Úrskurður yfirskattanefndar nr. 19/2020
ÚRSKURÐUR YFIRSKATTANEFNDAR
Ár 2020, miðvikudaginn 12. febrúar, er tekið fyrir mál nr. 155/2019; krafa skattrannsóknarstjóra ríkisins um að A og B, verði gerð sekt vegna meintra brota á skattalögum. Í málinu úrskurða Sverrir Örn Björnsson, Þórarinn Egill Þórarinsson og Bjarnveig Eiríksdóttir. Upp er kveðinn svofelldur
ú r s k u r ð u r :
I.
Með bréfi, dags. 23. september 2019, hefur skattrannsóknarstjóri ríkisins krafist þess að yfirskattanefnd taki til sektarmeðferðar mál A og B, fyrir brot á lögum nr. 45/1987, um staðgreiðslu opinberra gjalda, og lögum nr. 50/1988, um virðisaukaskatt, beggja með áorðnum breytingum, framin vegna rekstraráranna 2013, 2014, 2015 og 2016. Í bréfi skattrannsóknarstjóra ríkisins segir:
„B, sem prókúruhafa, daglegum stjórnanda og ýmist stjórnarformanni, stjórnarmanni eða framkvæmdastjóra X ehf., nú afskráð, og A, sem prókúruhafa, daglegum stjórnanda og framkvæmdastjóra X ehf., nú afskráð, er gefið að sök eftirfarandi:
1. Vangoldin afdregin
staðgreiðsla opinberra gjalda launamanna.
B og A er gefið að sök að hafa vanrækt að standa innheimtumanni ríkissjóðs
skil á afdreginni staðgreiðslu opinberra gjalda launamanna X ehf., nú afskráð,
vegna greiðslutímabilanna október, nóvember og desember rekstrarárið 2013,
febrúar til og með desember rekstrarárið 2014, janúar, febrúar, mars og
desember rekstrarárið 2015 og apríl og maí rekstrarárið 2016. Vangoldin
afdregin skilaskyld staðgreiðsla opinberra gjalda launamanna X ehf., nú
afskráð, vegna framangreindra greiðslutímabila nemur samtals 3.078.881 kr., að
teknu tilliti til afdreginnar staðgreiðslu af launum fyrrum fyrirsvarsmanna
skattaðila. Fjárhæðin sundurliðast svo sem hér greinir:
Það er mat skattrannsóknarstjóra ríkisins, byggt á gögnum
málsins, að framangreindu hafi B og A komið til leiðar með saknæmum hætti, að
því er frekast verður séð af ásetningi eða í það minnsta af stórkostlegu
hirðuleysi. Telst þessi háttsemi B og A brjóta í bága við ákvæði 1. og 2. mgr.
20. gr., sbr. 1. og 2. mgr. 15. gr. og 1. mgr. 16. gr. laga nr. 45/1987, um staðgreiðslu
opinberra gjalda, með áorðnum breytingum, sbr. aðalreglur 1.-3. gr., 1. tölul.
5. gr., 1. mgr. 7. gr. og 1. og 3. mgr. 8. gr. þeirra laga. Framangreind háttsemi varðar B og A sekt
samkvæmt 2. mgr. 30. gr. laga nr. 45/1987, um staðgreiðslu opinberra gjalda,
með áorðnum breytingum.
2. Vangoldinn
innheimtur virðisaukaskattur. Vanræksla á afhendingu virðisaukaskattsskýrslna á
lögmæltum tíma.
B og A er gefið að sök að hafa vanrækt að standa innheimtumanni ríkissjóðs
skil á virðisaukaskatti, sem innheimtur var í rekstri X ehf., nú afskráð, vegna
uppgjörstímabilanna mars-apríl til og með nóvember-desember rekstrarárið 2014,
janúar-febrúar, mars-apríl, maí-júní, september-október og nóvember-desember
rekstrarárið 2015 og janúar-febrúar og júlí-ágúst rekstrarárið 2016. Þá er B
gefið að sök að hafa vanrækt að standa innheimtumanni ríkissjóðs skil á
virðisaukaskatti, sem innheimtur var í rekstri X ehf., nú afskráð, vegna
uppgjörstímabilsins nóvember-desember rekstrarárið 2016. Þá er B og A gefið að
sök að hafa vanrækt að standa skil á virðisaukaskattsskýrslum, vegna
uppgjörstímabilanna mars-apríl rekstrarárið 2014, janúar-febrúar og
nóvember-desember rekstrarárið 2015 og júlí-ágúst rekstrarárið 2016. B er
jafnframt gefið að sök að hafa vanrækt að standa skil á
virðisaukaskattsskýrslu, vegna uppgjörstímabilsins nóvemberdesember
rekstrarárið 2016, á lögmæltum tíma. Vangoldinn innheimtur virðisaukaskattur
til innheimtumanns ríkissjóðs vegna framangreindra uppgjörstímabila nemur
samtals 9.235.325 kr. Vangoldinn innheimtur virðisaukaskattur vegna þeirra
uppgjörstímabila sem B er ábyrgur fyrir nemur 9.235.325 kr. Vangoldinn
innheimtur virðisaukaskattur vegna þeirra uppgjörstímabila sem A er ábyrg fyrir
nemur 8.449.871 kr. Fjárhæðin sundurliðast svo sem hér greinir:
Það er mat skattrannsóknarstjóra ríkisins, byggt á gögnum málsins, að framangreindu hafi B og A komið til leiðar með saknæmum hætti, að því er frekast verður séð af ásetningi eða í það minnsta af stórkostlegu hirðuleysi. Telst þessi háttsemi B og A brjóta í bága við ákvæði 1. mgr. 15. gr. og 1. og 2. mgr. 24. gr., sbr. aðalreglur 1. gr., 2. gr., 1. tölul. 1. mgr. 3. gr., 1. mgr. 11. gr., 1. og 2. mgr. 13. gr., 1. mgr. 14. gr. og 19. gr. laga nr. 50/1988, um virðisaukaskatt, með áorðnum breytingum. Framangreind háttsemi varðar B og A sekt samkvæmt 1. mgr. 40. gr. laga nr. 50/1988, um virðisaukaskatt, með áorðnum breytingum. Þess er krafist að B og A verði með úrskurði yfirskattanefndar gert að sæta sekt í samræmi við framangreint.“
Af hálfu skattrannsóknarstjóra ríkisins er málavöxtum lýst í greinargerð, dags. 23. september 2019, sem fylgdi kröfugerðinni.
II.
Með bréfum yfirskattanefndar, dags. 25. september 2019, var gjaldendum veitt færi á að skila vörn í tilefni af framangreindri kröfugerð skattrannsóknarstjóra ríkisins eða tilkynna sérstaklega ef þau vildu ekki hlíta því að yfirskattanefnd afgreiddi mál þeirra og yrði málið þá endursent skattrannsóknarstjóra ríkisins sem tæki ákvörðun um hvort því yrði vísað til opinberrar rannsóknar, sbr. 4. mgr. 31. gr. laga nr. 45/1987, um staðgreiðslu opinberra gjalda, og 4. mgr. 41. gr. laga nr. 50/1988, um virðisaukaskatt. Engar athugasemdir hafa borist frá gjaldendum.
III.
Með bréfi skattrannsóknarstjóra ríkisins, dags. 23. september 2019, er gerð sú krafa að gjaldendum, A og B, verði gerð sekt samkvæmt þargreindum ákvæðum 30. gr. laga nr. 45/1987, um staðgreiðslu opinberra gjalda, og 40. gr. laga nr. 50/1988, um virðisaukaskatt, með því að þau hafi sem fyrirsvarsmenn X ehf., nú afskráð, vanrækt að standa skil á afdreginni staðgreiðslu opinberra gjalda launamanna félagsins tiltekin greiðslutímabil árin 2013, 2014, 2015 og 2016 og vanrækt skil á virðisaukaskatti félagsins þau uppgjörstímabil árin 2014, 2015 og 2016 sem greinir í bréfinu. Gjaldendur hafa átt þess kost að koma að vörnum fyrir yfirskattanefnd í tilefni af sektarkröfu skattrannsóknarstjóra ríkisins, en engar athugasemdir hafa borist. Þar sem gjaldendur hafa ekki gert athugasemdir við meðferð máls þessa fyrir yfirskattanefnd verður að líta svo á að þau mæli því ekki í gegn að það sæti sektarmeðferð fyrir nefndinni. Skattrannsóknarstjóri ríkisins hóf hinn 11. júní 2018 rannsókn á skattskilum X ehf. er beindist að skilum félagsins á virðisaukaskatti og staðgreiðslu opinberra gjalda vegna launamanna félagsins árin 2013, 2014, 2015 og 2016. Skráður tilgangur X ehf. á þessu tímabili var að veita almenna upplýsingatækniþjónustu ásamt endursölu tölvubúnaðar og tengdra vara, rekstur fasteigna og lánastarfsemi. Samkvæmt gögnum málsins var bú X ehf. tekið til gjaldþrotaskipta 8. júní 2017 og lauk skiptum 19. september 2017. Var félagið afskráð 13. október 2017. Vegna rannsóknarinnar voru teknar skýrslur af báðum gjaldendum hjá embætti skattrannsóknarstjóra ríkisins hinn 19. júní 2018. Með bréfum, dags. 25. júní 2019, sendi skattrannsóknarstjóri báðum gjaldendum skýrslu um rannsóknina sem þá lá fyrir, dags. 19. júní 2019, og gaf þeim kost á að tjá sig um efni hennar. Engar athugasemdir voru gerðar og tók skattrannsóknarstjóri ríkisins í framhaldi af þessu saman nýja skýrslu um rannsóknina, dags. 20. ágúst 2019, sem var efnislega samhljóða hinni fyrri að viðbættum kafla um lok rannsóknarinnar. Í skýrslu skattrannsóknarstjóra ríkisins, dags. 20. ágúst 2019, kemur fram að rannsókn embættisins á staðgreiðsluskilum X ehf. hafi falist í því að bera fjárhæðir afdreginnar staðgreiðslu samkvæmt staðgreiðsluskilagreinum félagsins saman við greiðslur þess til innheimtumanns ríkissjóðs. Í skýrslunni er gerð grein fyrir þeirri niðurstöðu rannsóknarinnar að fyrrum fyrirsvarsmenn X ehf. hafi ekki staðið skil innan lögboðins frests á afdreginni staðgreiðslu opinberra gjalda vegna launamanna félagsins greiðslutímabilin október, nóvember og desember 2013, febrúar til og með desember 2014, janúar, febrúar, mars og desember 2015 og apríl og maí 2016, samtals að fjárhæð 5.353.395 kr. Fram kemur að vangreidd afdregin staðgreiðsla af launum fyrirsvarsmanna félagsins, A og B, nemi samtals 2.274.514 kr. þau tímabil sem hér um ræðir. Þá hafi verið greiddar 175.225 kr. inn á höfuðstól staðgreiðslu vegna þeirra tímabila sem hafi verið til rannsóknar. Rannsókn á virðisaukaskattsskilum X ehf. var samkvæmt skýrslu skattrannsóknarstjóra ríkisins fólgin í því að bera fjárhæð innheimts virðisaukaskatts samkvæmt virðisaukaskattsskýrslum félagsins saman við greiðslur þess til innheimtumanns. Í skýrslunni er rakin sú niðurstaða rannsóknarinnar að fyrrum fyrirsvarsmenn X ehf. hafi ekki staðið skil innan lögboðins frests á innheimtum virðisaukaskatti vegna félagsins uppgjörstímabilin mars-apríl til og með nóvemberdesember 2014, janúar-febrúar, mars-apríl, maí-júní, september-október og nóvemberdesember 2015 og janúar-febrúar, júlí-ágúst og nóvember-desember 2016 að fjárhæð samtals 9.235.325 kr. Gjaldandi, A, greindi frá því við skýrslutöku 19. júní 2018 að hún hefði stofnað X ehf. ásamt eiginmanni sínum, B, en þau hefðu rekið félagið saman ásamt þriðja aðila, C. Hefðu þau þrjú séð um rekstur félagsins en A og B hefðu séð um fjármálin. Kvaðst gjaldandi hafa til að byrja með átt að sjá um bókhaldið og reikninga. Frá og með haustinu 2014 hefði hún hins vegar hætt störfum hjá félaginu og fengið bókara til að taka við þessu af sér. Sagðist gjaldandi hafa fært bókaranum reikninga en þau hjónin hefðu setið heima við og séð um að greiða reikningana. Kvaðst gjaldandi hafa verið komin út úr rekstrinum haustið 2014 vegna veikinda en hún hefði eftir það einstaka sinnum greitt reikninga vegna rekstrarins. Við skýrslutökuna voru bornar undir gjaldanda fyrirliggjandi staðgreiðsluskilagreinar og virðisaukaskattsskýrslur X ehf. vegna þeirra greiðslu- og uppgjörstímabila sem rannsóknin tók til. Sagði gjaldandi skilagreinar staðgreiðslu hafa verið útbúnar í bókhaldskerfinu en tilgreindur sérkunnáttumaður hefði annast gerð virðisaukaskattsskýrslnanna. Taldi gjaldandi gögnin gefa rétta mynd af rekstrinum. Gjaldanda var kynnt að samkvæmt gögnum málsins hefði staðgreiðsla opinberra gjalda að fjárhæð 5.353.395 kr. vegna launamanna X ehf. tiltekin greiðslutímabil árin 2013, 2014, 2015 og 2016 ekki verið greidd á lögmæltum tíma og að virðisaukaskattur að fjárhæð 8.799.385 kr. tiltekin uppgjörstímabil árin 2014, 2015 og 2016 hefði ekki verið greiddur á lögmæltum tíma.
Sagðist gjaldandi hafa reynt að greiða allt þegar hún hefði verið þarna. Gerði gjaldandi ekki athugasemdir við fjárhæðirnar. Aðspurð hvers vegna afdreginni staðgreiðslu og innheimtum virðisaukaskatti var ekki skilað á lögmæltum tíma sagði gjaldandi að ekki hefðu verið til peningar. Kvaðst gjaldandi ekki muna eftir því hvort gerðir hefðu verið skriflegir greiðslusamningar við innheimtumann ríkissjóðs. Við skýrslutöku af gjaldanda, B, sem fram fór 19. júní 2018, sagði gjaldandi að hann og kona hans, A, hefðu annast rekstur X ehf. á rannsóknartímanum og séð um fjármál þess. Við skýrslutökuna voru bornar undir gjaldanda fyrirliggjandi staðgreiðsluskilagreinar og virðisaukaskattsskýrslur X ehf. vegna þeirra greiðslu- og uppgjörstímabila sem rannsóknin tók til. Sagði gjaldandi að tilgreindur sérkunnáttumaður eða bókhaldsstofa hefði útbúið gögnin og kvaðst telja að þau gæfu rétta mynd af rekstrinum. Gjaldanda var kynnt að samkvæmt gögnum málsins hefði staðgreiðsla opinberra gjalda að fjárhæð 5.353.395 kr. vegna launamanna X ehf. tiltekin greiðslutímabil árin 2013, 2014, 2015 og 2016 ekki verið greidd á lögmæltum tíma og að virðisaukaskattur að fjárhæð 8.799.385 kr. tiltekin uppgjörstímabil árin 2014, 2015 og 2016 hefði ekki verið greiddur á lögmæltum tíma. Kvaðst gjaldandi telja að fjárhæð vangoldinnar staðgreiðslu væri rétt. Aðspurður hvers vegna afdreginni staðgreiðslu og innheimtum virðisaukaskatti var ekki skilað á lögmæltum tíma sagði gjaldandi að ekki hefði verið til peningur. Hefðu peningarnir farið í reksturinn. Þá sagði gjaldandi að útistandandi kröfur ættu að sjást í bókhaldinu. Samkvæmt 1. mgr. 40. gr. laga nr. 50/1988, um virðisaukaskatt, sbr. 3. gr. laga nr. 42/1995, er refsivert ef skattskyldur maður afhendir eigi á lögmæltum tíma virðisaukaskattsskýrslu eða virðisaukaskatt sem hann hefur innheimt eða honum borið að innheimta. Í 2. mgr. 30. gr. laga nr. 45/1987, um staðgreiðslu opinberra gjalda, sbr. 2. gr. laga nr. 42/1995, er með samsvarandi hætti lýst refsivert ef launagreiðandi innir ekki af hendi þær greiðslur vegna launamanna sem hann hefur haldið eftir eða honum borið að halda eftir. Samkvæmt fortakslausum ákvæðum nefndra laga og með stoð í dómaframkvæmd Hæstaréttar Íslands, sbr. m.a. dóma Hæstaréttar 27. febrúar 1997 (H 1997:789), 25. september 1997 (H 1997:2446), 14. janúar 1999 (H 1999:79), 18. febrúar 1999 (H 1999:544 og 550), 10. júní 1999 (H 1999:2645) og 30. mars 2000 (H 2000:1422), geta fyrirsvarsmenn lögaðila unnið til refsingar með því einu að láta ógert að skila umræddum gjöldum í ríkissjóð á tilskildum tíma, enda sé huglægum refsiskilyrðum fullnægt. Gjaldendur, A og B, voru bæði skráð sem fyrirsvarsmenn X ehf. á rannsóknartímanum, þ.e. gjaldandi, B, var skráður stjórnarmaður og prókúruhafi allan þann tíma sem málið varðar, auk þess sem hann var skráður framkvæmdastjóri frá og með 15. nóvember 2016, og gjaldandi, A, var prókúruhafi X ehf. allan þann tíma sem málið varðar, skráður stjórnarmaður frá 12. júlí 2011 til 23. janúar 2015, varamaður í stjórn frá 15. nóvember 2016 og skráður framkvæmdastjóri félagsins frá 12. júlí 2011 til 23. janúar 2015. Við skýrslutökur hjá skattrannsóknarstjóra ríkisins staðfestu gjaldendur að hafa annast fjármál félagsins á rannsóknartímanum. Að þessu athuguðu verður byggt á því að báðir gjaldendur hafi sem fyrirsvarsmenn X ehf. borið ábyrgð á skilum staðgreiðslu opinberra gjalda og virðisaukaskatti félagsins, þ.e. gjaldandi, B, öll greiðslu- og uppgjörstímabil sem málið varðar, og gjaldandi, A, öll greiðslu- og uppgjörstímabil sem málið varðar að undanskildu uppgjörstímabilinu nóvember-desember 2016. Sektarkröfu skattrannsóknarstjóra ríkisins er því réttilega beint að báðum gjaldendum. Til grundvallar niðurstöðu skattrannsóknarstjóra ríkisins um fjárhæð vangreiddrar staðgreiðslu opinberra gjalda og virðisaukaskatts X ehf. umrædd greiðslu- og uppgjörstímabil árin 2013, 2014, 2015 og 2016 eru staðgreiðsluskilagreinar og virðisaukaskattsskýrslur sem gjaldendur hafa staðfest að varði rekstur einkahlutafélagsins, sbr. skýrslutökur sem raktar hafa verið að framan. Þá er komið fram að skýrslur þessar hafi verið byggðar á bókhaldsgögnum félagsins. Verður samkvæmt þessu byggt á því að staðgreiðsla opinberra gjalda og virðisaukaskattur, sem gjaldendum bar að standa skil á vegna X ehf., hafi numið þeim fjárhæðum sem greinir í skýrslu skattrannsóknarstjóra ríkisins, enda þykir ekkert hafa komið fram sem gefur tilefni til annars. Sektarkrafa skattrannsóknarstjóra í máli þessu er byggð á niðurstöðum í skýrslu embættisins að öðru leyti en því að ekki er gerð krafa um ákvörðun sektar vegna vangreiddrar staðgreiðslu að fjárhæð samtals 2.274.514 kr. af launum gjaldenda svo sem gerð er grein fyrir í kröfugerð. Í skýrslu skattrannsóknarstjóra ríkisins og greinargerð með kröfugerð embættisins til yfirskattanefndar er gerð grein fyrir greiðslum X ehf. til innheimtumanns vegna staðgreiðslu, virðisaukaskatts og opinberra gjalda frá því að skuldir sem um ræðir í máli þessu vegna staðgreiðslu opinberra gjalda og virðisaukaskatts byrjuðu að myndast 16. nóvember 2013. Fram kemur að á tímabilinu 16. nóvember 2013 til og með 9. september 2019 voru alls greiddar 5.264.313 kr. vegna höfuðstóls skilaskyldrar staðgreiðslu og 9.880.078 kr. vegna höfuðstóls virðisaukaskatts félagsins. Var þar að hluta um að ræða greiðslur vegna greiðslu- og uppgjörstímabila sem mál þetta varðar, nánar tiltekið staðgreiðslu að fjárhæð 175.225 kr. vegna greiðslutímabilanna nóvember og desember 2014 og janúar, febrúar, mars og desember 2014 og virðisaukaskatt að fjárhæð 635.493 kr. vegna uppgjörstímabilanna mars-apríl 2014 og júlí-ágúst 2016. Eins og mál þetta er lagt fyrir af hálfu skattrannsóknarstjóra ríkisins þykir rétt að þessar fjárhæðir, sem skil voru gerð á samkvæmt framangreindu áður en mál þetta var sent yfirskattanefnd til meðferðar, komi til frádráttar fjárhæð vangreiddrar staðgreiðslu og vangreidds virðisaukaskatts samkvæmt kröfugerð skattrannsóknarstjóra ríkisins, enda er það í samræmi við það sem tíðkast hefur við meðferð hliðstæðra mála fyrir yfirskattanefnd. Verður því miðað við vangreidda staðgreiðslu að fjárhæð 2.903.656 kr. og virðisaukaskatt að fjárhæð 8.599.832 kr. í máli þessu. Sá hluti greiðslna X ehf. á umræddu tímabili, sem innheimtumaður ríkissjóðs hefur ráðstafað til greiðslu dráttarvaxta, álags og kostnaðar, nemur 178.488 kr. vegna staðgreiðslu og 2.279.564 kr. vegna virðisaukaskatts. Þá kemur fram í gögnum málsins að greiðslur til innheimtumanns ríkissjóðs vegna opinberra gjalda X ehf., þ.m.t. tryggingagjalds, á þeim tíma sem hér um ræðir, námu 3.993.372 kr. og var innborgunum að hluta varið til greiðslu dráttarvaxta og kostnaðar. Aðrar greiðslur til innheimtumanns en vegna höfuðstóls staðgreiðslu og virðisaukaskatts námu því samtals 6.451.424 kr. Með dómi Hæstaréttar Íslands 2. október 2003 (H 2003:3178), sem varðar hliðstætt mál, var því hafnað að greiðslur, sem innheimtumaður hefur ráðstafað upp í álag, dráttarvexti og kostnað, geti haft áhrif á sakarmat og komið með beinum hætti til frádráttar skattskuld sem viðurlagaákvörðun tekur til. Ekki verður talið að breyting með lögum nr.
134/2005 á refsiákvæðum laga nr. 45/1987 haggi þessari dómaframkvæmd. Með breytingalögum þessum er hins vegar skýrt kveðið á um það að greiðslur skattaðila á verulegum hluta skattfjárhæðar geti að uppfylltum ákveðnum skilyrðum leitt til þess að ákvæði um lágmark sektarrefsingar eigi ekki við. Samkvæmt dómum Hæstaréttar Íslands 30. mars 2006 í málunum nr. 428/2005 og 469/2005 ber að taka í þessu sambandi tillit til innborgana sem ráðstafað hefur verið til greiðslu álags vegna vangreiddrar staðgreiðslu opinberra gjalda starfsmanna og vangreidds virðisaukaskatts, svo og skuli fara á sama hátt með greiðslur vegna staðgreiðslu opinberra gjalda þess fyrirsvarsmanns sem refsiábyrgð sætir. Ekki verður annað séð en að líta megi með hliðstæðum hætti til greiðslna viðkomandi skattaðila sem innheimtumaður hefur ráðstafað upp í dráttarvexti og kostnað, og eftir atvikum til greiðslu á opinberum gjöldum, enda er það í samræmi við úrskurðaframkvæmd fyrir gildistöku laga nr. 134/2005, sbr. og fyrrgreindan dóm Hæstaréttar frá árinu 2003 og aðra dóma í hliðstæðum málum, m.a. H 2000:2387. Eins og mál þetta liggur fyrir þykir því mega taka tillit til fyrrgreindra greiðslna X ehf. að fjárhæð 6.451.424 kr. Við mat á þýðingu þeirra fyrir sektarákvörðun þykir rétt að skipta þeim hluta innborgana, sem ráðstafað var til greiðslu opinberra gjalda X ehf., í hlutfalli við fjárhæðir vangoldinnar staðgreiðslu og virðisaukaskatts sem um ræðir í málinu. Innborganir vegna staðgreiðslu opinberra gjalda teljast þá nema 1.186.476 kr. og innborganir vegna virðisaukaskatts 5.264.948 kr. Samkvæmt því sem að framan er rakið og gögnum málsins að öðru leyti var afdregin staðgreiðsla opinberra gjalda vegna launamanna X ehf. greiðslutímabilin október, nóvember og desember 2013, febrúar til og með desember 2014, janúar, febrúar, mars og desember 2015 og apríl og maí 2016, samtals að fjárhæð 2.903.656 kr., ekki greidd til innheimtumanns ríkissjóðs á tilskildum tíma, sbr. 1. og 2. mgr. 20. gr. laga nr. 45/1987. Þá var virðisaukaskattur X ehf. að fjárhæð 8.599.832 kr. uppgjörstímabilin mars-apríl til og með nóvember-desember 2014, janúar-febrúar, mars-apríl, maí-júní, september-október og nóvember-desember 2015 og janúar-febrúar, júlí-ágúst og nóvember-desember 2016 ekki greiddur innheimtumanni ríkissjóðs á tilskildum tíma, sbr. 1. mgr. 15. gr. og 1. og 2. mgr. 24. gr. laga nr. 50/1988. Vegna fram kominna skýringa um að erfiðleikar í rekstri X ehf. hafi valdið vanskilum á staðgreiðslu opinberra gjalda og virðisaukaskatts sem í málinu greinir skal tekið fram að ekki telst tæk varnarástæða að fé hafi ekki verið til í rekstri félagsins til að standa skil á umræddum gjöldum, sbr. m.a. fyrrnefndan dóm Hæstaréttar Íslands frá 30. mars 2000 (H 2000:1422). Með vísan til þess sem rakið hefur verið telst fullnægt þeim huglægu refsiskilyrðum sem fram koma í 2. mgr. 30. gr. laga nr. 45/1987, um staðgreiðslu opinberra gjalda, og 1. mgr. 40. gr. laga nr. 50/1988, um virðisaukaskatt, sbr. 2. og 3. gr. laga nr. 42/1995. Ber að ákvarða gjaldendum, A og B, sekt samkvæmt þessum lagaákvæðum vegna vanrækslu á skilum staðgreiðslu opinberra gjalda og virðisaukaskatts í rekstri X ehf. Eins og lög nr. 45/1987 og lög nr. 50/1988 hljóða eftir breytingar, sem á þeim voru gerðar með lögum nr. 42/1995, skal sekt aldrei vera lægri en sem nemur tvöfaldri þeirri skattfjárhæð sem vanrækt var greiðsla á, þó að teknu tilliti til álags. Samkvæmt breytingu á greindum lögum með lögum nr. 134/2005 eiga fésektarákvæði þessi þó ekki við hafi brot einskorðast við að standa ekki skil á réttilega tilgreindri staðgreiðslu eða virðisaukaskatti
samkvæmt skilagrein staðgreiðslu eða virðisaukaskattsskýrslu, enda hafi verið gerð skil á verulegum hluta skattfjárhæðar eða málsbætur eru miklar. Í tilviki gjaldenda er til þess að líta að skilagreinar staðgreiðslu og virðisaukaskattsskýrslur X ehf. liggja fyrir vegna allra tímabila staðgreiðslu og virðisaukaskatts sem málið varðar og eru fjárhæðir í málinu byggðar á þeim. Sem fyrr segir verður lagt til grundvallar að greiðslur til innheimtumanns ríkissjóðs, sem hér beri að líta til, hafi numið 1.186.476 kr. vegna staðgreiðslu og 5.264.948 kr. vegna virðisaukaskatts. Að teknu tilliti til innborgunar á höfuðstól svarar fyrrnefnda fjárhæðin til vangreiddrar staðgreiðslu vegna fyrstu sjö greiðslutímabila staðgreiðslu sem sektarkrafa skattrannsóknarstjóra ríkisins tekur til og hluta fjárhæðar áttunda tímabilsins sem verður þó ekki talinn verulegur hluti fjárhæðarinnar. Að teknu tilliti til innborgunar á höfuðstól svara greiðslur vegna virðisaukaskatts með sama hætti til vangreidds virðisaukaskatts félagsins fyrstu sjö uppgjörstímabil virðisaukaskatts sem málið varðar og verulegs hluta fjárhæðar áttunda tímabilsins. Í samræmi við fyrrgreinda dóma Hæstaréttar Íslands frá 30. mars 2006 ber jafnframt að telja greiðslur gjaldanda inn á höfuðstól staðgreiðslu greiðslutímabilið nóvember 2014 samkvæmt greiðslufyrirmælum til innheimtumanns 26. febrúar 2015 nema verulegum hluta vangreiddrar fjárhæðar umrætt greiðslutímabil. Samkvæmt þessu og í samræmi við greinda dómaframkvæmd Hæstaréttar Íslands, sbr. fyrrgreinda dóma frá 30. mars 2006, verður því talið að sú undantekning frá fésektarlágmarki, sem mælt er fyrir um í lögum nr. 134/2005, taki til vanskila á staðgreiðslu opinberra gjalda að fjárhæð samtals 1.288.662 kr. og á virðisaukaskatti að fjárhæð samtals 5.301.810 kr. fyrrgreind tímabil. Ekki liggur annað fyrir en að vangreiðsla á staðgreiðslu opinberra gjalda og virðisaukaskatti vegna annarra tímabila hafi fyrst og fremst stafað af erfiðleikum í rekstri X ehf. og ekkert er komið fram um að gjaldendur hafi persónulega notið nokkurs hags af brotinu. Hins vegar varðar mál þetta vanskil á staðgreiðslu og virðisaukaskatti að ekki óverulegri fjárhæð og vegna alllangs tímabils. Að þessu virtu og með vísan til greindrar dómaframkvæmdar verður því ekki talið að skilyrði um miklar málsbætur, sbr. ákvæði laga nr. 134/2005, eigi hér við. Því teljast lágmarksákvæði í 2. mgr. 30. gr. laga nr. 45/1987 og 1. mgr. 40. gr. laga nr. 50/1988 gilda um vanskil staðgreiðslu að fjárhæð 1.614.994 kr. og virðisaukaskatts að fjárhæð 3.298.022 kr. Þegar höfð eru í huga lagarök, sem búa að baki framangreindum ákvæðum um lágmarks- og margfeldissektir, með tilliti til háttsemi gjaldenda og afleiðinga hennar, þykir rétt að ákveða sektarfjárhæð í máli þessu heildstætt en með tiltekinni skiptingu milli gjaldenda. Samkvæmt framansögðu og að teknu tilliti til álags samkvæmt 1. tölul. 2. mgr. 28. gr. laga nr. 45/1987 og 2. mgr. 27. gr. laga nr. 50/1988 þykir sekt gjaldenda hæfilega ákveðin 9.900.000 kr. til ríkissjóðs sem skiptist þannig milli þeirra að gjaldandi, A, greiði sekt að fjárhæð 4.250.000 kr. og gjaldandi, B, greiði sekt að fjárhæð 5.650.000 kr.
Ú r s k u r ð a r o r ð :
Gjaldandi, A, greiði sekt að fjárhæð 4.250.000 kr. til ríkissjóðs. Gjaldandi, B, greiði sekt að fjárhæð 5.650.000 kr. til ríkissjóðs.
