Úrskurður yfirskattanefndar nr. 68/2018
Úrskurður nr. 68/2018
ÚRSKURÐUR YFIRSKATTANEFNDAR
Ár 2018, miðvikudaginn 11. apríl, er tekið fyrir mál nr. 168/2017; krafa skattrannsóknarstjóra ríkisins um að A, kt. […], og X ehf., kt. […], verði gerð sekt vegna meintra brota á skattalögum. Í málinu úrskurða Ólafur Ólafsson, Þórarinn Egill Þórarinsson og Bjarnveig Eiríksdóttir. Upp er kveðinn svofelldur
ú r s k u r ð u r :
I.
Með bréfi, dags. 1. desember 2017, hefur skattrannsóknarstjóri ríkisins krafist þess að yfirskattanefnd taki til sektarmeðferðar mál A, kt. […], og X ehf., kt. […], fyrir brot á lögum nr. 45/1987, um staðgreiðslu opinberra gjalda, og lögum nr. 50/1988, um virðisaukaskatt, beggja með áorðnum breytingum, framin vegna rekstraráranna 2014 og 2015.
Í bréfi skattrannsóknarstjóra ríkisins segir:
„A, sem stjórnarmanni, framkvæmdastjóra og prókúruhafa X ehf., kt. […], er gefið að sök eftirfarandi:
1. Vangoldin afdregin staðgreiðsla opinberra gjalda. Vanræksla á afhendingu skilagreina á lögmæltum tíma.
A er gefið að sök að hafa vanrækt að standa innheimtumanni ríkissjóðs skil á afdreginni staðgreiðslu opinberra gjalda vegna greiðslutímabilanna febrúar, mars, apríl, maí, júlí, ágúst, september, nóvember og desember rekstrarárið 2014 og janúar, febrúar, mars, maí, júní, september, október, nóvember og desember rekstrarárið 2015. Ennfremur er A gefið að sök að hafa vanrækt að standa innheimtumanni ríkissjóðs skil á skilagreinum staðgreiðslu opinberra gjalda vegna greiðslutímabilanna mars, maí, júlí, ágúst, september, nóvember og desember rekstrarárið 2014 og mars, maí, nóvember og desember rekstrarárið 2015, á lögmæltum tíma.
Vangoldin afdregin skilaskyld staðgreiðsla opinberra gjalda X ehf., vegna framangreindra greiðslutímabila nemur samtals kr. 26.205.348, að teknu tilliti til afdreginnar staðgreiðslu af launum fyrirsvarsmanns skattaðila. Fjárhæðin sundurliðast svo sem hér greinir:
| Rekstrarár | Greiðslu-tímabil | Vangoldin staðgreiðsla samkvæmt bókhaldi kr. | Afdregin staðgreiðsla fyrirsvarsmanns skattaðila kr. | Vangoldin skilaskyld staðgreiðsla kr. |
| 2014 | febrúar | 1.466.115 | 0 | 1.466.115 |
| 2014 | mars | 1.538.116 | 0 | 1.538.116 |
| 2014 | apríl | 1.791.975 | 0 | 1.791.975 |
| 2014 | maí | 1.693.901 | 0 | 1.693.901 |
| 2014 | júlí | 1.105.458 | 0 | 1.105.458 |
| 2014 | ágúst | 1.891.479 | 0 | 1.891.479 |
| 2014 | september | 1.169.147 | 0 | 1.169.147 |
| 2014 | nóvember | 1.254.879 | 0 | 1.254.879 |
| 2014 | desember | 1.094.867 | 0 | 1.094.867 |
| Samtals kr. |
|
13.005.937 | 0 | 13.005.937 |
| 2015 | janúar | 1.231.205 | 0 | 1.231.205 |
| 2015 | febrúar | 1.439.897 | 0 | 1.439.897 |
| 2015 | mars | 1.484.569 | 0 | 1.484.569 |
| 2015 | maí | 1.511.784 | 0 | 1.511.784 |
| 2015 | júní | 1.201.583 | 0 | 1.201.583 |
| 2015 | september | 2.446.752 | 0 | 2.446.752 |
| 2015 | október | 1.296.958 | 73.582 | 1.223.376 |
| 2015 | nóvember | 1.643.365 | 240.399 | 1.402.966 |
| 2015 | desember | 1.497.678 | 240.399 | 1.257.279 |
| Samtals kr. |
|
13.753.791 | 554.380 | 13.199.411 |
|
Samtals bæði árin kr.
|
26.759.728 | 554.380 | 26.205.348 | |
Er það mat skattrannsóknarstjóra ríkisins, byggt á gögnum málsins, að þetta hafi A gert á saknæman hátt, að því er frekast verður séð af ásetningi, eða í það minnsta af stórkostlegu hirðuleysi.
Telst þessi háttsemi A brjóta í bága við ákvæði 1. og 2. mgr. 20. gr., sbr. 1. og 2. mgr. 15. gr. og 1. mgr. 16. gr. laga nr. 45/1987, um staðgreiðslu opinberra gjalda, með áorðnum breytingum, sbr. aðalreglur 1.-3. gr., 1. tl. 5. gr., 1. mgr. 7. gr. og 1. og 3. mgr. 8. gr. þeirra laga.
Framangreind háttsemi varðar A sekt samkvæmt 2. mgr. 30. gr. laga nr. 45/1987, um staðgreiðslu opinberra gjalda, með áorðnum breytingum. Þá varðar háttsemin X ehf. sekt samkvæmt 9. mgr. 30. gr. laga nr. 45/1987, um staðgreiðslu opinberra gjalda, sbr. 2. gr. laga nr. 42/1995.
2. Vangoldinn innheimtur virðisaukaskattur. Vanræksla á afhendingu virðisaukaskattsskýrslna á lögmæltum tíma.
A er gefið að sök að hafa vanrækt að standa innheimtumanni ríkissjóðs skil, á lögmæltum tíma, á innheimtum virðisaukaskatti vegna uppgjörstímabilanna janúar – febrúar, maí – júní, júlí – ágúst og nóvember – desember rekstrarárið 2014 og maí – júní og júlí – ágúst rekstrarárið 2015. Þá er honum gefið að sök að hafa vanrækt að standa innheimtumanni ríkissjóðs skil á virðisaukaskattsskýrslum vegna uppgjörstímabilanna maí – júní og júlí – ágúst rekstrarárið 2015, á lögmæltum tíma.
Vangoldinn innheimtur virðisaukaskattur til innheimtumanns ríkissjóðs vegna framangreindra uppgjörstímabila nemur samtals kr. 19.644.400. Fjárhæðin sundurliðast svo sem hér greinir:
| Rekstrarár | Uppgjörstímabil | Vangoldinn virðisaukaskattur skv. rannsókn kr. |
| 2014 | jan. – feb. | 2.773.352 |
| 2014 | maí – júní | 2.934.450 |
| 2014 | júlí – ágúst | 3.278.905 |
| 2014 | nóv. – des. | 4.092.808 |
| Samtals kr. |
|
13.079.515 |
| 2015 | maí – júní | 3.530.037 |
| 2015 | júlí – ágúst | 3.034.848 |
| Samtals kr. |
|
6.564.885 |
| Samtals bæði árin kr. |
|
19.644.400 |
Er það mat skattrannsóknarstjóra ríkisins, byggt á gögnum málsins, að þessu hafi A komið til leiðar með saknæmum hætti, að því er frekast verður séð af ásetningi, eða í það minnsta af stórkostlegu hirðuleysi.
Telst þessi háttsemi A brjóta í bága við ákvæði 1. mgr. 15. gr. og 1. og 2. mgr. 24. gr., samanber aðalreglur 1. gr., 2. gr., 1. tl. 1. mgr. 3. gr., 1. mgr. 11. gr., 1. og 2. mgr. 13. gr., 1. mgr. 14. gr. og 19. gr. laga nr. 50/1988, um virðisaukaskatt, með áorðnum breytingum.
Framanlýst háttsemi varðar A sekt samkvæmt 1. mgr. 40. gr. laga nr. 50/1988, um virðisaukaskatt, sbr. 3. gr. laga nr. 42/1995, með áorðnum breytingum. Háttsemin varðar X ehf. sekt samkvæmt 8. mgr. 40. gr. laga nr. 50/1988, um virðisaukaskatt, sbr. 3. gr. laga nr. 42/1995.
Þess er krafist að A og X ehf. verði með úrskurði yfirskattanefndar gert að sæta sektum í samræmi við framangreint.“
Af hálfu skattrannsóknarstjóra ríkisins er málavöxtum lýst í greinargerð, dags. 1. desember 2017, sem fylgdi kröfugerðinni.
II.
Með bréfum yfirskattanefndar, dags. 4. desember 2017, var gjaldendum veitt færi á að skila vörn í tilefni af framangreindri kröfugerð skattrannsóknarstjóra ríkisins eða tilkynna sérstaklega ef þeir vildu ekki hlíta því að yfirskattanefnd afgreiddi mál þeirra og yrði málið þá endursent skattrannsóknarstjóra ríkisins sem tæki ákvörðun um hvort því yrði vísað til opinberrar rannsóknar, sbr. 4. mgr. 31. gr. laga nr. 45/1987, um staðgreiðslu opinberra gjalda, og 4. mgr. 41. gr. laga nr. 50/1988, um virðisaukaskatt.
Með tölvubréfum 15. og 22. febrúar 2018 hafa gjaldendur sent yfirskattanefnd upplýsingar um greiðslur virðisaukaskatts og staðgreiðslu opinberra gjalda X ehf. vegna áranna 2014 og 2015. Er farið fram á að tekið verði tillit til þessara greiðslna við afgreiðslu málsins.
III.
Með bréfi skattrannsóknarstjóra ríkisins, dags. 1. desember 2017, er gerð sú krafa að gjaldanda, A, verði gerð sekt samkvæmt þargreindum ákvæðum 30. gr. laga nr. 45/1987, um staðgreiðslu opinberra gjalda, og 40. gr. laga nr. 50/1988, um virðisaukaskatt, þar sem hann hafi sem fyrirsvarsmaður X ehf., kt. […], vanrækt að standa skil á afdreginni staðgreiðslu opinberra gjalda launamanna félagsins tiltekin greiðslutímabil árin 2014 og 2015 og vanrækt að standa skil á virðisaukaskatti félagsins þau uppgjörstímabil árin 2014 og 2015 sem greinir í bréfinu. Þá er þess krafist að X ehf. verði gerð sekt af sömu ástæðum. Gjaldendur hafa komið að athugasemdum sínum við yfirskattanefnd í tilefni af sektarkröfu skattrannsóknarstjóra ríkisins.
Sektarkrafa skattrannsóknarstjóra ríkisins í máli þessu er byggð á niðurstöðum rannsóknar embættisins á bókhaldi og skattskilum X ehf. vegna rekstraráranna 2014 og 2015, sbr. skýrslu um rannsóknina, dags. 4. apríl 2016. Rannsókn þessi hófst formlega hinn 2. febrúar 2016 og beindist aðallega að skilum félagsins á afdreginni staðgreiðslu opinberra gjalda og innheimtum virðisaukaskatti á rannsóknartímabilinu. Vegna rannsóknarinnar var tekin skýrsla af gjaldanda, A, hjá skattrannsóknarstjóra ríkisins hinn 2. mars 2016. Var rannsókn skattrannsóknarstjóra ríkisins byggð á upplýsingum sem fram komu við þessa skýrslutöku, staðgreiðsluskilagreinum X ehf. ásamt sundurliðunum með þeim, virðisaukaskattsskýrslum félagsins, leiðréttingarskýrslu virðisaukaskatts, upplýsingum úr bókhaldi félagsins, upplýsingum frá fyrirtækjaskrá ríkisskattstjóra, svo og tekjubókhaldi ríkissjóðs, sbr. fylgiskjöl með skýrslunni, en þar er um að ræða yfirlit um greiðslur X ehf. vegna staðgreiðslu opinberra gjalda, virðisaukaskatts og opinberra gjalda. Með bréfi, dags. 15. mars 2016, sendi skattrannsóknarstjóri gjaldendum skýrslu um rannsóknina, sem dagsett var sama dag, og gaf þeim kost á að tjá sig um efni hennar áður en ákvörðun yrði tekin um framhald málsins. Engar athugasemdir voru gerðar af hálfu gjaldenda og var lokaskýrsla skattrannsóknarstjóra ríkisins, dags. 4. apríl 2016, efnislega samhljóða hinni fyrri að viðbættum kafla um lok rannsóknarinnar.
Fram kemur í skýrslu skattrannsóknarstjóra ríkisins að rannsókn embættisins á staðgreiðsluskilum X ehf. hafi falist í því að bera fjárhæðir afdreginnar staðgreiðslu samkvæmt staðgreiðsluskilagreinum félagsins saman við greiðslur þess til innheimtumanns ríkissjóðs. Í skýrslunni er gerð grein fyrir þeirri niðurstöðu rannsóknarinnar að fyrirsvarsmaður X ehf. hafi ekki staðið skil innan lögboðins frests á afdreginni staðgreiðslu opinberra gjalda vegna launamanna félagsins greiðslutímabilin febrúar, mars, apríl, maí, júlí, ágúst, september, nóvember og desember 2014 og janúar, febrúar, mars, maí, júní, september, október, nóvember og desember 2015, samtals að fjárhæð 26.759.728 kr., en að greiddar hafi verið 2.653.429 kr. inn á höfuðstól staðgreiðslu vegna fyrrgreindra greiðslutímabila. Fram kemur að afdregin staðgreiðsla af launum gjaldanda, A, hafi verið samtals 554.380 kr. á sama tímabili. Þá hafi verið vanrækt að standa skil á skilagreinum staðgreiðslu opinberra gjalda á lögmæltum tíma greiðslutímabilin mars, maí, júlí, ágúst, september, nóvember og desember 2014 og mars, maí, nóvember og desember 2015.
Rannsókn á virðisaukaskattsskilum X ehf. var samkvæmt skýrslu skattrannsóknarstjóra ríkisins fólgin í því að bera fjárhæð innheimts virðisaukaskatts samkvæmt innsendum virðisaukaskattsskýrslum félagsins saman við greiðslur þess til innheimtumanns ríkissjóðs. Í skýrslunni er rakin sú niðurstaða rannsóknarinnar að fyrirsvarsmaður félagsins hafi ekki staðið skil innan lögboðins frests á innheimtum virðisaukaskatti vegna félagsins uppgjörstímabilin janúar-febrúar, maí-júní, júlí-ágúst og nóvember-desember 2014 og maí-júní og júlí-ágúst 2015, samtals að fjárhæð 19.644.400 kr. Þá hafi verið vanrækt að standa skil á virðisaukaskattsskýrslum félagsins á lögmæltum tíma uppgjörstímabilin maí-júní og júlí-ágúst 2015. Fram kemur að greiddar hafi verið 3.745.681 kr. inn á höfuðstól virðisaukaskattsskuldarinnar.
Gjaldandi, A, staðfesti við skýrslutöku, sem fram fór hjá skattrannsóknarstjóra ríkisins 2. mars 2016, að hann hefði verið eigandi og fyrirsvarsmaður X ehf. á því tímabili sem rannsóknin varðaði. Sagðist gjaldandi hafa annast daglegan rekstur og fjármál félagsins. Við skýrslutökuna voru bornar undir gjaldanda fyrirliggjandi staðgreiðsluskilagreinar, virðisaukaskattsskýrslur og leiðréttingarskýrsla virðisaukaskatts X ehf. vegna þeirra greiðslu- og uppgjörstímabila sem rannsóknin tók til. Gjaldandi kannaðist við þessar skilagreinar og skýrslur og kvað þær hafa verið byggðar á bókhaldi félagsins. Taldi gjaldandi gögnin gefa rétta mynd af rekstri félagsins. Gjaldanda var kynnt að samkvæmt gögnum málsins hefði staðgreiðsla opinberra gjalda að fjárhæð 26.759.728 kr. vegna launamanna X ehf. tiltekin greiðslutímabil árin 2014 og 2015 ekki verið greidd á lögmæltum tíma og að virðisaukaskattur að fjárhæð 19.645.240 kr. tiltekin uppgjörstímabil árin 2014 og 2015 hefði ekki verið greiddur á lögmæltum tíma. Af hálfu gjaldanda voru ekki gerðar athugasemdir við þessar fjárhæðir. Gjaldandi greindi frá því að sökum fjárskorts hefði afdreginni staðgreiðslu og innheimtum virðisaukaskatti ekki verið skilað á lögmæltum tíma. Gjaldandi kvaðst ekki hafa óskað eftir því við innheimtumann ríkissjóðs að greiðslum vegna skattskulda yrði ráðstafað með tilteknum hætti.
Samkvæmt 1. mgr. 40. gr. laga nr. 50/1988, um virðisaukaskatt, sbr. 3. gr. laga nr. 42/1995, er refsivert ef skattskyldur maður afhendir eigi á lögmæltum tíma virðisaukaskattsskýrslu eða virðisaukaskatt sem hann hefur innheimt eða honum borið að innheimta. Samkvæmt fortakslausum ákvæðum nefndra laga og með stoð í dómaframkvæmd Hæstaréttar Íslands, sbr. m.a. dóma Hæstaréttar 27. febrúar 1997 (H 1997:789), 25. september 1997 (H 1997:2446), 14. janúar 1999 (H 1999:79), 18. febrúar 1999 (H 1999:544 og 550), 10. júní 1999 (H 1999:2645) og 30. mars 2000 (H 2000:1422), geta fyrirsvarsmenn lögaðila unnið til refsingar með því einu að láta ógert að skila umræddum gjöldum í ríkissjóð á tilskildum tíma, enda sé huglægum refsiskilyrðum fullnægt.
Gjaldandi, A, var stjórnarmaður, framkvæmdastjóri og prókúruhafi X ehf. á þeim tíma sem mál þetta varðar. Við skýrslutöku hjá skattrannsóknarstjóra ríkisins staðfesti gjaldandi að hafa annast daglegan rekstur og fjármál félagsins. Verður samkvæmt framansögðu að telja að gjaldandi hafi sem fyrirsvarsmaður X ehf. borið ábyrgð á skilum staðgreiðslu opinberra gjalda og virðisaukaskatts félagsins og er sektarkröfu skattrannsóknarstjóra ríkisins því réttilega beint að gjaldanda.
Til grundvallar niðurstöðu skattrannsóknarstjóra ríkisins um fjárhæð vangreiddrar staðgreiðslu opinberra gjalda og virðisaukaskatts X ehf. árin 2014 og 2015 liggja staðgreiðsluskilagreinar og virðisaukaskattsskýrslur sem gjaldandi hefur staðfest að varði rekstur einkahlutafélagsins, sbr. skýrslutöku af gjaldanda 2. mars 2016, þar sem einnig kom fram það álit gjaldanda að skilagreinar staðgreiðslu og virðisaukaskattsskýrslur gæfu rétta mynd af rekstrinum. Af hálfu gjaldenda hafa engar athugasemdir verið gerðar við niðurstöður í skýrslu skattrannsóknarstjóra ríkisins. Þykja gögn málsins ekki gefa tilefni til annars en að byggja á því að staðgreiðsla opinberra gjalda og virðisaukaskattur, sem gjaldanda bar að standa skil á vegna X ehf., hafi numið þeim fjárhæðum sem greinir í skýrslu skattrannsóknarstjóra ríkisins. Sektarkrafa skattrannsóknarstjóra í máli þessu er byggð á niðurstöðum í skýrslu embættisins að öðru leyti en því að ekki er gerð krafa um ákvörðun sektar vegna vangreiddrar staðgreiðslu að fjárhæð 554.380 kr. af launum gjaldanda svo sem gerð er grein fyrir í kröfugerð.
Í skýrslu skattrannsóknarstjóra ríkisins og greinargerð með kröfugerð embættisins til yfirskattanefndar er gerð grein fyrir greiðslum X ehf. til innheimtumanns vegna staðgreiðslu, virðisaukaskatts og opinberra gjalda frá því að skuldir sem um ræðir í máli þessu vegna virðisaukaskatts byrjuðu að myndast 18. mars 2014. Fram kemur að á tímabilinu 18. mars 2014 til og með 27. nóvember 2017 voru alls greiddar 51.604.420 kr. vegna höfuðstóls staðgreiðslu opinberra gjalda og 60.910.904 kr. vegna höfuðstóls virðisaukaskatts. Var þar að hluta um að ræða greiðslur vegna greiðslu- og uppgjörstímabila sem mál þetta varðar, nánar tiltekið staðgreiðslu að fjárhæð 17.484.587 kr. vegna allra greiðslutímabila staðgreiðslu sem málið varðar að undanskildu greiðslutímabilinu september 2014 og virðisaukaskatt að fjárhæð 15.739.789 kr. vegna allra uppgjörstímabila virðisaukaskatts sem málið varðar. Eins og mál þetta er lagt fyrir af hálfu skattrannsóknarstjóra ríkisins þykir rétt að þessar fjárhæðir, sem skil voru gerð á samkvæmt framangreindu áður en mál þetta var sent yfirskattanefnd til meðferðar, komi til frádráttar fjárhæð vangreiddrar staðgreiðslu og vangreidds virðisaukaskatts samkvæmt kröfugerð skattrannsóknarstjóra ríkisins, enda er það í samræmi við það sem tíðkast hefur við meðferð hliðstæðra mála fyrir yfirskattanefnd. Verður því miðað við vangreidda staðgreiðslu að fjárhæð 8.720.761 kr. og virðisaukaskatt að fjárhæð 3.904.611 kr. í máli þessu.
Sá hluti greiðslna X ehf. á umræddu tímabili, sem innheimtumaður ríkissjóðs hefur ráðstafað til greiðslu dráttarvaxta, álags og kostnaðar, nemur 7.470.188 kr. vegna staðgreiðslu opinberra gjalda og 7.440.418 kr. vegna virðisaukaskatts. Þá kemur fram í gögnum málsins að greiðslur til innheimtumanns ríkissjóðs vegna opinberra gjalda X ehf., þ.m.t. tryggingagjalds, á þeim tíma sem hér um ræðir, námu 10.762.926 kr. og var innborgunum að hluta varið til greiðslu dráttarvaxta og kostnaðar. Aðrar greiðslur til innheimtumanns en vegna höfuðstóls staðgreiðslu og virðisaukaskatts námu því samtals 25.673.532 kr.
Með dómi Hæstaréttar Íslands 2. október 2003 (H 2003:3178), sem varðar hliðstætt mál, var því hafnað að greiðslur, sem innheimtumaður hefur ráðstafað upp í álag, dráttarvexti og kostnað, geti haft áhrif á sakarmat og komið með beinum hætti til frádráttar skattskuld sem viðurlagaákvörðun tekur til. Ekki verður talið að breyting með lögum nr. 134/2005 á refsiákvæðum laga nr. 45/1987 og nr. 50/1988 haggi þessari dómaframkvæmd. Með breytingalögum þessum er hins vegar skýrt kveðið á um það að greiðslur skattaðila á verulegum hluta skattfjárhæðar geti að uppfylltum ákveðnum skilyrðum leitt til þess að ákvæði um lágmark sektarrefsingar eigi ekki við. Samkvæmt dómum Hæstaréttar Íslands 30. mars 2006 í málunum nr. 428/2005 og 469/2005 ber að taka í þessu sambandi tillit til innborgana sem ráðstafað hefur verið til greiðslu álags vegna vangreiddrar staðgreiðslu opinberra gjalda starfsmanna og vangreidds virðisaukaskatts, svo og skuli fara á sama hátt með greiðslur vegna staðgreiðslu opinberra gjalda þess fyrirsvarsmanns sem refsiábyrgð sætir. Ekki verður annað séð en að líta megi með hliðstæðum hætti til greiðslna viðkomandi skattaðila sem innheimtumaður hefur ráðstafað upp í dráttarvexti og kostnað, og eftir atvikum til greiðslu á opinberum gjöldum, enda er það í samræmi við úrskurðaframkvæmd fyrir gildistöku laga nr. 134/2005, sbr. og fyrrgreindan dóm Hæstaréttar frá árinu 2003 og aðra dóma í hliðstæðum málum, m.a. H 2000:2387. Eins og mál þetta liggur fyrir þykir því mega taka tillit til fyrrgreindra greiðslna X ehf. að fjárhæð 25.673.532 kr. Við mat á þýðingu þeirra fyrir sektarákvörðun þykir rétt að skipta þeim hluta innborgana, sem ráðstafað var til greiðslu opinberra gjalda X ehf., í hlutfalli við fjárhæðir vangoldinnar staðgreiðslu og virðisaukaskatts sem um ræðir í málinu. Innborganir vegna staðgreiðslu opinberra gjalda teljast þá nema 14.904.496 kr. og innborganir vegna virðisaukaskatts 10.769.036 kr.
Samkvæmt því sem að framan er rakið og gögnum málsins að öðru leyti var afdregin staðgreiðsla opinberra gjalda vegna launamanna X ehf. greiðslutímabilin nóvember og desember 2014 og janúar, febrúar, mars, maí, júní, september, október, nóvember og desember 2015, samtals að fjárhæð 8.720.761 kr., ekki greidd til innheimtumanns ríkissjóðs á tilskildum tíma, sbr. 1. og 2. mgr. 20. gr. laga nr. 45/1987. Þá var virðisaukaskattur X ehf. að fjárhæð 3.904.611 kr. uppgjörstímabilin nóvember-desember 2014 og maí-júní og júlí-ágúst 2015 ekki greiddur innheimtumanni ríkissjóðs á tilskildum tíma, sbr. 1. mgr. 15. gr. og 1. og 2. mgr. 24. gr. laga nr. 50/1988. Af hálfu gjaldenda hafa ekki komið fram aðrar skýringar en að fjárhagsvandræði í rekstri X ehf. hafi valdið þeim vanskilum á virðisaukaskatti sem í málinu greinir. Af þessu tilefni skal tekið fram að ekki telst tæk varnarástæða að fé hafi ekki verið til í rekstri félagsins til að standa skil á umræddum gjöldum, sbr. m.a. fyrrnefndan dóm Hæstaréttar Íslands frá 30. mars 2000 (H 2000:1422).
Með vísan til þess sem rakið hefur verið telst fullnægt þeim huglægu refsiskilyrðum sem fram koma í 2. mgr. 30. gr. laga nr. 45/1987, um staðgreiðslu opinberra gjalda, og 1. mgr. 40. gr. laga nr. 50/1988, um virðisaukaskatt, sbr. 2. og 3. gr. laga nr. 42/1995. Ber að ákvarða gjaldanda, A, sekt samkvæmt þessum lagaákvæðum vegna vanrækslu á skilum staðgreiðslu opinberra gjalda og virðisaukaskatts í rekstri X ehf.
Eins og lög nr. 45/1987 og lög nr. 50/1988 hljóða eftir breytingar, sem á þeim voru gerðar með lögum nr. 42/1995, skal sekt aldrei vera lægri en sem nemur tvöfaldri þeirri skattfjárhæð sem vanrækt var greiðsla á, þó að teknu tilliti til álags. Samkvæmt breytingu á greindum lögum með lögum nr. 134/2005 eiga fésektarákvæði þessi þó ekki við hafi brot einskorðast við að standa ekki skil á réttilega tilgreindri staðgreiðslu eða virðisaukaskatti samkvæmt skilagrein staðgreiðslu eða virðisaukaskattsskýrslu, enda hafi verið gerð skil á verulegum hluta skattfjárhæðar eða málsbætur eru miklar. Í tilviki gjaldanda er til þess að líta að staðgreiðsluskilagreinar, virðisaukaskattsskýrslur og leiðréttingarskýrsla virðisaukaskatts liggja fyrir vegna allra greiðslu- og uppgjörstímabila sem málið varðar og eru fjárhæðir í málinu byggðar á þeim. Sem fyrr segir verður lagt til grundvallar að greiðslur til innheimtumanns ríkissjóðs, sem skil voru gerð á áður en málið var sent yfirskattanefnd til meðferðar, hafi numið 14.904.496 kr. vegna staðgreiðslu og 10.769.036 kr. vegna virðisaukaskatts. Jafnframt liggur fyrir að eftir 27. nóvember 2017 hafa verið inntar af hendi frekari greiðslur vegna staðgreiðslu opinberra gjalda og virðisaukaskatts X ehf., svo sem rakið er í tölvubréfi til yfirskattanefndar 22. febrúar 2018. Er hér um að ræða hærri fjárhæðir en sem nemur vangreiddri staðgreiðslu opinberra gjalda og vangreiddum virðisaukaskatti sem í málinu greinir, þegar tekið hefur verið tillit til innborgana á höfuðstól. Í samræmi við dómaframkvæmd Hæstaréttar Íslands, sbr. fyrrgreinda dóma frá 30. mars 2006, verður því talið að sú undantekning frá fésektarlágmarki, sem mælt er fyrir um í lögum nr. 134/2005, taki til vangreiddrar staðgreiðslu og virðisaukaskatts að öllu leyti.
Samkvæmt framansögðu og að teknu tilliti til álags samkvæmt 1. tölul. 2. mgr. 28. gr. laga nr. 45/1987 og 2. mgr. 27. gr. laga nr. 50/1988 þykir sekt gjaldanda, A, hæfilega ákveðin 1.200.000 kr. til ríkissjóðs.
Að virtum dómi Hæstaréttar 21. júní 1991 (H 1991:1236) og með vísan til 8. mgr. 40. gr. laga nr. 50/1988, sbr. 3. gr. laga nr. 42/1995, og 9. mgr. 30. gr. laga nr. 45/1987, um staðgreiðslu opinberra gjalda, sbr. 2. gr. laga nr. 42/1995, þykir rétt að gera X ehf. að greiða greinda sekt in solidum með A.
Úrskurðarorð:
Gjaldendur, A og X ehf., greiði in solidum sekt að fjárhæð 1.200.000 kr. til ríkissjóðs.
