Úrskurður yfirskattanefndar nr. 181/2009
Úrskurður nr. 181/2009
ÚRSKURÐUR YFIRSKATTANEFNDAR
Ár 2009, miðvikudaginn 26. ágúst, er tekið fyrir mál nr. 171/2008; krafa skattrannsóknarstjóra ríkisins um að A, kt. [...], verði gerð sekt vegna meintra brota á skattalögum. Í málinu úrskurða Ólafur Ólafsson, Ragnheiður Snorradóttir og Valdimar Guðnason. Upp er kveðinn svofelldur
ú r s k u r ð u r :
I.
Með bréfi, dags. 25. júní 2008, hefur skattrannsóknarstjóri ríkisins krafist þess að yfirskattanefnd taki til sektarmeðferðar mál A, kt. [...], fyrir brot á lögum nr. 45/1987, um staðgreiðslu opinberra gjalda, með áorðnum breytingum, og lögum nr. 50/1988, um virðisaukaskatt, með áorðnum breytingum, framin vegna rekstraráranna 2000, 2001, 2002 og 2003.
Í bréfi skattrannsóknarstjóra ríkisins segir:
„A er gefið að sök eftirfarandi:
1. Vangoldin afdregin staðgreiðsla opinberra gjalda launamanna. Vanræksla á afhendingu skilagreina á lögmæltum tíma.
A er gefið að sök að hafa vanrækt að standa innheimtumanni ríkissjóðs skil á afdreginni staðgreiðslu opinberra gjalda launamanna sjálfstæðrar starfsemi hans við [...] vegna greiðslutímabilanna janúar til og með desember rekstrarárið 2002 og janúar og febrúar rekstrarárið 2003. Þá er honum gefið að sök að hafa vanrækt að standa skil á skilagreinum vegna staðgreiðslu opinberra gjalda vegna greiðslutímabilanna janúar og febrúar rekstrarárið 2003 á lögmæltum tíma. Vangoldin afdregin skilaskyld staðgreiðsla opinberra gjalda launamanna A vegna framangreindra greiðslutímabila nemur samtals kr. 895.707. Fjárhæðin sundurliðast svo sem hér greinir:
| Rekstrarár | Greiðslutímabil | Vangoldin skilaskyld staðgreiðsla kr. |
| 2002 | janúar | 53.326 |
| 2002 | febrúar | 53.326 |
| 2002 | mars | 53.326 |
| 2002 | apríl | 53.326 |
| 2002 | maí | 64.204 |
| 2002 | júní | 55.580 |
| 2002 | júlí | 63.660 |
| 2002 | ágúst | 53.327 |
| 2002 | september | 38.797 |
| 2002 | október | 73.372 |
| 2002 | nóvember | 59.853 |
| 2002 | desember | 77.344 |
| Samtals | 699.441 | |
| 2003 | janúar | 115.973 |
| 2003 | febrúar | 80.293 |
| Samtals kr. | 196.266 | |
| Bæði árin samtals kr. | 895.707 |
Það er mat skattrannsóknarstjóra ríkisins, byggt á gögnum málsins, að þetta hafi A gert á saknæman hátt, að því er frekast verður séð af ásetningi eða í það minnsta af stórkostlegu hirðuleysi.
Telst þessi háttsemi A brjóta í bága við ákvæði 1. og 2. mgr. 20. gr., sbr. 1. og 2. mgr. 15. gr. og 1. mgr. 16. gr. laga nr. 45/1987, um staðgreiðslu opinberra gjalda, með áorðnum breytingum, sbr. aðalreglur 1.-3. gr., 1. tl. 5. gr., 1. mgr. 7. gr. og 1. og 3. mgr. 8. gr. þeirra laga.
Framangreind háttsemi varðar A sekt samkvæmt 2. mgr. 30. gr. laga nr. 45/1987, um staðgreiðslu opinberra gjalda, með áorðnum breytingum.
2. Vangoldinn innheimtur virðisaukaskattur. Vanræksla á afhendingu virðisaukaskattsskýrslna á lögmæltum tíma.
A er gefið að sök að hafa vanrækt að standa innheimtumanni ríkissjóðs skil á virðisaukaskatti sem innheimtur var í sjálfstæðri starfsemi hans við [...] vegna uppgjörstímabilanna september-október og nóvember-desember rekstrarárið 2000, janúar-febrúar til og með nóvember-desember rekstrarárið 2001, janúar-febrúar, mars-apríl, maí-júní og júlí-ágúst rekstrarárið 2002 og janúar-febrúar rekstrarárið 2003. Þá er honum gefið að sök, að hafa vanrækt að standa innheimtumanni ríkissjóðs skil á virðisaukaskattsskýrslum vegna framangreindra uppgjörstímabila á lögmæltum tíma. Vangoldinn innheimtur virðisaukaskattur til innheimtumanns ríkissjóðs vegna framangreindra uppgjörstímabila nemur samtals kr. 6.259.390. Fjárhæðin sundurliðast svo sem hér greinir:
| Rekstrarár | Uppgjörstímabil | Vangoldinn virðisaukaskattur til innheimtumanns ríkissjóðs kr. |
| 2000 | september-október | 393.932 |
| 2000 | nóvember-desember | 601.226 |
| Samtals kr. | 995.158 | |
| 2001 | janúar-febrúar | 738.819 |
| 2001 | mars-apríl | 424.635 |
| 2001 | maí-júní | 553.967 |
| 2001 | júlí-ágúst | 435.824 |
| 2001 | september-október | 317.711 |
| 2001 | nóvember-desember | 667.008 |
| Samtals kr. | 3.137.964 | |
| 2002 | janúar-febrúar | 217.378 |
| 2002 | mars-apríl | 746.580 |
| 2002 | maí-júní | 747.451 |
| 2002 | júlí-ágúst | 206.178 |
| Samtals kr. | 1.917.587 | |
| 2003 | janúar-febrúar | 208.681 |
| Samtals kr. | 208.681 | |
| Samtals öll árin kr. | 6.259.390 |
Er það mat skattrannsóknarstjóra ríkisins, byggt á gögnum málsins, að þetta hafi A gert á saknæman hátt, að því er frekast verður séð af ásetningi eða í það minnsta af stórkostlegu hirðuleysi.
Telst þessi háttsemi A brjóta í bága við ákvæði 1. mgr. 15. gr. og 1. og 2. mgr. 24. gr., sbr. aðalreglur 1. gr., 2. gr., 1. tl. 1. mgr. 3. gr., 1. mgr. 11. gr., 1. og 2. mgr. 13. gr., 1. mgr. 14. gr. og 19. gr. laga nr. 50/1988, um virðisaukaskatt, með áorðnum breytingum.
Varðar framanlýst háttsemi A sekt samkvæmt 1. mgr. 40. gr. laga nr. 50/1988, um virðisaukaskatt, með áorðnum breytingum.
Þess er krafist að A verði með úrskurði yfirskattanefndar gert að sæta sekt í samræmi við framangreint.“
Af hálfu skattrannsóknarstjóra ríkisins er málavöxtum lýst í greinargerð, dags. 25. júní 2008, sem fylgdi kröfugerðinni.
II.
Með bréfi yfirskattanefndar, dags. 19. ágúst 2008, var gjaldanda veitt færi á að skila vörn í tilefni af framangreindri kröfugerð skattrannsóknarstjóra ríkisins eða tilkynna sérstaklega ef hann vildi ekki hlíta því að yfirskattanefnd afgreiddi mál hans og yrði málið þá endursent skattrannsóknarstjóra ríkisins sem tæki ákvörðun um hvort því yrði vísað til opinberrar rannsóknar, sbr. 2. mgr. 31. gr. laga nr. 45/1987, um staðgreiðslu opinberra gjalda, og 2. mgr. 41. gr. laga nr. 50/1988, um virðisaukaskatt.
Engar athugasemdir hafa borist frá gjaldanda.
III.
Með bréfi skattrannsóknarstjóra ríkisins, dags. 25. júní 2008, er gerð sú krafa að gjaldanda, A, verði gerð sekt samkvæmt þargreindum ákvæðum 30. gr. laga nr. 45/1987, um staðgreiðslu opinberra gjalda, og 40. gr. laga nr. 50/1988, um virðisaukaskatt, með því að hann hafi í sjálfstæðri starfsemi sinni vanrækt að standa skil á staðgreiðslu opinberra gjalda tilgreind greiðslutímabil árin 2002 og 2003 og virðisaukaskatti þau uppgjörstímabil árin 2000, 2001, 2002 og 2003 sem greinir í bréfinu. Gjaldandi hefur átt þess kost að koma að vörnum fyrir yfirskattanefnd í tilefni af sektarkröfu skattrannsóknarstjóra ríkisins, en engar athugasemdir hafa borist. Þar sem gjaldandi hefur ekki gert athugasemdir við meðferð máls þessa fyrir yfirskattanefnd verður að líta svo á að hann mæli því ekki í gegn að það sæti sektarmeðferð fyrir nefndinni.
Skattrannsóknarstjóri ríkisins hóf hinn 16. október 2006 rannsókn á skattskilum gjaldanda er beindist að skilum hans á staðgreiðslu opinberra gjalda og virðisaukaskatti árin 2000-2003. Vegna rannsóknarinnar var tekin skýrsla af gjaldanda hjá embætti skattrannsóknarstjóra ríkisins hinn 14. maí 2007. Með bréfi, dags. 18. júní 2007, sendi skattrannsóknarstjóri gjaldanda skýrslu um rannsóknina, sem dagsett var sama dag, og gaf honum kost á að tjá sig um efni hennar. Engar athugasemdir bárust skattrannsóknarstjóra ríkisins og lauk rannsókn skattrannsóknarstjóra með skýrslu, dags. 4. júlí 2007, sem var efnislega samhljóða hinni fyrri.
Í skýrslu skattrannsóknarstjóra ríkisins, dags. 4. júlí 2007, segir að rannsókn á skattskilum gjaldanda hafi einkum verið byggð á upplýsingum sem fram hafi komið við fyrrgreinda skýrslutöku, staðgreiðsluskilagreinum og sundurliðunum, launaseðlum launamanna gjaldanda ásamt umsókn hans til ríkisskattstjóra um leiðréttingu á afdreginni staðgreiðslu, virðisaukaskattsskýrslum gjaldanda, samanburðar- og leiðréttingarskýrslum virðisaukaskatts, svo og tekjubókhaldi ríkissjóðs, sbr. fylgiskjöl með skýrslunni, en þar var um að ræða yfirlit um greiðslur gjaldanda vegna staðgreiðslu opinberra gjalda, virðisaukaskatts og opinberra gjalda.
Fram kemur í skýrslu skattrannsóknarstjóra ríkisins að rannsókn embættisins á staðgreiðsluskilum gjaldanda hafi falist í því að bera fjárhæðir afdreginnar staðgreiðslu samkvæmt staðgreiðsluskilagreinum gjaldanda og launaseðlum saman við greiðslur gjaldanda til innheimtumanns ríkissjóðs. Í skýrslunni er gerð grein fyrir þeirri niðurstöðu rannsóknarinnar að gjaldandi hafi ekki staðið skil innan lögboðins frests á afdreginni staðgreiðslu opinberra gjalda vegna launamanna sinna greiðslutímabilin janúar til og með desember 2002 og janúar og febrúar 2003, samtals að fjárhæð 895.707 kr. Samkvæmt skýrslunni voru ekki gerð skil á staðgreiðsluskilagreinum vegna ársins 2002.
Rannsókn á virðisaukaskattsskilum gjaldanda var samkvæmt skýrslu skattrannsóknarstjóra ríkisins fólgin í því að bera fjárhæð innheimts virðisaukaskatts gjaldanda samkvæmt fyrirliggjandi virðisaukaskattsskýrslum saman við greiðslur hans til innheimtumanns og er rakin sú niðurstaða rannsóknarinnar að gjaldandi hafi ekki staðið skil innan lögboðins frests á virðisaukaskatti vegna uppgjörstímabilanna september-október og nóvember-desember 2000, janúar-febrúar til og með nóvember-desember 2001, janúar-febrúar, mars-apríl, maí-júní og júlí-ágúst 2002 og janúar-febrúar 2003 að fjárhæð samtals 6.259.390 kr. Í skýrslu skattrannsóknarstjóra er vísað til framburðar gjaldanda við skýrslutöku um útistandandi viðskiptakröfur frá árunum 1998, 2000 og 2001 og rakið að samkvæmt upplýsingum frá bókurum gjaldanda hafi þeir engin gögn úr bókhaldi gjaldanda vegna greindra ára.
Gjaldandi, A, greindi frá því við skýrslutöku, sem fram fór hjá skattrannsóknarstjóra ríkisins 14. maí 2007, að hann hefði stundað sjálfstæða starfsemi við [...] á þeim tíma sem málið varðar. Bókhald vegna rekstrarins hefði verið fært af B og X ehf. Við skýrslutökuna voru skilagreinar staðgreiðslu vegna greiðslutímabilanna janúar og febrúar 2003 lagðar fyrir gjaldanda ásamt gögnum um launagreiðslur hans árið 2002, þ.e. launaseðlar tilgreinds launamanns gjaldanda og umsókn hans til ríkisskattstjóra um leiðréttingu á afdreginni staðgreiðslu. Gjaldandi kannaðist við skilagreinarnar og taldi að þær gæfu rétta mynd af launagreiðslum í rekstrinum. Þá kannaðist gjaldandi við launaseðla vegna greinds launamanns. Gjaldandi kvaðst ekki vita betur en að skilagreinum vegna ársins 2002 hefði verið skilað til innheimtumanns. Einnig staðfesti gjaldandi að virðisaukaskattsskýrslur, svo og samanburðar- og leiðréttingarskýrslur virðisaukaskatts, sem lagðar voru fyrir hann við skýrslutökuna, væri byggðar á bókhaldsgögnum hans og taldi að skýrslurnar gæfu rétta mynd af rekstrinum. Gjaldanda var kynnt að samkvæmt gögnum málsins næmi vangreidd staðgreiðsla vegna launamanna hans samtals 895.707 kr. og vangreiddur virðisaukaskattur 6.259.390 kr. umrædd greiðslu- og uppgjörstímabil og gerði gjaldandi ekki athugasemdir við þær fjárhæðir. Aðspurður greindi gjaldandi frá því að launamenn hans hefðu fengið laun sín greidd að fullu samkvæmt launaseðlum, þrátt fyrir að staðgreiðslu hefði ekki verið skilað, en ekki alltaf á réttum tíma. Ekki hefði verið til fé til þess að standa skil á afdreginni staðgreiðslu og hefði gjaldandi tekið ákvörðun um það að skila staðgreiðslunni ekki. Af hálfu gjaldanda kom fram að innheimtum virðisaukaskatti hefði ekki verið skilað á lögmæltum tíma þar sem gjaldandi hefði ekki fengið greitt fyrir unnin verk á árunum 1998, 2000 og 2001. Um væri að ræða viðskipti sem gjaldandi hefði tekjufært í bókhaldi sínu og ekki hefðu verið bakfærð. Gjaldandi kvaðst ekki muna um hvaða aðila væri að ræða, en þeir hefðu verið teknir til gjaldþrotaskipta fyrir löngu síðan. Þá kvaðst gjaldandi ekki muna nákvæmlega hversu háa fjárhæð hann hefði ekki fengið greidda, en taldi að það væru nokkrar milljónir króna. Þetta ætti að sjást í bókhaldi gjaldanda sem væri annað hvort hjá X ehf. eða hjá B.
Samkvæmt 1. mgr. 40. gr. laga nr. 50/1988, um virðisaukaskatt, sbr. 3. gr. laga nr. 42/1995, er refsivert ef skattskyldur maður afhendir eigi á lögmæltum tíma virðisaukaskattsskýrslu eða virðisaukaskatt sem hann hefur innheimt eða honum borið að innheimta. Í 2. mgr. 30. gr. laga nr. 45/1987, um staðgreiðslu opinberra gjalda, sbr. 2. gr. laga nr. 42/1995, er með samsvarandi hætti lýst refsivert ef launagreiðandi innir ekki af hendi þær greiðslur vegna launamanna sem hann hefur haldið eftir eða honum borið að halda eftir. Samkvæmt fortakslausum ákvæðum nefndra laga og með stoð í dómaframkvæmd Hæstaréttar Íslands, sbr. m.a. dóma Hæstaréttar 27. febrúar 1997 (H 1997:789), 25. september 1997 (H 1997:2446), 14. janúar 1999 (H 1999:79), 18. febrúar 1999 (H 1999:544 og 550), 10. júní 1999 (H 1999:2645) og 30. mars 2000 (H 2000:1422), geta skattskyldir aðilar unnið til refsingar með því einu að láta ógert að skila umræddum gjöldum í ríkissjóð á tilskildum tíma, enda sé huglægum refsiskilyrðum fullnægt.
Til grundvallar niðurstöðu skattrannsóknarstjóra ríkisins um vangreidda fjárhæð staðgreiðslu opinberra gjalda árin 2002 og 2003 og virðisaukaskatts árin 2000, 2001, 2002 og 2003 liggja skilagreinar staðgreiðslu og virðisaukaskattsskýrslur sem gjaldandi hefur staðfest að varði rekstur sinn, sbr. skýrslutöku af gjaldanda 14. maí 2007, þar sem einnig kom fram af hálfu gjaldanda að skýrslurnar gæfu rétta mynd af rekstri hans. Af hálfu gjaldanda hafa engar athugasemdir verið gerðar við niðurstöðu skýrslu skattrannsóknarstjóra ríkisins um fjárhæð vangreiddrar staðgreiðslu og verður að virtum gögnum málsins byggt á niðurstöðum skýrslunnar um þann þátt málsins, sbr. og kröfugerð skattrannsóknarstjóra í máli þessu. Að því er varðar niðurstöður skattrannsóknarstjóra ríkisins um vangreiddan virðisaukaskatt er til þess að líta að við skýrslutöku 14. maí 2007 hélt gjaldandi því fram að um væri að ræða tapaðar viðskiptakröfur vegna seldrar þjónustu m.a. á árunum 2000 og 2001 sem þó hefðu ekki verið bakfærðar í bókhaldi hans. Gjaldandi gat ekki gefið nánari upplýsingar um atvik í þessu sambandi, en vísaði til þess að í bókhaldi hans ættu að koma fram upplýsingar um fjárhæð útistandandi krafna. Af þessu tilefni leitaðist skattrannsóknarstjóri ríkisins við að fá bókhaldsgögn gjaldanda frá árunum 1998-2002 afhent, en í ljós kom að slík gögn voru ekki tiltæk nema frá og með árinu 2003, sbr. fskj. nr. 11.1 með rannsóknarskýrslu sem er tölvupóstur, dags. 30. maí 2007, frá bókara gjaldanda. Ekki verður séð að skattrannsóknarstjóri ríkisins hafi fengið bókhaldsgögn ársins 2003 afhent, enda tók beiðni embættisins ekki til þess árs. Má þó reikna með því að meintra viðskiptakrafna frá árunum 2000 og 2001 hefði séð stað í bókhaldi ársins 2003 miðað við að kröfurnar hafi ekki verið bakfærðar, sbr. heimild 2. tölul. 5. mgr. 13. gr. laga nr. 50/1988 til að leiðrétta skattskylda veltu vegna tapaðra viðskiptaskulda. Eins og málið liggur fyrir um þetta atriði þykir verða að byggja á skýringum gjaldanda um að skattskyld velta hafi verið offærð í virðisaukaskattsskilum gjaldanda vegna áranna 2000 og 2001. Í máli þessu verður því ekki litið til meints vangreidds virðisaukaskatts vegna þessara ára að fjárhæð samtals 4.133.122 kr. Efnislegar athugasemdir hafa ekki komið fram af hálfu gjaldanda um fjárhæð virðisaukaskatts á árunum 2002 og 2003 sem honum bar að standa skil á samkvæmt virðisaukaskattsskýrslum, m.a. leiðréttingarskýrslum, og verður því byggt á niðurstöðum skattrannsóknarstjóra ríkisins varðandi þau ár. Verður því miðað við virðisaukaskatt að fjárhæð 2.126.268 kr. í tilviki gjaldanda.
Í skýrslu skattrannsóknarstjóra ríkisins og greinargerð með kröfugerð embættisins til yfirskattanefndar er gerð grein fyrir greiðslum gjaldanda til innheimtumanns vegna staðgreiðslu, virðisaukaskatts og opinberra gjalda frá því að meintar skuldir gjaldanda vegna staðgreiðslu og virðisaukaskatts byrjuðu að myndast 5. desember 2000. Þar kemur fram að alls voru greiddar 144.121 kr. vegna virðisaukaskatts á tímabilinu 5. desember 2000 til og með 24. júní 2008 sem ráðstafað var inn á dráttarvexti, álag og kostnað vegna virðisaukaskattsskuldar. Þá kemur fram að greiðslur til innheimtumanns ríkissjóðs vegna opinberra gjalda gjaldanda., þ.m.t. tryggingagjalds, á þeim tíma sem hér skiptir máli námu 943.739 kr. og var innborgunum að hluta varið til greiðslu dráttarvaxta og kostnaðar. Í skýrslu skattrannsóknarstjóra kemur fram að á tímabilinu hafi gjaldandi fengið greiddar vaxtabætur úr ríkissjóði að fjárhæð samtals 125.990 kr. sem ráðstafað hafi verið til greiðslu skattskulda hans. Samkvæmt þessum upplýsingum, sem þykja vera í samræmi við fyrirliggjandi gögn, og að virtum reglum um skuldajöfnun umræddra greiðslna úr ríkissjóði, sbr. nú lokamálsgrein B-liðar 68. gr. laga nr. 90/2003, um tekjuskatt, og 19. gr. reglugerðar nr. 990/2001, um greiðslu vaxtabóta, verður ekki talið að greiðsla skattskulda með skuldajöfnun þessara greiðslna úr ríkissjóði geti haft áhrif á niðurstöðu í máli þessu. Að öðru leyti hefur engin nánari grein verið gerð fyrir umræddum greiðslum gjaldanda. Liggur þannig ekki annað fyrir varðandi greiðslur að fjárhæð 817.749 kr. (943.739 kr. – 125.990 kr.) en að um greiðslur af hálfu gjaldanda hafi verið að ræða. Aðrar greiðslur til innheimtumanns en vegna höfuðstóls staðgreiðslu opinberra gjalda og virðisaukaskatts nema því samtals 961.870 kr.
Með dómi Hæstaréttar Íslands 2. október 2003 (H 2003:3178), sem varðar hliðstætt mál, var því hafnað að greiðslur, sem innheimtumaður hefur ráðstafað upp í álag, dráttarvexti og kostnað, geti haft áhrif á sakarmat og komið með beinum hætti til frádráttar skattskuld sem viðurlagaákvörðun tekur til. Ekki verður talið að breyting með lögum nr. 134/2005 á refsiákvæðum laga nr. 45/1987 og nr. 50/1988 haggi þessari dómaframkvæmd. Með breytingalögum þessum er hins vegar skýrt kveðið á um það að greiðslur skattaðila á verulegum hluta skattfjárhæðar geti að uppfylltum ákveðnum skilyrðum leitt til þess að ákvæði um lágmark sektarrefsingar eigi ekki við. Samkvæmt dómum Hæstaréttar Íslands 30. mars 2006 í málunum nr. 428/2005 og 469/2005 ber að taka í þessu sambandi tillit til innborgana sem ráðstafað hefur verið til greiðslu álags vegna vangreiddrar staðgreiðslu opinberra gjalda starfsmanna og vangreidds virðisaukaskatts, svo og skuli fara á sama hátt með greiðslur vegna staðgreiðslu opinberra gjalda þess fyrirsvarsmanns sem refsiábyrgð sætir. Ekki verður annað séð en að líta megi með hliðstæðum hætti til greiðslna viðkomandi skattaðila sem innheimtumaður hefur ráðstafað upp í dráttarvexti og kostnað, og eftir atvikum til greiðslu á opinberum gjöldum, enda er það í samræmi við úrskurðaframkvæmd fyrir gildistöku laga nr. 134/2005, sbr. og fyrrgreindan dóm Hæstaréttar frá árinu 2003 og aðra dóma í hliðstæðum málum, m.a. H 2000:2387. Eins og mál þetta liggur fyrir þykir því mega taka tillit til allra fyrrgreindra greiðslna að fjárhæð 1.087.860 kr. Við mat á þýðingu þeirra fyrir sektarákvörðun þykir rétt að skipta þeim hluta innborgana, sem ráðstafað var til greiðslu opinberra gjalda gjaldanda, í hlutfalli við fjárhæðir vangoldinnar staðgreiðslu og virðisaukaskatts sem um ræðir í málinu. Innborganir vegna staðgreiðslu opinberra gjalda teljast þá nema 242.379 kr. og innborganir vegna virðisaukaskatts 719.491 kr.
Samkvæmt því sem að framan er rakið og gögnum málsins að öðru leyti var afdregin staðgreiðsla opinberra gjalda vegna launamanna gjaldanda greiðslutímabilin janúar til og með desember 2002 og janúar og febrúar 2003, samtals að fjárhæð 895.707 kr., ekki greidd til innheimtumanns ríkissjóðs á tilskildum tíma, sbr. 1. og 2. mgr. 20. gr. laga nr. 45/1987. Einnig var virðisaukaskattur að fjárhæð 2.126.268 kr. uppgjörstímabilin janúar-febrúar, mars-apríl, maí-júní og júlí-ágúst 2002 og janúar-febrúar 2003 ekki greiddur innheimtumanni ríkissjóðs á tilskildum tíma, sbr. 1. mgr. 15. gr. og 1. og 2. mgr. 24. gr. laga nr. 50/1988. Tilteknar innborganir voru inntar af hendi vegna staðgreiðslu opinberra gjalda og virðisaukaskatts á tímabilinu 5. desember 2000 til og með 24. júní 2007, sbr. að framan, sem þó breytir ekki því að greiðslur fóru fram eftir eindaga umræddra gjalda. Af hálfu gjaldanda hefur komið fram að fjárhagserfiðleikar hafi valdið vanskilum hans, en ekki telst tæk varnarástæða að fé hafi ekki verið til í rekstri gjaldanda til að standa skil á umræddum gjöldum, sbr. m.a. fyrrnefndan dóm Hæstaréttar Íslands frá 30. mars 2000.
Með vísan til þess sem rakið hefur verið telst fullnægt þeim huglægu refsiskilyrðum sem fram koma í 2. mgr. 30. gr. laga nr. 45/1987, um staðgreiðslu opinberra gjalda, og 1. mgr. 40. gr. laga nr. 50/1988, um virðisaukaskatt, sbr. 2. og 3. gr. laga nr. 42/1995, og ber að ákvarða gjaldanda sekt samkvæmt þessum lagaákvæðum vegna vanrækslu á skilum staðgreiðslu opinberra gjalda og virðisaukaskatts sem að framan greinir.
Eins og lög nr. 45/1987 og nr. 50/1988 hljóða eftir breytingar, sem á þeim voru gerðar með lögum nr. 42/1995, skal sekt aldrei vera lægri en sem nemur tvöfaldri þeirri skattfjárhæð sem vanrækt var greiðsla á, þó að teknu tilliti til álags. Samkvæmt breytingu á greindum lögum með lögum nr. 134/2005 eiga fésektarákvæði þessi þó ekki við hafi brot einskorðast við að standa ekki skil á réttilega tilgreindri staðgreiðslu eða virðisaukaskatti samkvæmt skilagrein staðgreiðslu eða virðisaukaskattsskýrslu, enda hafi verið gerð skil á verulegum hluta skattfjárhæðar eða málsbætur eru miklar.
Af hálfu gjaldanda hefur ekkert komið fram sem gefur tilefni til annars en að byggja á þeirri niðurstöðu í skýrslu skattrannsóknarstjóra ríkisins að gjaldandi hafi ekki staðið skil á staðgreiðsluskilagreinum vegna þeirra greiðslutímabila árið 2002 sem málið varðar og þykja því ekki vera fyrir hendi lagaskilyrði til þess að ákvarða sekt vegna vanrækslu á skilum staðgreiðslu opinberra gjalda lægri en lágmarksákvæði 2. mgr. 30. gr. laga nr. 45/1987 mælir fyrir um. Á hinn bóginn liggja fyrir virðisaukaskattsskýrslur vegna allra uppgjörstímabila virðisaukaskatts sem málið varðar, þótt skil þeirra hafi dregist nokkuð, og eru fjárhæðir í málinu byggðar á þeim. Sem fyrr segir verður lagt til grundvallar að greiðslur til innheimtumanns ríkissjóðs vegna virðisaukaskatts, sem hér beri að líta til, hafi numið 719.491 kr., en sú fjárhæð svarar til vangreidds virðisaukaskatts uppgjörstímabilið janúar-febrúar 2002 og verulegs hluta vangreidds virðisaukaskatts tímabilið mars-apríl 2002. Í samræmi við dómaframkvæmd Hæstaréttar Íslands, sbr. fyrrgreinda dóma frá 30. mars 2006, verður því talið að sú undantekning frá fésektarlágmarki, sem mælt er fyrir um í lögum nr. 134/2005, taki til vanskila á virðisaukaskatti þessi tvö uppgjörstímabil að fjárhæð samtals 963.958 kr. Ekki liggur annað fyrir en að vangreiðsla á virðisaukaskatti vegna annarra tímabila hafi fyrst og fremst stafað af erfiðleikum í rekstri gjaldanda. Hins vegar varðar mál þetta vanskil á staðgreiðslu og virðisaukaskatti að ekki óverulegri fjárhæð og vegna alllangs tímabils. Að þessu virtu og með vísan til greindrar dómaframkvæmdar verður því ekki talið að skilyrði um miklar málsbætur, sbr. ákvæði laga nr. 134/2005, eigi hér við. Því teljast lágmarksákvæði 1. mgr. 40. gr. laga nr. 50/1988 gilda um vanskil á virðisaukaskatti að fjárhæð 1.162.310 kr.
Samkvæmt framansögðu og að teknu tilliti til álags samkvæmt 1. tölul. 2. mgr. 28. gr. laga nr. 45/1987 og 2. mgr. 27. gr. laga nr. 50/1988 þykir sekt gjaldanda hæfilega ákveðin 4.000.000 kr. til ríkissjóðs.
Úrskurðarorð:
Gjaldandi, A, greiði sekt að fjárhæð 4.000.000 kr. til ríkissjóðs.
