Úrskurður yfirskattanefndar nr. 64/2018
Úrskurður nr. 64/2018
ÚRSKURÐUR YFIRSKATTANEFNDAR
Ár 2018, miðvikudaginn 11. apríl, er tekið fyrir mál nr. 163/2017; krafa skattrannsóknarstjóra ríkisins um að A, kt. […], verði gerð sekt vegna meintra brota á skattalögum. Í málinu úrskurða Ólafur Ólafsson, Þórarinn Egill Þórarinsson og Bjarnveig Eiríksdóttir. Upp er kveðinn svofelldur
ú r s k u r ð u r :
I.
Með bréfi, dags. 24. nóvember 2017, hefur skattrannsóknarstjóri ríkisins krafist þess að yfirskattanefnd taki til sektarmeðferðar mál A, kt. […], fyrir brot á lögum nr. 45/1987, um staðgreiðslu opinberra gjalda, og lögum nr. 50/1988, um virðisaukaskatt, beggja með áorðnum breytingum, framin vegna rekstraráranna 2014, 2015 og 2016.
Í bréfi skattrannsóknarstjóra ríkisins segir:
„A, sem stjórnarmanni, daglegum stjórnanda og prókúruhafa X ehf., kt. […], nú afskráð, er gefið að sök eftirfarandi:
1. Vangoldin afdregin staðgreiðsla opinberra gjalda launamanna. Vanræksla á afhendingu skilagreina á lögmæltum tíma.
A er gefið að sök að hafa vanrækt að standa innheimtumanni ríkissjóðs skil á afdreginni staðgreiðslu opinberra gjalda launamanna X ehf., nú afskráð, vegna greiðslutímabilanna nóvember og desember rekstrarárið 2014, janúar, febrúar, mars, apríl, maí, júlí, ágúst, september, október, nóvember og desember rekstrarárið 2015 og janúar, febrúar og mars rekstrarárið 2016. Þá var engri staðgreiðsluskilagrein vegna áðurnefndra greiðslutímabila skilað á lögmæltum tíma, ef frá eru taldar skilagreinar vegna greiðslutímabilanna nóvember 2014 og febrúar og mars 2016. Þó skal tekið fram að ekki var í valdi fyrrum fyrirsvarsmanna skattaðila að standa skil á afdreginni staðgreiðslu opinberra gjalda fyrir tímabilið mars 2016, að fjárhæð kr. 865.387, sökum töku bús skattaðila til gjaldþrotaskipta 6. apríl 2016. Vangoldin afdregin skilaskyld staðgreiðsla opinberra gjalda launamanna X ehf., vegna framangreindra greiðslutímabila nemur samtals kr. 8.031.155. Fjárhæðin sundurliðast svo sem hér greinir:
| Rekstrarár | Greiðslu-tímabil | Vangoldin skilaskyld staðgreiðsla |
| 2014 | nóvember | 639.296 |
| 2014 | desember | 537.236 |
| Samtals kr. |
|
1.176.532 |
| 2015 | janúar | 694.082 |
| 2015 | febrúar | 703.630 |
| 2015 | mars | 476.696 |
| 2015 | apríl | 410.637 |
| 2015 | maí | 416.529 |
| 2015 | júlí | 503.357 |
| 2015 | ágúst | 422.750 |
| 2015 | september | 407.826 |
| 2015 | október | 591.245 |
| 2015 | nóvember | 533.524 |
| 2015 | desember | 540.493 |
| Samtals kr. |
|
5.700.769 |
| 2016 | janúar | 538.939 |
| 2016 | febrúar | 614.915 |
| Samtals kr. |
|
1.153.854 |
| Samtals kr. |
|
8.031.155 |
Það er mat skattrannsóknarstjóra ríkisins, byggt á gögnum málsins, að þetta hafi A gert á saknæman hátt, að því er frekast verður séð af ásetningi eða í það minnsta af stórkostlegu hirðuleysi.
Telst þessi háttsemi A brjóta í bága við ákvæði 1. og 2. mgr. 20. gr., sbr. 1. og 2. mgr. 15. gr. og 1. mgr. 16. gr. laga nr. 45/1987, um staðgreiðslu opinberra gjalda, með áorðnum breytingum, sbr. aðalreglur 1.-3. gr., 1. tl. 5. gr., 1. mgr. 7. gr. og 1. og 3. mgr. 8. gr. þeirra laga.
Framangreind háttsemi varðar A sekt samkvæmt 2. mgr. 30. gr. laga nr. 45/1987, um staðgreiðslu opinberra gjalda, með áorðnum breytingum.
2. Vangoldinn innheimtur virðisaukaskattur. Vanræksla á afhendingu virðisaukaskattsskýrslu á lögmæltum tíma.
A er gefið að sök að hafa vanrækt að standa innheimtumanni ríkissjóðs skil á virðisaukaskatti, sem innheimtur var í rekstri X ehf., nú afskráð, vegna uppgjörstímabilanna júlí–ágúst, september–október og nóvember–desember rekstrarárið 2015 og janúar–febrúar rekstrarárið 2016. Þá var einnig leitt í ljós við rannsóknina að vanrækt hefði verið að skila á lögmæltum tíma til innheimtumanns ríkissjóðs virðisaukaskattsskýrslum vegna framangreindra uppgjörstímabila. Vangoldinn innheimtur virðisaukaskattur til innheimtumanns ríkissjóðs vegna framangreindra uppgjörstímabila nemur samtals kr. 3.028.824. Fjárhæðin sundurliðast svo sem hér greinir:
| Rekstrarár | Uppgjörstímabil | Vangoldinn virðisaukaskattur til innheimtumanns ríkissjóðs kr. |
| 2015 | júlí - ágúst | 861.873 |
| 2015 | september - október | 555.507 |
| 2015 | nóvember - desember | 805.663 |
| Samtals kr. |
|
2.223.043 |
| 2016 | janúar - febrúar | 805.781 |
| Samtals kr. |
|
805.781 |
| Samtals bæði árin kr. |
|
3.028.824 |
Það er mat skattrannsóknarstjóra ríkisins, byggt á gögnum málsins, að framangreindu hafi A komið til leiðar með saknæmum hætti, að því er frekast verður séð af ásetningi eða í það minnsta af stórkostlegu hirðuleysi.
Telst þessi háttsemi A brjóta í bága við ákvæði 1. mgr. 15. gr. og 1. og 2. mgr. 24. gr., sbr. aðalreglur 1. gr., 2. gr., 1. tl. 1. mgr. 3. gr., 1. mgr. 11. gr., 1. og 2. mgr. 13. gr., 1. mgr. 14. gr. og 19. gr. laga nr. 50/1988, um virðisaukaskatt, með áorðnum breytingum.
Framangreind háttsemi varðar A sekt samkvæmt 1. mgr. 40. gr. laga nr. 50/1988, um virðisaukaskatt, með áorðnum breytingum.
Þess er krafist að A verði með úrskurði yfirskattanefndar gert að sæta sekt í samræmi við framangreint.“
Af hálfu skattrannsóknarstjóra ríkisins er málavöxtum lýst í greinargerð, dags. 24. nóvember 2017, sem fylgdi kröfugerðinni.
II.
Með bréfi yfirskattanefndar, dags. 24. nóvember 2017, var gjaldanda veitt færi á að skila vörn í tilefni af framangreindri kröfugerð skattrannsóknarstjóra ríkisins eða tilkynna sérstaklega ef hann vildi ekki hlíta því að yfirskattanefnd afgreiddi mál hans og yrði málið þá endursent skattrannsóknarstjóra ríkisins sem tæki ákvörðun um hvort því yrði vísað til opinberrar rannsóknar, sbr. 4. mgr. 31. gr. laga nr. 45/1987, um staðgreiðslu opinberra gjalda, og 4. mgr. 41. gr. laga nr. 50/1988, um virðisaukaskatt. Að ósk umboðsmanns gjaldanda var frestur til að skila vörn í málinu framlengdur í tvígang og var lokafrestur veittur til 31. janúar 2018.
Í tölvupósti umboðsmanns gjaldanda til yfirskattanefndar hinn 13. febrúar 2018 kom fram að ítrekaðar væru athugasemdir sem fram hefðu komið í bréfi umboðsmanns gjaldanda, dags. 19. ágúst 2017, í tilefni af bréfi skattrannsóknarstjóra ríkisins, dags. 13. júlí 2017, um lok rannsóknar skattrannsóknarstjóra á skattskilum X ehf. og fyrirhugaða ákvörðunartöku skattrannsóknarstjóra um refsimeðferð. Af þessu tilefni þykir rétt að rekja það sem fram kemur í greindu bréfi umboðsmanns gjaldanda, dags. 19. ágúst 2017. Í bréfinu eru í fyrsta lagi gerðar athugasemdir við afmörkun skattrannsóknarstjóra ríkisins á rannsóknartímabilinu. Telur umboðsmaður gjaldanda að ef litið væri til lengra tímabils yrði niðurstaðan önnur og hagfelldari fyrir gjaldanda. Í annan stað ber umboðsmaður gjaldanda því við að samkvæmt dómaframkvæmd beri að virða greiðslur á álagi, dráttarvöxtum og kostnaði sem greiðslu á höfuðstól skuldarinnar. Ennfremur er rakið í bréfinu að gjaldandi hafi ekki hagnast á rekstri X ehf. heldur stutt við reksturinn með beinum fjárframlögum, auk þess sem systurfélag þess, Y ehf., hefði veitt félaginu lán með niðurfellingu á húsaleigu. Eigi gjaldandi sér því miklar málsbætur en hann hafi frá upphafi komið heiðarlega fram og gert allt sem hægt var til að ráða bót á erfiðleikum félagsins. Telur umboðsmaður gjaldanda að á þessum grundvelli séu skilyrði til að víkja frá fésektarlágmörkum í tilviki gjaldanda og vísar í þessu sambandi einnig til mikilla greiðslna inn á opinber gjöld félagsins.
III.
Með bréfi skattrannsóknarstjóra ríkisins, dags. 24. nóvember 2017, er gerð sú krafa að gjaldanda, A, verði gerð sekt samkvæmt þargreindum ákvæðum 30. gr. laga nr. 45/1987, um staðgreiðslu opinberra gjalda, og 40. gr. laga nr. 50/1988, um virðisaukaskatt, þar sem hann hafi sem fyrirsvarsmaður X ehf., kt. […], vanrækt að standa skil á afdreginni staðgreiðslu opinberra gjalda launamanna félagsins tiltekin greiðslutímabil árin 2014, 2015 og 2016 og vanrækt að standa skil á virðisaukaskatti félagsins þau uppgjörstímabil árin 2015 og 2016 sem greinir í bréfinu. Gjaldandi hefur lagt fram athugasemdir í tilefni af sektarkröfu skattrannsóknarstjóra ríkisins.
Skattrannsóknarstjóri ríkisins hóf hinn 21. mars 2017 rannsókn á skattskilum X ehf. er beindist að skilum félagsins á afdreginni staðgreiðslu opinberra gjalda og innheimtum virðisaukaskatti vegna rekstraráranna 2014, 2015 og 2016. Skráður tilgangur X ehf. á þessu tímabili var fasteigna-, gisti- og veitingarekstur. Samkvæmt gögnum málsins var bú X ehf. tekið til gjaldþrotaskipta 6. apríl 2016 og lauk skiptum 6. júlí 2016. Var félagið afskráð 2. október 2017. Vegna rannsóknarinnar kom gjaldandi til skýrslutöku hjá skattrannsóknarstjóra ríkisins þann 27. apríl 2017, en skýrsla var einnig tekin af B hinn 28. mars 2017 vegna málsins. Með bréfi, dags. 16. maí 2017, sendi skattrannsóknarstjóri gjaldanda, B og skiptastjóra þrotabús X ehf. skýrslu um rannsóknina sem þá lá fyrir, dags. sama dag, og gaf þeim kost á að tjá sig um efni hennar. Athugasemdir voru ekki gerðar af hálfu þessara aðila. Í framhaldi af þessu tók skattrannsóknarstjóri ríkisins saman nýja skýrslu um rannsóknina, dags. 26. júní 2017, sem var efnislega samhljóða hinni fyrri að viðbættum kafla um lok rannsóknarinnar.
Í skýrslu skattrannsóknarstjóra ríkisins, dags. 26. júní 2017, segir að rannsókn á skattskilum X ehf. hafi einkum verið byggð á upplýsingum sem fram hafi komið við fyrrgreindar skýrslutökur, innsendum staðgreiðsluskilagreinum og sundurliðunum af hálfu félagsins, virðisaukaskattsskýrslum, upplýsingum frá fyrirtækjaskrá ríkisskattstjóra og tekjubókhaldi ríkissjóðs, sbr. fylgiskjöl með skýrslunni, en þar er um að ræða yfirlit um greiðslur X ehf. vegna staðgreiðslu opinberra gjalda, virðisaukaskatts og opinberra gjalda.
Fram kemur í skýrslu skattrannsóknarstjóra ríkisins að rannsókn embættisins á staðgreiðsluskilum X ehf. hafi falist í því að bera fjárhæðir afdreginnar staðgreiðslu samkvæmt staðgreiðsluskilagreinum og sundurliðunum félagsins saman við greiðslur þess til innheimtumanns ríkissjóðs. Í skýrslunni er gerð grein fyrir þeirri niðurstöðu rannsóknarinnar að fyrirsvarsmaður X ehf. hafi ekki staðið skil innan lögboðins frests á afdreginni staðgreiðslu opinberra gjalda vegna launamanna félagsins greiðslutímabilin nóvember og desember 2014, janúar, febrúar, mars, apríl, maí, júlí, ágúst, september, október, nóvember og desember 2015 og janúar, febrúar og mars 2016 samtals að fjárhæð 8.896.542 kr. Þá hafi fyrirsvarsmaður X ehf. vanrækt að standa skil á skilagreinum vegna staðgreiðslu opinberra gjalda á lögmæltum tíma vegna allra framangreindra greiðslutímabila að undanskildum greiðslutímabilunum nóvember 2014 og febrúar og mars 2016. Ennfremur er tekið fram að svo virðist sem það hafi ekki verið á valdi fyrrum fyrirsvarsmanns X ehf. að standa skil á afdreginni staðgreiðslu opinberra gjalda vegna mars 2016 að fjárhæð 865.387 kr. vegna töku bús félagsins til gjaldþrotaskipta 6. apríl 2016.
Rannsókn á virðisaukaskattsskilum X ehf. var samkvæmt skýrslu skattrannsóknarstjóra ríkisins fólgin í því að bera fjárhæð innheimts virðisaukaskatts félagsins samkvæmt virðisaukaskattsskýrslum saman við greiðslur þess til innheimtumanns og er rakin sú niðurstaða rannsóknarinnar að fyrrum fyrirsvarsmaður félagsins hafi ekki staðið skil á virðisaukaskatti vegna félagsins innan lögboðins frests uppgjörstímabilin júlí-ágúst, september-október og nóvember-desember 2015 og janúar-febrúar 2016 að fjárhæð samtals 3.028.824 kr. Þá hafi fyrirsvarsmaður félagsins vanrækt að standa skil á virðisaukaskattsskýrslum á lögmæltum tíma öll framangreind uppgjörstímabil. Fram kemur að greiddar hafi verið 318.679 kr. inn á höfuðstól virðisaukaskattsskuldar vegna þeirra tímabila sem rannsóknin taki til.
Gjaldandi greindi frá því við skýrslutöku hjá skattrannsóknarstjóra ríkisins 27. apríl 2017 að hann hefði verið aðaleigandi X ehf. og stjórnarformaður félagsins. Kvaðst gjaldandi hafa starfað sem framkvæmdastjóri félagsins að öllu leyti og annast daglegan rekstur og fjármál þess. Við skýrslutökuna voru bornar undir gjaldanda fyrirliggjandi staðgreiðsluskilagreinar og virðisaukaskattsskýrslur X ehf. vegna þeirra greiðslu- og uppgjörstímabila sem rannsóknin tók til. Gjaldandi kannaðist við skilagreinar þessar og skýrslur og sagði bókara sinn hafa annast gerð þeirra og í því sambandi byggt á bókhaldsgögnum félagsins. Taldi gjaldandi gögnin gefa rétta mynd af rekstri félagsins. Gjaldanda var kynnt að samkvæmt gögnum málsins hefði staðgreiðsla opinberra gjalda að fjárhæð 8.896.542 kr. vegna launamanna X ehf. tiltekin greiðslutímabil árin 2014, 2015 og 2016 ekki verið greidd á lögmæltum tíma og að virðisaukaskattur að fjárhæð 3.028.824 kr. tiltekin uppgjörstímabil árin 2015 og 2016 hefði ekki verið greiddur á lögmæltum tíma. Af hálfu gjaldanda voru ekki gerðar athugasemdir við þessar fjárhæðir. Gjaldandi greindi frá því að sökum rekstrarerfiðleika hefði afdreginni staðgreiðslu og innheimtum virðisaukaskatti ekki verið skilað á lögmæltum tíma. Sagði gjaldandi að laun hefðu verið greidd að fullu. Aðspurður um hvort hann hefði óskað því við innheimtumann að greiðslum X ehf. yrði ráðstafað með sérstökum hætti sagði að gjaldandi að svo hefði verið með síðustu tvær greiðslurnar, en þá hefði hann óskað eftir því munnlega við gjaldkera tollstjóra að greiðslunum yrði ráðstafað inn á virðisaukaskatt.
Við skýrslutöku af B, sem fram fór hjá skattrannsóknarstjóra ríkisins 28. mars 2017, staðfesti B að gjaldandi, A, hefði séð um daglegan rekstur X ehf. á rannsóknartímanum. Þá staðfesti B að fyrirliggjandi skilagreinar staðgreiðslu og virðisaukaskattsskýrslur, sem bornar voru undir hana við skýrslutökuna, væru vegna X ehf. og sagði að þær gæfu rétta mynd af rekstri félagsins. Við skýrslutökuna sagði B að rekstrarvandi X ehf. væri ástæða vanskilanna.
Samkvæmt 1. mgr. 40. gr. laga nr. 50/1988, um virðisaukaskatt, sbr. 3. gr. laga nr. 42/1995, er refsivert ef skattskyldur maður afhendir eigi á lögmæltum tíma virðisaukaskattsskýrslu eða virðisaukaskatt sem hann hefur innheimt eða honum borið að innheimta. Í 2. mgr. 30. gr. laga nr. 45/1987, um staðgreiðslu opinberra gjalda, sbr. 2. gr. laga nr. 42/1995, er með samsvarandi hætti lýst refsivert ef launagreiðandi innir ekki af hendi þær greiðslur vegna launamanna sem hann hefur haldið eftir eða honum borið að halda eftir. Samkvæmt fortakslausum ákvæðum nefndra laga og með stoð í dómaframkvæmd Hæstaréttar Íslands, sbr. m.a. dóma Hæstaréttar 27. febrúar 1997 (H 1997:789), 25. september 1997 (H 1997:2446), 14. janúar 1999 (H 1999:79), 18. febrúar 1999 (H 1999:544 og 550), 10. júní 1999 (H 1999:2645) og 30. mars 2000 (H 2000:1422), geta fyrirsvarsmenn lögaðila unnið til refsingar með því einu að láta ógert að skila umræddum gjöldum í ríkissjóð á tilskildum tíma, enda sé huglægum refsiskilyrðum fullnægt.
Gjaldandi, A, var stjórnarmaður og prókúruhafi X ehf. á þeim tíma sem mál þetta varðar. Við skýrslutöku staðfesti gjaldandi að hafa annast daglegan rekstur og fjármál félagsins. Verður samkvæmt framansögðu að telja að gjaldandi hafi sem fyrirsvarsmaður X ehf. borið ábyrgð á skilum staðgreiðslu opinberra gjalda og virðisaukaskatts félagsins og er sektarkröfu skattrannsóknarstjóra ríkisins því réttilega beint að gjaldanda.
Til grundvallar niðurstöðu skattrannsóknarstjóra ríkisins um fjárhæð vangreiddrar staðgreiðslu opinberra gjalda og virðisaukaskatts X ehf. árin 2014, 2015 og 2016 liggja staðgreiðsluskilagreinar og virðisaukaskattsskýrslur sem gjaldandi hefur staðfest að varði rekstur einkahlutafélagsins, sbr. skýrslutöku af gjaldanda 27. apríl 2017, þar sem einnig kom fram það álit gjaldanda að gögnin gæfu rétta mynd af rekstrinum. Ekki hafa komið fram athugasemdir af hálfu gjaldanda af þessu tilefni eða vegna niðurstöðu skattrannsóknarstjóra ríkisins um fjárhæð vangreidds virðisaukaskatts eða staðgreiðslu opinberra gjalda. Þykja gögn málsins ekki gefa tilefni til annars en að byggja á því að staðgreiðsla opinberra gjalda og virðisaukaskattur, sem gjaldanda bar að standa skil á vegna X ehf., hafi numið þeim fjárhæðum sem greinir í skýrslu skattrannsóknarstjóra ríkisins. Sektarkrafa skattrannsóknarstjóra í máli þessu er byggð á niðurstöðum í skýrslu embættisins.
Í skýrslu skattrannsóknarstjóra ríkisins og greinargerð með kröfugerð embættisins til yfirskattanefndar er gerð grein fyrir greiðslum X ehf. til innheimtumanns vegna staðgreiðslu, virðisaukaskatts og opinberra gjalda frá því að skuldir sem um ræðir í máli þessu vegna skilaskyldrar staðgreiðslu og virðisaukaskatts byrjuðu að myndast 16. desember 2014. Fram kemur að á tímabilinu 16. desember 2014 til og með 7. nóvember 2017 voru alls greiddar 4.703.898 kr. vegna höfuðstóls skilaskyldrar staðgreiðslu og 8.113.337 kr. vegna höfuðstóls virðisaukaskatts. Var þar að hluta um að ræða greiðslur vegna uppgjörstímabila sem mál þetta varðar, nánar tiltekið virðisaukaskatt að fjárhæð 318.679 kr. vegna uppgjörstímabilsins júlí-ágúst 2015. Eins og mál þetta er lagt fyrir af hálfu skattrannsóknarstjóra ríkisins þykir rétt að þessi fjárhæð, sem skil var gerð á samkvæmt framangreindu áður en mál þetta var sent yfirskattanefnd til meðferðar, komi til frádráttar fjárhæð vangreidds virðisaukaskatts samkvæmt kröfugerð skattrannsóknarstjóra ríkisins, enda er það í samræmi við það sem tíðkast hefur við meðferð hliðstæðra mála fyrir yfirskattanefnd. Ekki verður fallist á viðbáru umboðsmanns gjaldanda þess efnis að líta beri til greiðslna X ehf., sem ráðstafað hafi verið inn á höfuðstól staðgreiðslu og virðisaukaskatts vegna eldri tímabila, eftir atvikum allt frá upphafi rekstrar félagsins. Vísast um þetta m.a. til dóms Hæstaréttar Íslands 22. júní 2000 í málinu nr. 49/2000. Verður því miðað við vangreidda staðgreiðslu að fjárhæð 8.031.155 kr. og virðisaukaskatt að fjárhæð 2.710.145 kr. í máli þessu.
Sá hluti greiðslna X ehf. á umræddu tímabili, sem innheimtumaður ríkissjóðs hefur ráðstafað til greiðslu dráttarvaxta, álags og kostnaðar, nemur 1.360.112 kr. vegna staðgreiðslu og 1.402.986 kr. vegna virðisaukaskatts. Þá kemur fram í gögnum málsins að greiðslur til innheimtumanns ríkissjóðs vegna opinberra gjalda X ehf., þ.m.t. tryggingagjalds, á þeim tíma sem hér um ræðir, námu 554.086 kr. og var innborgunum að hluta varið til greiðslu dráttarvaxta og kostnaðar. Aðrar greiðslur til innheimtumanns en vegna höfuðstóls staðgreiðslu og virðisaukaskatts námu því samtals 3.317.184 kr.
Með dómi Hæstaréttar Íslands 2. október 2003 (H 2003:3178), sem varðar hliðstætt mál, var því hafnað að greiðslur, sem innheimtumaður hefur ráðstafað upp í álag, dráttarvexti og kostnað, geti haft áhrif á sakarmat og komið með beinum hætti til frádráttar skattskuld sem viðurlagaákvörðun tekur til. Ekki verður talið að breyting með lögum nr. 134/2005 á refsiákvæðum laga nr. 45/1987 og nr. 50/1988 haggi þessari dómaframkvæmd. Með breytingalögum þessum er hins vegar skýrt kveðið á um það að greiðslur skattaðila á verulegum hluta skattfjárhæðar geti að uppfylltum ákveðnum skilyrðum leitt til þess að ákvæði um lágmark sektarrefsingar eigi ekki við. Samkvæmt dómum Hæstaréttar Íslands 30. mars 2006 í málunum nr. 428/2005 og 469/2005 ber að taka í þessu sambandi tillit til innborgana sem ráðstafað hefur verið til greiðslu álags vegna vangreiddrar staðgreiðslu opinberra gjalda starfsmanna og vangreidds virðisaukaskatts, svo og skuli fara á sama hátt með greiðslur vegna staðgreiðslu opinberra gjalda þess fyrirsvarsmanns sem refsiábyrgð sætir. Ekki verður annað séð en að líta megi með hliðstæðum hætti til greiðslna viðkomandi skattaðila sem innheimtumaður hefur ráðstafað upp í dráttarvexti og kostnað, og eftir atvikum til greiðslu á opinberum gjöldum, enda er það í samræmi við úrskurðaframkvæmd fyrir gildistöku laga nr. 134/2005, sbr. og fyrrgreindan dóm Hæstaréttar frá árinu 2003 og aðra dóma í hliðstæðum málum, m.a. H 2000:2387. Eins og mál þetta liggur fyrir þykir því mega taka tillit til fyrrgreindra greiðslna X ehf. að fjárhæð 3.317.184 kr. Við mat á þýðingu þeirra fyrir sektarákvörðun þykir rétt að skipta þeim hluta innborgana, sem ráðstafað var til greiðslu opinberra gjalda X ehf., í hlutfalli við fjárhæðir vangoldinnar staðgreiðslu og virðisaukaskatts sem um ræðir í málinu. Innborganir vegna staðgreiðslu opinberra gjalda teljast þá nema 1.774.396 kr. og innborganir vegna virðisaukaskatts 1.542.788 kr.
Samkvæmt því sem að framan er rakið og gögnum málsins að öðru leyti var afdregin staðgreiðsla opinberra gjalda vegna launamanna X ehf. greiðslutímabilin nóvember og desember 2014, janúar, febrúar, mars, apríl, maí, júlí, ágúst, september, október, nóvember og desember 2015 og janúar og febrúar 2016, samtals að fjárhæð 8.031.155 kr., ekki greidd til innheimtumanns ríkissjóðs á tilskildum tíma, sbr. 1. og 2. mgr. 20. gr. laga nr. 45/1987. Þá var virðisaukaskattur X ehf. að fjárhæð 2.710.145 kr. uppgjörstímabilin júlí-ágúst, september-október og nóvember-desember 2015 og janúar-febrúar 2016 ekki greiddur innheimtumanni ríkissjóðs á tilskildum tíma, sbr. 1. mgr. 15. gr. og 1. og 2. mgr. 24. gr. laga nr. 50/1988. Vegna þeirra skýringa gjaldanda að fjárskortur X ehf. hafi valdið þeim vanskilum á staðgreiðslu opinberra gjalda og virðisaukaskatti sem í málinu greinir skal tekið fram að ekki telst tæk varnarástæða að fé hafi ekki verið til í rekstri félagsins til að standa skil á umræddum gjöldum, sbr. m.a. fyrrnefndan dóm Hæstaréttar Íslands frá 30. mars 2000 (H 2000:1422).
Með vísan til þess sem rakið hefur verið telst fullnægt þeim huglægu refsiskilyrðum sem fram koma í 2. mgr. 30. gr. laga nr. 45/1987, um staðgreiðslu opinberra gjalda, og 1. mgr. 40. gr. laga nr. 50/1988, um virðisaukaskatt, sbr. 2. og 3. gr. laga nr. 42/1995. Ber að ákvarða gjaldanda, A, sekt samkvæmt þessum lagaákvæðum vegna vanrækslu á skilum staðgreiðslu opinberra gjalda og virðisaukaskatts í rekstri X ehf.
Eins og lög nr. 45/1987 og lög nr. 50/1988 hljóða eftir breytingar, sem á þeim voru gerðar með lögum nr. 42/1995, skal sekt aldrei vera lægri en sem nemur tvöfaldri þeirri skattfjárhæð sem vanrækt var greiðsla á, þó að teknu tilliti til álags. Samkvæmt breytingu á greindum lögum með lögum nr. 134/2005 eiga fésektarákvæði þessi þó ekki við hafi brot einskorðast við að standa ekki skil á réttilega tilgreindri staðgreiðslu eða virðisaukaskatti samkvæmt skilagrein staðgreiðslu eða virðisaukaskattsskýrslu, enda hafi verið gerð skil á verulegum hluta skattfjárhæðar eða málsbætur eru miklar. Í tilviki gjaldanda er til þess að líta að skilagreinar staðgreiðslu og virðisaukaskattsskýrslur X ehf. liggja fyrir vegna allra tímabila staðgreiðslu og virðisaukaskatts sem málið varðar og eru fjárhæðir í málinu byggðar á þeim. Sem fyrr segir verður lagt til grundvallar að greiðslur til innheimtumanns ríkissjóðs, sem hér beri að líta til, hafi numið 1.774.396 kr. vegna staðgreiðslu og 1.542.788 kr. vegna virðisaukaskatts. Svarar fyrrnefnda fjárhæðin til vangreiddrar staðgreiðslu vegna fyrstu tveggja greiðslutímabila staðgreiðslu sem sektarkrafa skattrannsóknarstjóra ríkisins tekur til og verulegs hluta fjárhæðar þriðja tímabilsins. Greiðslur vegna virðisaukaskatts svara með sama hætti til vangreidds virðisaukaskatts félagsins fyrstu tvö uppgjörstímabil virðisaukaskatts sem málið varðar og verulegs hluta fjárhæðar þriðja tímabilsins. Samkvæmt þessu og í samræmi við fyrrgreinda dómaframkvæmd Hæstaréttar Íslands verður því talið að sú undantekning frá fésektarlágmarki, sem mælt er fyrir um í lögum nr. 134/2005, taki til vanskila á staðgreiðslu opinberra gjalda að fjárhæð 1.870.614 kr. og á virðisaukaskatti að fjárhæð 1.904.364 kr. fyrrgreind tímabil. Ekki liggur annað fyrir en að vangreiðsla á staðgreiðslu opinberra gjalda og virðisaukaskatti vegna annarra tímabila hafi fyrst og fremst stafað af erfiðleikum í rekstri X ehf. og ekkert er komið fram um að gjaldandi hafi persónulega notið nokkurs hags af brotinu. Hins vegar varðar mál þetta vanskil á staðgreiðslu og virðisaukaskatti að ekki óverulegri fjárhæð og vegna alllangs tímabils. Að þessu virtu og með vísan til greindrar dómaframkvæmdar verður því ekki talið að skilyrði um miklar málsbætur, sbr. ákvæði laga nr. 134/2005, eigi hér við. Því teljast lágmarksákvæði í 2. mgr. 30. gr. laga nr. 45/1987 og 1. mgr. 40. gr. laga nr. 50/1988 gilda um vanskil staðgreiðslu að fjárhæð 6.160.541 kr. og virðisaukaskatts að fjárhæð 805.781 kr.
Samkvæmt framansögðu og að teknu tilliti til álags samkvæmt 1. tölul. 2. mgr. 28. gr. laga nr. 45/1987 og 2. mgr. 27. gr. laga nr. 50/1988 þykir sekt gjaldanda hæfilega ákveðin 13.600.000 kr. til ríkissjóðs.
Úrskurðarorð:
Gjaldandi, A, greiði sekt að fjárhæð 13.600.000 kr. til ríkissjóðs.
