Úrskurður yfirskattanefndar nr. 178/2014
Úrskurður nr. 178/2014
ÚRSKURÐUR YFIRSKATTANEFNDAR
Ár 2014, miðvikudaginn 2. júlí, er tekið fyrir mál nr. 294/2013; krafa skattrannsóknarstjóra ríkisins um að A, kt. [...], verði gerð sekt vegna meintra brota á skattalögum. Í málinu úrskurða Ólafur Ólafsson, Sverrir Örn Björnsson og Kristinn Gestsson. Upp er kveðinn svofelldur
ú r s k u r ð u r :
I.
Með bréfi, dags. 23. október 2013, hefur skattrannsóknarstjóri ríkisins krafist þess að yfirskattanefnd taki til sektarmeðferðar mál A, kt. [...], fyrir brot á lögum nr. 50/1988, um virðisaukaskatt, með áorðnum breytingum, framin vegna rekstraráranna 2004 til og með 2012.
Í bréfi skattrannsóknarstjóra ríkisins segir:
„A er gefið að sök eftirfarandi:
Vangoldinn innheimtur virðisaukaskattur í sjálfstæðri starfsemi. Vanræksla á afhendingu virðisaukaskattsskýrslna á lögmæltum tíma.
A er gefið að sök að hafa vanrækt að standa innheimtumanni ríkissjóðs skil á virðisaukaskatti, sem innheimtur var í sjálfstæðri starfsemi hans við málningarvinnu, innan lögboðins frests, vegna uppgjörstímabilanna júlí–ágúst, september–október og nóvember–desember rekstrarárið 2004, janúar–febrúar til og með nóvember–desember rekstrarárið 2005, janúar–febrúar til og með nóvember–desember rekstrarárið 2006, janúar–febrúar til og með nóvember–desember rekstrarárið 2007, janúar–febrúar til og með nóvember–desember rekstrarárið 2008, janúar–febrúar til og með nóvember–desember rekstrarárið 2009, janúar–febrúar til og með nóvember–desember rekstrarárið 2010, maí–júní til og með nóvember–desember rekstrarárið 2011 og janúar–febrúar rekstrarárið 2012. Þá er A gefið að sök að hafa vanrækt að standa innheimtumanni ríkissjóðs skil á virðisaukaskattsskýrslum á lögmæltum tíma fyrir uppgjörstímabilin júlí–ágúst, september–október og nóvember–desember rekstrarárið 2004, vegna allra uppgjörstímabila rekstrarárin 2005 til og með 2010, júlí–ágúst og september–október rekstrarárið 2011 og janúar–febrúar rekstrarárið 2012. Vangoldinn innheimtur virðisaukaskattur vegna framangreindra uppgjörstímabila nemur samtals kr. 6.756.199. Fjárhæðin sundurliðast svo sem hér greinir:
| Rekstrarár | Uppgjörstímabil | Vangoldinn virðisaukaskattur til innheimtumanns ríkissjóðs kr. |
| 2004 | júlí – ágúst | 142.778 |
| 2004 | sept. – okt. | 197.901 |
| 2004 | nóv. – des. | 148.184 |
| Samtals kr. | 488.863 | |
| 2005 | jan. – feb. | 134.757 |
| 2005 | mars – apríl | 189.934 |
| 2005 | maí – júní | 198.816 |
| 2005 | júlí – ágúst | 165.308 |
| 2005 | sept. – okt. | 161.351 |
| 2005 | nóv. – des. | 204.205 |
| 1.054.371 | ||
| 2006 | jan. – feb. | 167.879 |
| 2006 | mars – apríl | 137.168 |
| 2006 | maí - júní | 127.098 |
| 2006 | júlí – ágúst | 191.702 |
| 2006 | sept. – okt. | 195.165 |
| 2006 | nóv. – des. | 169.274 |
| Samtals kr. | 988.286 | |
| 2007 | jan. – feb. | 210.598 |
| 2007 | mars – apríl | 165.340 |
| 2007 | maí – júní | 171.521 |
| 2007 | júlí – ágúst | 120.004 |
| 2007 | sept. – okt. | 121.719 |
| 2007 | nóv. – des. | 132.615 |
| Samtals kr. | 921.797 | |
| 2008 | jan. – feb. | 183.739 |
| 2008 | mars – apríl | 199.734 |
| 2008 | maí – júní | 132.795 |
| 2008 | júlí – ágúst | 152.194 |
| 2008 | sept. – okt. | 125.079 |
| 2008 | nóv. – des. | 45.952 |
| Samtals kr. | 839.493 | |
| 2009 | jan. – feb. | 48.066 |
| 2009 | mars – apríl | 151.528 |
| 2009 | maí – júní | 140.428 |
| 2009 | júlí – ágúst | 189.154 |
| 2009 | sept. – okt. | 159.631 |
| 2009 | nóv. – des. | 148.370 |
| Samtals kr. | 837.177 | |
| 2010 | jan. – feb. | 67.876 |
| 2010 | mars – apríl | 124.099 |
| 2010 | maí – júní | 196.784 |
| 2010 | júlí – ágúst | 230.203 |
| 2010 | sept. – okt. | 147.126 |
| 2010 | nóv. – des. | 127.015 |
| Samtals kr. | 893.103 | |
| 2011 | maí – júní | 132.480 |
| 2011 | júlí – ágúst | 192.131 |
| 2011 | sept. – okt. | 168.477 |
| 2011 | nóv. – des. | 209.059 |
| Samtals kr. | 702.147 | |
| 2012 | jan. – feb. | 30.962 |
| Samtals kr. | 30.962 | |
| Samtals öll árin kr. | 6.756.199 |
Það er mat skattrannsóknarstjóra ríkisins, byggt á gögnum málsins, að framangreindu hafi A komið til leiðar með saknæmum hætti, að því er frekast verður séð, af ásetningi eða í það minnsta af stórkostlegu hirðuleysi.
Telst þessi háttsemi A brjóta í bága við ákvæði 1. mgr. 15. gr. og 1. og 2. mgr. 24. gr., sbr. aðalreglur 1. gr., 2. gr., 1. tl. 1. mgr. 3. gr., 1. mgr. 11. gr., 1. og 2. mgr. 13. gr., 1. mgr. 14. gr. og 19. gr. laga nr. 50/1988, um virðisaukaskatt, með áorðnum breytingum.
Framangreind háttsemi varðar A sekt samkvæmt 1. mgr. 40. gr. laga nr. 50/1988, um virðisaukaskatt, með áorðnum breytingum.
Þess er krafist að A verði með úrskurði yfirskattanefndar gert að sæta sekt í samræmi við framangreint.“
Af hálfu skattrannsóknarstjóra ríkisins er málavöxtum lýst í greinargerð, dags. 23. október 2013, sem fylgdi kröfugerðinni.
II.
Með bréfi yfirskattanefndar, dags. 28. október 2013, var gjaldanda veitt færi á að skila vörn í tilefni af framangreindri kröfugerð skattrannsóknarstjóra ríkisins eða tilkynna sérstaklega ef hann vildi ekki hlíta því að yfirskattanefnd afgreiddi mál hans og yrði málið þá endursent skattrannsóknarstjóra ríkisins sem tæki ákvörðun um hvort því yrði vísað til opinberrar rannsóknar, sbr. 4. mgr. 41. gr. laga nr. 50/1988, um virðisaukaskatt. Engar athugasemdir hafa borist frá gjaldanda.
III.
Með bréfi skattrannsóknarstjóra ríkisins, dags. 23. október 2013, er gerð sú krafa að gjaldanda, A, verði gerð sekt samkvæmt þargreindum ákvæðum 40. gr. laga nr. 50/1988, um virðisaukaskatt, þar sem hann hafi vanrækt að standa skil á virðisaukaskatti í sjálfstæðri starfsemi sinni við málningarvinnu innan lögboðins frests þau uppgjörstímabil árin 2004, 2005, 2006, 2007, 2008, 2009, 2010, 2011 og 2012 sem greinir í bréfinu. Þá hafi gjaldandi vanrækt að standa innheimtumanni ríkissjóðs skil á virðisaukaskattsskýrslum á lögmæltum tíma umrædd ár. Gjaldandi hefur átt þess kost að koma að vörnum fyrir yfirskattanefnd í tilefni af sektarkröfu skattrannsóknarstjóra ríkisins, en engar athugasemdir hafa borist. Þar sem gjaldandi hefur ekki gert athugasemdir við meðferð máls þessa fyrir yfirskattanefnd verður að líta svo á að hann mæli því ekki í gegn að það sæti sektarmeðferð fyrir nefndinni.
Skattrannsóknarstjóri ríkisins hóf hinn 18. mars 2013 rannsókn á skattskilum gjaldanda er beindist að skilum á innheimtum virðisaukaskatti vegna rekstraráranna 2004-2012. Vegna rannsóknarinnar kom gjaldandi til skýrslutöku hjá skattrannsóknarstjóra ríkisins þann 5. apríl 2013. Með bréfi, dags. 8. apríl 2013, sendi skattrannsóknarstjóri gjaldanda skýrslu um rannsóknina, sem þá lá fyrir, dags. 8. apríl 2013, og gaf honum kost á að tjá sig um efni hennar. Andmæli bárust ekki. Í framhaldi af þessu tók skattrannsóknarstjóri ríkisins saman nýja skýrslu um rannsóknina, dags. 24. apríl 2013, sem var efnislega samhljóða hinni fyrri að viðbættum kafla um lok rannsóknarinnar.
Í skýrslu skattrannsóknarstjóra ríkisins, dags. 24. apríl 2013, segir að rannsókn á skattskilum gjaldanda hafi einkum verið byggð á upplýsingum sem fram hafi komið við fyrrgreinda skýrslutöku, innsendum virðisaukaskattsskýrslum, samanburðar- og leiðréttingarskýrslum virðisaukaskatts, og tekjubókhaldi ríkissjóðs, sbr. fylgiskjöl með skýrslunni, en þar er um að ræða yfirlit um greiðslur gjaldanda vegna staðgreiðslu opinberra gjalda, virðisaukaskatts og opinberra gjalda. Fram kemur í skýrslunni að rannsókn á virðisaukaskattsskilum gjaldanda hafi falist í því að bera fjárhæð innheimts virðisaukaskatts samkvæmt virðisaukaskattsskýrslum gjaldanda, þ.m.t. samanburðar- og leiðréttingarskýrslu virðisaukaskatts, saman við greiðslur gjaldanda til innheimtumanns ríkissjóðs. Er gerð grein fyrir þeirri niðurstöðu rannsóknarinnar að gjaldandi hafi ekki staðið skil á innheimtum virðisaukaskatti innan lögboðins frests vegna uppgjörstímabilanna júlí–ágúst, september–október og nóvember–desember 2004, janúar–febrúar til og með nóvember–desember 2005, janúar–febrúar til og með nóvember–desember 2006, janúar–febrúar til og með nóvember–desember 2007, janúar–febrúar til og með nóvember–desember 2008, janúar–febrúar til og með nóvember–desember 2009, janúar–febrúar til og með nóvember–desember 2010, maí–júní til og með nóvember–desember 2011 og janúar–febrúar 2012, samtals að fjárhæð 6.756.199 kr. Þá hafi gjaldandi vanrækt að standa skil á virðisaukaskattsskýrslum vegna þessara tímabila á lögmæltum tíma að einu frátöldu. Ekki verður ráðið af gögnum málsins að neinir annmarkar á grundvelli fyrirliggjandi virðisaukaskattsskýrslna gjaldanda hafi verið leiddir í ljós við rannsóknina.
Við skýrslutöku 5. apríl 2013 kom fram af hálfu gjaldanda að hann hefði starfað sjálfstætt við húsamálun á því tímabili sem málið varðar. Gjaldandi staðfesti að virðisaukaskattsskýrslur, þ.m.t. samanburðar- og leiðréttingarskýrslur virðisaukaskatts, sem bornar voru undir hann við skýrslutökuna, væru vegna rekstrar síns. Kvað gjaldandi eiginkonu sína hafa annast gerð skýrslnanna og byggt þær á fyrirliggjandi gögnum. Taldi gjaldandi skýrslurnar gefa rétta mynd af rekstrinum. Gjaldandi sagði að gleymska sín hefði valdið því að virðisaukaskattsskýrslum var ekki skilað á lögmæltum tíma. Gjaldanda var kynnt að samkvæmt gögnum málsins næmi virðisaukaskattur hans, sem ekki hefði verið greiddur á lögmæltum tíma, samtals 6.756.199 kr. og gerði gjaldandi ekki athugasemdir við þá fjárhæð. Sagði gjaldandi að sökum óreglu og fjárhagsörðugleika hefði innheimtum virðisaukaskatti ekki verið skilað til ríkissjóðs. Kvað gjaldandi innheimtan virðisaukaskatt hafa farið til greiðslu á persónulegum skuldum og til heimilishalds.
Samkvæmt 1. mgr. 40. gr. laga nr. 50/1988, um virðisaukaskatt, sbr. 3. gr. laga nr. 42/1995, er refsivert ef skattskyldur maður afhendir eigi á lögmæltum tíma virðisaukaskattsskýrslu eða virðisaukaskatt sem hann hefur innheimt eða honum borið að innheimta. Samkvæmt fortakslausum ákvæðum nefndra laga og með stoð í dómaframkvæmd Hæstaréttar Íslands, sbr. m.a. dóma Hæstaréttar 27. febrúar 1997 (H 1997:789), 25. september 1997 (H 1997:2446), 14. janúar 1999 (H 1999:79), 18. febrúar 1999 (H 1999:544 og 550), 10. júní 1999 (H 1999:2645) og 30. mars 2000 (H 2000:1422), geta skattskyldir aðilar unnið til refsingar með því einu að láta ógert að skila umræddum gjöldum í ríkissjóð á tilskildum tíma, enda sé huglægum refsiskilyrðum fullnægt.
Til grundvallar niðurstöðu skattrannsóknarstjóra ríkisins um vangreidda fjárhæð virðisaukaskatts árin 2004 til og með 2012 liggja virðisaukaskattsskýrslur ásamt samanburðar- og leiðréttingarskýrslum virðisaukaskatts sem gjaldandi hefur staðfest að varði sjálfstæðan rekstur sinn, sbr. skýrslutöku af gjaldanda 5. apríl 2013, þar sem einnig kom fram af hálfu gjaldanda að skýrslurnar væru byggðar á bókhaldsgögnum hans. Af hálfu gjaldanda hafa engar athugasemdir verið gerðar við niðurstöður í skýrslu skattrannsóknarstjóra ríkisins. Að svo vöxnu og að virtum gögnum málsins verður því byggt á fjárhæð vangreidds virðisaukaskatts samkvæmt skýrslu skattrannsóknarstjóra ríkisins, sbr. og kröfugerð skattrannsóknarstjóra í máli þessu.
Í skýrslu skattrannsóknarstjóra ríkisins og greinargerð með kröfugerð embættisins til yfirskattanefndar er gerð grein fyrir greiðslum gjaldanda til innheimtumanns vegna staðgreiðslu, virðisaukaskatts og opinberra gjalda frá því að skuldir sem um ræðir í skýrslunni vegna virðisaukaskatts byrjuðu að myndast 6. október 2004. Frá þeim tíma og til 21. október 2013 voru samkvæmt yfirlitum skattrannsóknarstjóra alls greiddar 111.995 kr. til innheimtumanns ríkissjóðs vegna virðisaukaskatts gjaldanda. Af framangreindri fjárhæð var 58.457 kr. ráðstafað inn á höfuðstól virðisaukaskatts vegna uppgjörstímabils virðisaukaskatts sem mál þetta varðar, nánar tiltekið vegna uppgjörstímabilsins maí-júní 2011. Eins og mál þetta er lagt fyrir af hálfu skattrannsóknarstjóra ríkisins þykir rétt að þessi fjárhæð, sem gjaldandi stóð samkvæmt framangreindu skil á áður en mál hans var sent yfirskattanefnd til meðferðar, komi til frádráttar fjárhæð vangreidds virðisaukaskatts samkvæmt kröfugerð skattrannsóknarstjóra ríkisins, enda er það í samræmi við það sem tíðkast hefur við meðferð hliðstæðra mála fyrir yfirskattanefnd. Verður því miðað við virðisaukaskatt að fjárhæð 6.697.742 kr. í máli þessu.
Sá hluti greiðslna gjaldanda vegna virðisaukaskatts á umræddu tímabili, sem innheimtumaður ríkissjóðs hefur samkvæmt yfirlitum skattrannsóknarstjóra ríkisins ráðstafað til greiðslu dráttarvaxta, álags og kostnaðar, nemur 10.097 kr. Þá kemur fram í gögnum málsins að greiðslur til innheimtumanns ríkissjóðs vegna opinberra gjalda gjaldanda, þ.m.t. tryggingagjalds, á þeim tíma sem hér um ræðir, námu 12.280 kr. og var innborgunum að hluta varið til greiðslu dráttarvaxta og kostnaðar. Aðrar greiðslur til innheimtumanns en vegna höfuðstóls virðisaukaskatts og staðgreiðslu námu því 22.377 kr.
Samkvæmt framanrituðu þykir nægilega komið fram með stoð í gögnum málsins og framburði gjaldanda við skýrslutöku hjá skattrannsóknarstjóra ríkisins 5. apríl 2013 að gjaldandi hafi vanrækt skyldur sínar, sem mælt er fyrir um í 1. mgr. 15. gr. og 1. og 2. mgr. 24. gr. laga nr. 50/1988, um virðisaukaskatt, til að standa á tilskildum tíma skil á innheimtum virðisaukaskatti að fjárhæð 6.697.742 kr. fyrrgreind uppgjörstímabil árin 2004 til og með 2012. Vegna þeirra skýringa gjaldanda að fjárhagsörðugleikar hafi valdið þeim vanskilum á virðisaukaskatti sem í málinu greinir skal tekið fram að ekki telst tæk varnarástæða að fé hafi ekki verið til í rekstri gjaldanda til að standa skil á umræddum gjöldum, sbr. m.a. fyrrnefndan dóm Hæstaréttar Íslands frá 30. mars 2000 (H 2000:1422).
Með vísan til þess sem rakið hefur verið telst fullnægt þeim huglægu refsiskilyrðum sem fram koma í 1. mgr. 40. gr. laga nr. 50/1988, um virðisaukaskatt, sbr. 3. gr. laga nr. 42/1995, og ber að ákvarða gjaldanda, A, sekt samkvæmt þessum lagaákvæðum vegna vanrækslu á skilum virðisaukaskatts sem að framan greinir.
Eins og lög nr. 50/1988 hljóða eftir breytingar, sem á þeim voru gerðar með lögum nr. 42/1995, skal sekt aldrei vera lægri en sem nemur tvöfaldri þeirri skattfjárhæð sem vanrækt var greiðsla á, þó að teknu tilliti til álags. Samkvæmt breytingu á greindum lögum með lögum nr. 134/2005 eiga fésektarákvæði þessi þó ekki við hafi brot einskorðast við að standa ekki skil á réttilega tilgreindum virðisaukaskatti samkvæmt virðisaukaskattsskýrslu, enda hafi verið gerð skil á verulegum hluta skattfjárhæðar eða málsbætur eru miklar. Í tilviki gjaldanda er til þess að líta að virðisaukaskattsskýrslur, eftir atvikum samanburðar- og leiðréttingarskýrsla virðisaukaskatts, liggja fyrir vegna allra uppgjörstímabila sem málið varðar og eru fjárhæðir í málinu byggðar á þeim. Hins vegar varðar mál þetta umtalsverð vanskil á virðisaukaskatti vegna langs tímabils og án þess að gjaldandi hafi innt nema óverulegar greiðslur af hendi til innheimtumanns ríkissjóðs á þeim tíma. Því þykja ekki vera fyrir hendi lagaskilyrði til þess að ákvarða sekt vegna vanrækslu á skilum virðisaukaskatts lægri en lágmarksákvæði 1. mgr. 40. gr. laga nr. 50/1988 mælir fyrir um.
Samkvæmt framansögðu og að teknu tilliti til álags samkvæmt 2. mgr. 27. gr. laga nr. 50/1988 þykir sekt gjaldanda hæfilega ákveðin 12.700.000 kr. til ríkissjóðs.
Úrskurðarorð:
Gjaldandi, A, greiði sekt að fjárhæð 12.700.000 kr. til ríkissjóðs.
