastjórn félagsins. Sagði A að B hefði annast daglegan rekstur og fjármál félagsins, en hann hefði sjálfur komið lítillega að þessu þáttum. Gjaldandi sagðist gera ráð fyrir að skilagreinar staðgreiðslu sem bornar voru undir hann, væru vegna X ehf. Þá staðfesti gjaldandi að virðisaukaskattsskýrslur, sem bornar voru undir hann við skýrslutökuna, væru vegna X ehf. Sagði gjaldandi að C, starfsmaður skattaðila í hlutastarfi, hefði útbúið staðgreiðsluskilagreinarnar og byggt þær á launaseðlum. Taldi gjaldandi skilagreinarnar og virðisaukaskattsskýrslurnar gefa rétta mynd af rekstri félagsins. Gjaldanda var kynnt að samkvæmt gögnum málsins hefði staðgreiðsla opinberra gjalda að fjárhæð 5.677.069 kr. vegna launamanna X ehf. umrædd greiðslutímabil staðgreiðslu árin 2009, 2010 og 2011 ekki verið greidd á lögmæltum tíma og að virðisaukaskattur að fjárhæð 4.254.389 kr. tiltekin uppgjörstímabil árin 2010 og 2011 hefði ekki verið greiddur á lögmæltum tíma og gerði gjaldandi ekki athugasemdir við þær fjárhæðir. Fram kom af hálfu gjaldanda að fjárskortur hefði orðið til þess að staðgreiðslunni og virðisaukaskattinum var ekki skilað og sagði gjaldandi að engin sérstök ákvörðun hefði verið tekin um að skila ekki þessum gjöldum til ríkisjóðs. Sagði gjaldandi laun hafa verið greidd að fullu nema laun D. Kvaðst gjaldandi ekki muna vegna hvaða tímabila laun hans hefðu ekki verið greidd. Þá kvaðst gjaldandi ekki hafa óskað eftir því við innheimtumann ríkissjóðs að greiðslum vegna skattskulda yrði ráðstafað með tilteknum hætti.
Við skýrslutöku af gjaldanda, B, sem fram fór 2. nóvember 2011, kom fram að hann hefði verið eigandi X ehf. ásamt A. Kvaðst B hafa annast daglegan rekstur X ehf. og hefði hann séð um fjármál félagsins ásamt A. Gjaldandi kannaðist við að skilagreinar staðgreiðslu og virðisaukaskattsskýrslur, sem bornar voru undir hann, væru vegna X ehf. og sagði C hafa annast gerð þeirra og byggt á bókhaldsgögnum félagsins. Taldi gjaldandi að staðgreiðsluskilagreinar og virðisaukaskattsskýrslur X ehf. gæfu rétta mynd af rekstri félagsins. Gjaldandi gerði ekki athugasemdir við fjárhæðir vangoldinnar staðgreiðslu og virðisaukaskatts sem bornar voru undir hann við skýrslutökuna og sagði erfiðleika í rekstri hafa valdið vanskilunum. Sagði gjaldandi laun hafa verið greidd að fullu. Þá kvaðst gjaldandi ekki hafa óskað eftir því við innheimtumann ríkissjóðs að greiðslum vegna skattskulda yrði ráðstafað með tilteknum hætti.
Samkvæmt 1. mgr. 40. gr. laga nr. 50/1988, um virðisaukaskatt, sbr. 3. gr. laga nr. 42/1995, er refsivert ef skattskyldur maður afhendir eigi á lögmæltum tíma virðisaukaskattsskýrslu eða virðisaukaskatt sem hann hefur innheimt eða honum borið að innheimta. Í 2. mgr. 30. gr. laga nr. 45/1987, um staðgreiðslu opinberra gjalda, sbr. 2. gr. laga nr. 42/1995, er með samsvarandi hætti lýst refsivert ef launagreiðandi innir ekki af hendi þær greiðslur vegna launamanna sem hann hefur haldið eftir eða honum borið að halda eftir. Samkvæmt fortakslausum ákvæðum nefndra laga og með stoð í dómaframkvæmd Hæstaréttar Íslands, sbr. m.a. dóma Hæstaréttar 27. febrúar 1997 (H 1997:789), 25. september 1997 (H 1997:2446), 14. janúar 1999 (H 1999:79), 18. febrúar 1999 (H 1999:544 og 550), 10. júní 1999 (H 1999:2645) og 30. mars 2000 (H 2000:1422), geta fyrirsvarsmenn lögaðila unnið til refsingar með því einu að láta ógert að skila umræddum gjöldum í ríkissjóð á tilskildum tíma, enda sé huglægum refsiskilyrðum fullnægt.
Gjaldendur, A og B, voru báðir stjórnarmenn og prókúruhafar X ehf. á þeim tíma sem málið varðar, en enginn skráður framkvæmdastjóri var starfandi hjá félaginu. Við skýrslutökur af gjaldendum kom fram að þeir hefðu báðir annast daglegan rekstur og komið að fjármálum félagsins, þótt tiltekin verkaskipting hafi verið í þeim efnum. Verður samkvæmt framansögðu að telja að báðir gjaldendur, A og B, hafi sem fyrirsvarsmenn X ehf. borið ábyrgð á skilum staðgreiðslu opinberra gjalda og virðisaukaskatts félagsins. Sektarkröfu skattrannsóknarstjóra ríkisins er því réttilega beint að báðum gjaldendum.
Til grundvallar niðurstöðu skattrannsóknarstjóra ríkisins um fjárhæð vangreiddrar staðgreiðslu opinberra gjalda og virðisaukaskatts X ehf. umrædd greiðslu- og uppgjörstímabil árin 2009, 2010 og 2011 liggja staðgreiðsluskilagreinar og virðisaukaskattsskýrslur, sem gjaldendur, A og B, hafa staðfest að varði rekstur einkahlutafélagsins, sbr. skýrslutökur af gjaldendum 2. nóvember 2011, þar sem einnig kom fram það álit gjaldenda að gögnin gæfu rétta mynd af rekstrinum. Verður samkvæmt þessu byggt á því að staðgreiðsla opinberra gjalda greiðslutímabilin desember 2009, janúar til og með desember 2010 og janúar til og með apríl 2011, og virðisaukaskattur uppgjörstímabilin janúar-febrúar, mars-apríl, maí-júní, júlí-ágúst og nóvember-desember 2010 og janúar-febrúar 2011, sem gjaldendum bar að standa skil á vegna X ehf., hafi numið þeim fjárhæðum sem greinir í skýrslu skattrannsóknarstjóra ríkisins, enda þykir ekkert hafa komið fram sem gefur tilefni til annars. Sektarkrafa skattrannsóknarstjóra í máli þessu er byggð á niðurstöðum í skýrslu embættisins að öðru leyti en því að ekki er gerð krafa um ákvörðun sektar vegna vangreiddrar staðgreiðslu að fjárhæð 4.317.603 kr. af launum fyrirsvarsmanna einkahlutafélagsins.
Í skýrslu skattrannsóknarstjóra ríkisins og greinargerð með kröfugerð embættisins til yfirskattanefndar er gerð grein fyrir greiðslum X ehf. til innheimtumanns vegna staðgreiðslu, virðisaukaskatts og opinberra gjalda frá því að skuldir sem um ræðir í máli þessu vegna staðgreiðslu opinberra gjalda og virðisaukaskatts byrjuðu að myndast 15. janúar 2010. Fram kemur að á tímabilinu 15. janúar 2010 til og með 23. febrúar 2012 bárust engar greiðslur vegna staðgreiðslu opinberra gjalda, en greiðslur vegna virðisaukaskatts félagsins námu 506.049 kr. á tímabilinu, þar af 464.072 kr. til greiðslu höfuðstóls virðisaukaskatts. Þar er að hluta um að ræða greiðslur vegna uppgjörstímabila sem rannsókn skattrannsóknarstjóra ríkisins tók til. Nánar tiltekið var 82.782 kr. ráðstafað inn á höfuðstól virðisaukaskatts félagsins vegna uppgjörstímabilsins janúar-febrúar 2010. Eins og mál þetta er lagt fyrir af hálfu skattrannsóknarstjóra ríkisins þykir rétt að þessi fjárhæð, sem skil voru gerð á samkvæmt framangreindu áður en mál þetta var sent yfirskattanefnd til meðferðar, komi til frádráttar fjárhæð vangreidds virðisaukaskatts samkvæmt kröfugerð skattrannsóknarstjóra ríkisins, enda er það í samræmi við það sem tíðkast hefur við meðferð hliðstæðra mála fyrir yfirskattanefnd. Verður því miðað við vangreidda staðgreiðslu að fjárhæð 1.246.328 kr. og virðisaukaskatt að fjárhæð 3.953.682 kr. í máli þessu.
Sá hluti greiðslna X ehf. á umræddu tímabili, sem innheimtumaður ríkissjóðs hefur ráðstafað til greiðslu dráttarvaxta, álags og kostnaðar nemur 41.977 kr. vegna virðisaukaskatts. Þá kemur fram í gögnum málsins að greiðslur til innheimtumanns ríkissjóðs vegna opinberra gjalda X ehf., þ.m.t. tryggingagjalds, á þeim tíma sem hér um ræðir, námu 549.260 kr. og var innborgunum að hluta varið til greiðslu dráttarvaxta og kostnaðar. Aðrar greiðslur félagsins til innheimtumanns en vegna höfuðstóls staðgreiðslu og virðisaukaskatts námu því 591.237 kr.
Með dómi Hæstaréttar Íslands 2. október 2003 (H 2003:3178), sem varðar hliðstætt mál, var því hafnað að greiðslur, sem innheimtumaður hefur ráðstafað upp í álag, dráttarvexti og kostnað, geti haft áhrif á sakarmat og komið með beinum hætti til frádráttar skattskuld sem viðurlagaákvörðun tekur til. Ekki verður talið að breyting með lögum nr. 134/2005 á refsiákvæðum laga nr. 45/1987 og nr. 50/1988 haggi þessari dómaframkvæmd. Með breytingalögum þessum er hins vegar skýrt kveðið á um það að greiðslur skattaðila á verulegum hluta skattfjárhæðar geti að uppfylltum ákveðnum skilyrðum leitt til þess að ákvæði um lágmark sektarrefsingar eigi ekki við. Samkvæmt dómum Hæstaréttar Íslands 30. mars 2006 í málunum nr. 428/2005 og 469/2005 ber að taka í þessu sambandi tillit til innborgana sem ráðstafað hefur verið til greiðslu álags vegna vangreiddrar staðgreiðslu opinberra gjalda starfsmanna og vangreidds virðisaukaskatts, svo og skuli fara á sama hátt með greiðslur vegna staðgreiðslu opinberra gjalda þess fyrirsvarsmanns sem refsiábyrgð sætir. Ekki verður annað séð en að líta megi með hliðstæðum hætti til greiðslna viðkomandi skattaðila sem innheimtumaður hefur ráðstafað upp í dráttarvexti og kostnað, og eftir atvikum til greiðslu á opinberum gjöldum, enda er það í samræmi við úrskurðaframkvæmd fyrir gildistöku laga nr. 134/2005, sbr. og fyrrgreindan dóm Hæstaréttar frá árinu 2003 og aðra dóma í hliðstæðum málum, m.a. H 2000:2387. Eins og mál þetta liggur fyrir þykir því mega taka tillit til fyrrgreindra greiðslna X ehf. að fjárhæð 591.237 kr. Við mat á þýðingu þeirra fyrir sektarákvörðun þykir rétt að skipta þeim hluta innborgana, sem ráðstafað var til greiðslu opinberra gjalda X ehf., í hlutfalli við fjárhæðir vangoldinnar staðgreiðslu og virðisaukaskatts sem um ræðir í málinu. Innborganir vegna staðgreiðslu opinberra gjalda teljast þá nema 131.646 kr. og innborganir vegna virðisaukaskatts 459.591 kr.
Samkvæmt því sem að framan er rakið og gögnum málsins að öðru leyti var afdregin staðgreiðsla opinberra gjalda vegna launamanna X ehf. greiðslutímabilin desember 2009, janúar til og með desember 2010 og janúar til og með apríl 2011, samtals að fjárhæð 1.246.328 kr., ekki greidd til innheimtumanns ríkissjóðs á tilskildum tíma, sbr. 1. og 2. mgr. 20. gr. laga nr. 45/1987. Þá var virðisaukaskattur X ehf. uppgjörstímabilin janúar-febrúar, mars-apríl, maí-júní, júlí-ágúst og nóvember-desember 2010 og janúar-febrúar 2011, að fjárhæð samtals 3.953.682 kr., ekki greiddur innheimtumanni ríkissjóðs á tilskildum tíma, sbr. 1. mgr. 15. gr. og 1. og 2. mgr. 24. gr. laga nr. 50/1988. Vegna skýringa gjaldenda um að erfiðleikar í rekstri X ehf. hafi valdið vanskilum á staðgreiðslu opinberra gjalda og virðisaukaskatts sem í málinu greinir skal tekið fram að ekki telst tæk varnarástæða að fé hafi ekki verið til í rekstri félagsins til að standa skil á umræddum gjöldum, sbr. m.a. fyrrnefndan dóm Hæstaréttar Íslands frá 30. mars 2000 (H 2000:1422).
Með vísan til þess sem rakið hefur verið telst fullnægt þeim huglægu refsiskilyrðum sem fram koma í 2. mgr. 30. gr. laga nr. 45/1987, um staðgreiðslu opinberra gjalda, og 1. mgr. 40. gr. laga nr. 50/1988, um virðisaukaskatt, sbr. 2. og 3. gr. laga nr. 42/1995. Ber að ákvarða gjaldendum, A og B, sekt samkvæmt þessum lagaákvæðum vegna vanrækslu á skilum staðgreiðslu opinberra gjalda og virðisaukaskatts í rekstri X ehf.
Eins og lög nr. 45/1987 og lög nr. 50/1988 hljóða eftir breytingar, sem á þeim voru gerðar með lögum nr. 42/1995, skal sekt aldrei vera lægri en sem nemur tvöfaldri þeirri skattfjárhæð sem vanrækt var greiðsla á, þó að teknu tilliti til álags. Samkvæmt breytingu á greindum lögum með lögum nr. 134/2005 eiga fésektarákvæði þessi þó ekki við hafi brot einskorðast við að standa ekki skil á réttilega tilgreindri staðgreiðslu eða virðisaukaskatti samkvæmt skilagrein staðgreiðslu eða virðisaukaskattsskýrslu, enda hafi verið gerð skil á verulegum hluta skattfjárhæðar eða málsbætur eru miklar. Í tilviki gjaldenda er til þess að líta að skilagreinar staðgreiðslu og virðisaukaskattsskýrslur X ehf. liggja fyrir vegna allra tímabila staðgreiðslu og virðisaukaskatts sem málið varðar og eru fjárhæðir í málinu byggðar á þeim. Sem fyrr segir verður lagt til grundvallar að greiðslur til innheimtumanns ríkissjóðs, sem hér beri að líta til, hafi numið 131.646 kr. vegna staðgreiðslu og 459.591 kr. vegna virðisaukaskatts. Svarar fyrrnefnda fjárhæðin til verulegs hluta vangreiddrar staðgreiðslu vegna fyrsta greiðslutímabils staðgreiðslu sem sektarkrafa skattrannsóknarstjóra tekur til. Greiðslur vegna virðisaukaskatts svara með sama hætti til verulegs hluta vangreidds virðisaukaskatts félagsins fyrsta uppgjörstímabils virðisaukaskatts sem málið varðar.
Samkvæmt þessu og í samræmi við greinda dómaframkvæmd Hæstaréttar Íslands, sbr. fyrrgreinda dóma frá 30. mars 2006, verður því talið að sú undantekning frá fésektarlágmarki, sem mælt er fyrir um í lögum nr. 134/2005, taki til vanskila á staðgreiðslu opinberra gjalda að fjárhæð samtals 223.593 kr. og á virðisaukaskatti að fjárhæð samtals 621.817 kr. fyrrgreind tímabil. Ekki liggur annað fyrir en að vangreiðsla á staðgreiðslu opinberra gjalda og virðisaukaskatti vegna annarra tímabila hafi fyrst og fremst stafað af erfiðleikum í rekstri X ehf. og ekkert er komið fram um að gjaldendur hafi persónulega notið nokkurs hags af brotinu. Hins vegar varðar mál þetta vanskil á staðgreiðslu og virðisaukaskatti að ekki óverulegri fjárhæð og vegna alllangs tímabils. Að þessu virtu og með vísan til greindrar dómaframkvæmdar verður því ekki talið að skilyrði um miklar málsbætur, sbr. ákvæði laga nr. 134/2005, eigi hér við. Því teljast lágmarksákvæði í 2. mgr. 30. gr. laga nr. 45/1987 og 1. mgr. 40. gr. laga nr. 50/1988 gilda um vanskil staðgreiðslu að fjárhæð 1.022.735 kr. og virðisaukaskatts að fjárhæð 3.331.865 kr.
Þegar höfð eru í huga lagarök, sem búa að baki framangreindum ákvæðum um lágmarks- og margfeldissektir, með tilliti til háttsemi gjaldenda og afleiðinga hennar, þykir rétt að ákveða sektarfjárhæð í máli þessu heildstætt en með tiltekinni skiptingu milli gjaldenda. Samkvæmt framansögðu og að teknu tilliti til álags samkvæmt 1. tölul. 2. mgr. 28. gr. laga nr. 45/1987 og 2. mgr. 27. gr. laga nr. 50/1988 þykir sekt gjaldenda hæfilega ákveðin 8.300.000 kr. til ríkissjóðs sem skiptist þannig milli þeirra að gjaldandi, A, greiði sekt að fjárhæð 4.150.000 kr. og gjaldandi, B, greiði sekt að fjárhæð 4.150.000 kr.
Úrskurðarorð:
Gjaldandi, A, greiði sekt að fjárhæð 4.150.000 kr. til ríkissjóðs. Gjaldandi, B, greiði sekt að fjárhæð 4.150.000 kr. til ríkissjóðs.
