Úrskurður yfirskattanefndar nr. 112/2010
Úrskurður nr. 112/2010
ÚRSKURÐUR YFIRSKATTANEFNDAR
Ár 2010, miðvikudaginn 14. apríl, er tekið fyrir mál nr. 67/2009; krafa skattrannsóknarstjóra ríkisins um að A, kt. [...], og X ehf., kt. [...], verði gerð sekt vegna meintra brota á skattalögum. Í málinu úrskurða Ólafur Ólafsson, Sverrir Örn Björnsson og Kristinn Gestsson. Upp er kveðinn svofelldur
ú r s k u r ð u r :
I.
Með bréfi, dags. 13. febrúar 2009, hefur skattrannsóknarstjóri ríkisins krafist þess að yfirskattanefnd taki til sektarmeðferðar mál A, kt. [...], og X ehf., kt. [...], fyrir brot á lögum nr. 45/1987, um staðgreiðslu opinberra gjalda, með áorðnum breytingum, og lögum nr. 50/1988, um virðisaukaskatt, með áorðnum breytingum, framin vegna rekstrarársins 2007.
Í bréfi skattrannsóknarstjóra ríkisins segir:
„A, sem stjórnarmanni, framkvæmdastjóra og prókúruhafa Y ehf. (nú X ehf.), kt. [...], er gefið að sök eftirfarandi:
1. Vangoldin afdregin staðgreiðsla opinberra gjalda launamanna. Vanræksla á afhendingu skilagreina á lögmæltum tíma.
A er gefið að sök að hafa vanrækt að standa innheimtumanni ríkissjóðs skil á afdreginni staðgreiðslu opinberra gjalda launamanna Y ehf. vegna greiðslutímabilanna ágúst til og með nóvember rekstrarárið 2007. Þá er honum gefið að sök að hafa vanrækt að standa skil á skilagreinum vegna staðgreiðslu opinberra gjalda vegna greiðslutímabilanna júní, júlí, september og nóvember rekstrarárið 2007 á lögmæltum tíma. Vangoldin afdregin skilaskyld staðgreiðsla opinberra gjalda launamanna Y ehf. vegna framangreindra greiðslutímabila nemur samtals kr. 1.690.494, að teknu tilliti til afdreginnar staðgreiðslu af launum A hjá skattaðila. Fjárhæðin sundurliðast svo sem hér greinir:
| Rekstrarár | Greiðslutímabil |
Til greiðslu skv. rannsókn |
Afdregin staðgreiðsla A |
| 2007 | ágúst | 478.406 | 34.291 |
| 2007 | september | 319.177 | 17.146 |
| 2007 | október | 436.548 | 17.146 |
| 2007 | nóvember | 546.155 | 21.209 |
| Samtals kr. | 1.780.286 | 89.792 |
Það er mat skattrannsóknarstjóra ríkisins, byggt á gögnum málsins, að þetta hafi A gert á saknæman hátt, að því er frekast verður séð af ásetningi eða í það minnsta af stórkostlegu hirðuleysi.
Telst þessi háttsemi A brjóta í bága við ákvæði 1. og 2. mgr. 20. gr., sbr. 1. og 2. mgr. 15. gr. og 1. mgr. 16. gr. laga nr. 45/1987, um staðgreiðslu opinberra gjalda, með áorðnum breytingum, sbr. aðalreglur 1.-3. gr., 1. tl. 5. gr., 1. mgr. 7. gr. og 1. og 3. mgr. 8. gr. þeirra laga.
Framangreind háttsemi varðar A sekt samkvæmt 2. mgr. 30. gr. laga nr. 45/1987, um staðgreiðslu opinberra gjalda, með áorðnum breytingum.
Háttsemin varðar Y ehf. (nú X ehf.) sekt samkvæmt 2. mgr., sbr. 9. mgr. 30. gr. laga nr. 45/1987, um staðgreiðslu opinberra gjalda, sbr. 2. gr. laga nr. 42/1995.
2. Vangoldinn innheimtur virðisaukaskattur. Vanræksla á afhendingu virðisaukaskattsskýrslna á lögmæltum tíma.
A er gefið að sök að hafa vanrækt að standa innheimtumanni ríkissjóðs skil á virðisaukaskatti sem innheimtur var í rekstri Y ehf. vegna uppgjörstímabilanna september-október og nóvember-desember rekstrarárið 2007. Þá er honum gefið að sök, að hafa vanrækt að standa innheimtumanni ríkissjóðs skil á virðisaukaskattsskýrslum vegna uppgjörstíma-bilanna mars-apríl, maí-júní, júlí-ágúst og september-október rekstrarárið 2007, á lögmæltum tíma. Vangoldinn innheimtur virðisaukaskattur til innheimtumanns ríkissjóðs vegna framangreindra uppgjörstímabila nemur samtals kr. 2.503.170. Fjárhæðin sundurliðast svo sem hér greinir:
| Rekstrarár | Uppgjörstímabil | Vangoldinn virðisaukaskattur til innheimtumanns ríkissjóðs kr. |
| 2007 | september – október | 928.856 |
| 2007 | nóvember – desember | 1.574.314 |
| Samtals kr. | 2.503.170 |
Er það mat skattrannsóknarstjóra ríkisins, byggt á gögnum málsins, að þetta hafi A gert á saknæman hátt, að því er frekast verður séð af ásetningi eða í það minnsta af stórkostlegu hirðuleysi.
Telst þessi háttsemi A brjóta í bága við ákvæði 1. mgr. 15. gr. og 1. og 2. mgr. 24. gr., sbr. aðalreglur 1. gr., 2. gr., 1. tl. 1. mgr. 3. gr., 1. mgr. 11. gr., 1. og 2. mgr. 13. gr., 1. mgr. 14. gr. og 19. gr. laga nr. 50/1988, um virðisaukaskatt, með áorðnum breytingum.
Varðar framanlýst háttsemi A sekt samkvæmt 1. mgr. 40. gr. laga nr. 50/1988, um virðisaukaskatt, með áorðnum breytingum.
Háttsemin varðar Y ehf. (nú X ehf.) sekt samkvæmt 1. mgr., sbr. 8. mgr. 40. gr. laga nr. 50/1988, um virðisaukaskatt, sbr. 3. gr. laga nr. 42/1995.
Þess er krafist að A og Y ehf. (nú X ehf.) verði með úrskurði yfirskattanefndar gert að sæta sekt í samræmi við framangreint.“
Af hálfu skattrannsóknarstjóra ríkisins er málavöxtum lýst í greinargerð, dags. 13. febrúar 2009, sem fylgdi kröfugerðinni.
II.
Með bréfum yfirskattanefndar, dags. 13. febrúar 2009, sbr. einnig bréf til gjaldanda, A, dags. 25. mars 2009, sem var birt honum eftir ákvæðum b-liðar 1. mgr. 83. gr. laga nr. 91/1991, um meðferð einkamála, í framhaldi af því að hann vitjaði ekki bréfs yfirskattanefndar frá 13. febrúar 2009, var gjaldendum veitt færi á að skila vörn í tilefni af framangreindri kröfugerð skattrannsóknarstjóra ríkisins eða tilkynna sérstaklega ef þeir vildu ekki hlíta því að yfirskattanefnd afgreiddi mál þeirra og yrði málið þá endursent skattrannsóknarstjóra ríkisins sem tæki ákvörðun um hvort því yrði vísað til opinberrar rannsóknar, sbr. 2. mgr. 31. gr. laga nr. 45/1987, um staðgreiðslu opinberra gjalda, og 2. mgr. 41. gr. laga nr. 50/1988, um virðisaukaskatt.
Engar athugasemdir hafa borist frá gjaldanda, A.
Með bréfi, dags. 31. mars 2009, hefur umboðsmaður gjaldanda, X ehf., lagt fram vörn í málinu og gert þá kröfu að beitt verði vægustu heimiluðu viðurlögum. Þá er gerð krafa um greiðslu málskostnaðar að fjárhæð 129.000 kr. auk virðisaukaskatts, sbr. 2. mgr. 8. gr. laga nr. 30/1992, um yfirskattanefnd.
Í vörn sinni rekur umboðsmaður gjaldanda, X ehf., að einkahlutafélag þetta hafi meðal annars verið í eigu A og hefði hann verið skráður stjórnarmaður, framkvæmdarstjóri og prókúruhafi félagsins á umræddu tímabili. Honum hafi verið treyst til að sjá um að rekstur félagsins væri lögum samkvæmt og að skilað væri réttum greiðslum vegna staðgreiðslu opinberra gjalda og virðisaukaskatts. Hafi A ávallt tjáð öðrum hluthöfum X ehf. að allt væri í sómanum og að skattgreiðslur væru í skilum. Frá júní 2008 hefði verið kallað eftir bókhaldsgögnum frá A í tengslum við gerð ársreikninga, en hann hefði ekki skilað þeim gögnum fyrr en í nóvember 2008. Gögnin hafi upplýst um hrikalega stöðu félagsins. Í framhaldi af því hafi núverandi framkvæmdarstjóri og stjórnarmaður fengið prókúruumboð fyrir félagið og gripið hafi verið til aðgerða til að rétta af hag félagsins. Undir árslok 2008 hafi A vikið sem framkvæmdarstjóri félagsins. Greitt hafi verið inn á skattskuldir félagsins vegna staðgreiðslu og virðisaukaskatts og gert samkomulag við innheimtumann ríkissjóðs um greiðslu opinberra gjalda félagsins sem félagið hafi síðan staðið við.
Til stuðnings kröfu sinni tekur umboðsmaður gjaldanda, X ehf., fram að fyrir liggi að um leið og hluthafar og núverandi forráðamenn félagsins hafi fengið vitneskju um stöðu félagsins hafi þeir brugðist við og greitt inn á vangreidda staðgreiðslu og virðisaukaskatt frá tíð fyrrverandi framkvæmdastjóra. Núverandi forráðamenn gjaldanda hafi reynt eftir fremsta megni að fá staðfestingu á stöðu félagsins og ítrekað beiðnir þar að lútandi til fyrrverandi framkvæmdastjóra en án árangurs. Til staðar hafi því verið ómöguleiki af hálfu félagsins og núverandi forráðamanna þess að vita nákvæmlega að um veruleg vanskil á staðgreiðslu opinberra gjalda og virðisaukaskatts væri að ræða. Því til staðfestingar sé sú staðreynd að um leið og núverandi forráðamönnum hafi orðið ljós staða mála hafi þeir brugðist við með því að greiða inn á skattskuldir og semja við innheimtumann ríkissjóðs um frekari greiðslur. Þá sé ljóst af greinargerð skattrannsóknarstjóra ríkisins, dags. 13. febrúar 2009, að hluthöfum og núverandi stjórnendum hafi tekist að greiða niður verulegan hluta hinna vangreiddu gjalda. Því eigi 2. málsl. 2. mgr. 30. gr. laga nr. 45/1987, um staðgreiðslu opinberra gjalda, sbr. lög nr. 134/2005, við um tilvik félagsins. Hér verði jafnframt að líta til þess að ekki hafi verið um að ræða tilraun til undaskots ásamt því að vanskil hafi að verulegu leyti verið gerð upp áður en til ákvörðunar refsingar komi. Til stuðnings kröfu sinni vísar umboðsmaður gjaldanda til dóms Hæstaréttar frá 18. desember 2008 í máli nr. 341/2008.
Vegna málskostnaðarkröfu kemur fram að um sé að ræða kostnað vegna sex klukkustunda vinnu vegna málsins.
III.
Með bréfi skattrannsóknarstjóra ríkisins, dags. 13. febrúar 2009, er gerð sú krafa að gjaldanda, A, verði gerð sekt samkvæmt þargreindum ákvæðum 30. gr. laga nr. 45/1987, um staðgreiðslu opinberra gjalda, og 40. gr. laga nr. 50/1988, um virðisaukaskatt, þar sem hann hafi sem fyrirsvarsmaður Y ehf., nú X ehf., kt. [...], vanrækt að standa skil á afdreginni staðgreiðslu opinberra gjalda vegna launamanna félagsins tiltekin greiðslutímabil árið 2007 og vanrækt að standa skil á virðisaukaskatti félagsins þau uppgjörstímabil árið 2007 sem greinir í bréfinu. Þá er þess krafist að X ehf, áður Y ehf., verði gerð sekt af sömu ástæðu. Umboðsmaður gjaldanda, X ehf., hefur lagt fram athugasemdir í tilefni af sektarkröfu skattrannsóknarstjóra ríkisins. Gjaldandi, A, hefur átt þess kost að koma að vörnum fyrir yfirskattanefnd í tilefni af sektarkröfu skattrannsóknarstjóra ríkisins, en engar athugasemdir hafa borist. Þar sem gjaldandi hefur ekki gert athugasemdir við meðferð máls þessa fyrir yfirskattanefnd verður að líta svo á að hann mæli því ekki í gegn að það sæti sektarmeðferð fyrir nefndinni.
Skattrannsóknarstjóri ríkisins hóf hinn 8. maí 2008 rannsókn á skattskilum Y ehf. er beindist að skilum félagsins á staðgreiðslu opinberra gjalda vegna launamanna félagsins og innheimtum virðisaukaskatti 2007. Skráður tilgangur Y ehf. á þessum tíma var [...], lánastarfsemi og annar skyldur rekstur. Vegna rannsóknarinnar kom gjaldandi, A, til skýrslutöku hjá skattrannsóknarstjóra ríkisins hinn 21. maí 2008. Með bréfum, dags. 11. júní 2008, sendi skattrannsóknarstjóri gjaldendum skýrslu um rannsóknina, sem dagsett var sama dag, og gaf þeim kost á að tjá sig um efni hennar áður en ákvörðun yrði tekin um framhald málsins. Af hálfu gjaldenda voru gerðar athugasemdir með tölvupósti, dags. 25. júní 2008, en í framhaldi af þessu tók skattrannsóknarstjóri saman nýja skýrslu um rannsóknina, dags. 1. júlí 2008, sem var efnislega samhljóða hinni fyrri, sbr. kafla um lok rannsóknarinnar þar sem fjallað var um framkomnar athugasemdir gjaldenda og tekið fram að þær þættu ekki gefa tilefni til breytinga á skýrslunni.
Í skýrslu skattrannsóknarstjóra ríkisins, dags. 1. júlí 2008, segir að rannsókn á skattskilum Y ehf. hafi einkum verið byggð á upplýsingum sem fram hafi komið við fyrrgreinda skýrslutöku af gjaldanda, upplýsingum frá fyrirtækjaskrá ríkisskattstjóra, staðgreiðsluskilagreinum og sundurliðunum Y ehf., virðisaukaskattsskýrslum félagsins, svo og tekjubókhaldi ríkissjóðs, sbr. fylgiskjöl með skýrslunni, en þar er um að ræða yfirlit um greiðslur Y ehf. vegna staðgreiðslu opinberra gjalda, virðisaukaskatts og opinberra gjalda.
Fram kemur í skýrslu skattrannsóknarstjóra að rannsókn embættisins á staðgreiðsluskilum Y ehf. hafi falist í því að bera fjárhæðir afdreginnar staðgreiðslu samkvæmt bókhaldi og staðgreiðsluskilagreinum félagsins saman við greiðslur þess til innheimtumanns ríkissjóðs. Í skýrslunni er gerð grein fyrir þeirri niðurstöðu rannsóknarinnar að fyrirsvarsmaður Y ehf. hafi ekki staðið skil á afdreginni staðgreiðslu opinberra gjalda vegna launamanna félagsins greiðslutímabilin maí til og með nóvember 2007, samtals að fjárhæð 3.533.610 kr. Fram kemur að greiddar hafi verið alls 1.172.624 kr. inn á höfuðstól staðgreiðsluskuldar vegna þeirra uppgjörstímabila sem rannsóknin taki til. Fram kemur að vangreidd afdregin staðgreiðsla af launum fyrirsvarsmanns félagsins, A, nemi samtals 162.394 kr. þau tímabil sem hér um ræðir.
Rannsókn á virðisaukaskattsskilum Y ehf. var samkvæmt skýrslu skattrannsóknarstjóra ríkisins fólgin í því að bera fjárhæð innheimts virðisaukaskatts samkvæmt bókhaldi og virðisaukaskattsskýrslum félagsins saman við greiðslur þess til innheimtumanns og er rakin sú niðurstaða rannsóknarinnar að fyrirsvarsmaður félagsins hafi ekki staðið skil á virðisaukaskatti vegna félagsins innan lögboðins frests uppgjörstímabilin mars-apríl til og með nóvember-desember 2007 að fjárhæð samtals 6.753.422 kr. Fram kemur að greiddar hafi verið alls 2.400.852 kr. inn á höfuðstól virðisaukaskattsskuldar vegna þeirra uppgjörstímabila sem rannsóknin taki til.
Gjaldandi, A, staðfesti við skýrslutöku, sem fram fór hjá skattrannsóknarstjóra ríkisins þann 21. maí 2008, að hann hafi verið framkvæmdarstjóri Y ehf. á þeim tíma sem rannsóknin varðaði. Við skýrslutökuna voru lagðar fyrir gjaldanda staðgreiðsluskilagreinar og virðisaukaskattsskýrslur vegna þeirra greiðslu- og uppgjörstímabila sem rannsókn skattrannsóknarstjóra tók til og kvað gjaldandi þessar skýrslur vera byggðar á bókhaldsgögnum félagsins og gefa rétta mynd af rekstri þess. Gjaldanda var kynnt að samkvæmt gögnum málsins hefði staðgreiðsla opinberra gjalda að fjárhæð 3.533.610 kr. vegna launamanna Y ehf. umrædd greiðslutímabil staðgreiðslu árið 2007 ekki verið greidd á lögmæltum tíma og að virðisaukaskattur að fjárhæð 6.753.422 kr. vegna uppgjörstímabila árið 2007 hefði ekki verið greiddur á lögmæltum tíma. Af hálfu gjaldanda voru ekki gerðar athugasemdir við þessar fjárhæðir. Gjaldandi greindi frá því að tekjumöguleikar félagsins hefðu rýrnað verulega vegna atvika sem vörðuðu einn starfsmann þess, en aðkoma hans að félaginu hefði verið lykilatriði í rekstrinum. Þá kom fram að starfsmenn Y ehf. hefðu fengið laun sín greidd að fullu samkvæmt launaseðlum þrátt fyrir að staðgreiðslu hefði ekki verið skilað. Gjaldandi kvaðst ekki hafa óskað eftir því við innheimtumann að greiðslum Y ehf. yrði ráðstafað með sérstökum hætti.
Samkvæmt 1. mgr. 40. gr. laga nr. 50/1988, um virðisaukaskatt, sbr. 3. gr. laga nr. 42/1995, er refsivert ef skattskyldur maður afhendir eigi á lögmæltum tíma virðisaukaskattsskýrslu eða virðisaukaskatt sem hann hefur innheimt eða honum borið að innheimta. Í 2. mgr. 30. gr. laga nr. 45/1987, um staðgreiðslu opinberra gjalda, sbr. 2. gr. laga nr. 42/1995, er með samsvarandi hætti lýst refsivert ef launagreiðandi innir ekki af hendi þær greiðslur vegna launamanna sem hann hefur haldið eftir eða honum borið að halda eftir. Samkvæmt fortakslausum ákvæðum nefndra laga og með stoð í dómaframkvæmd Hæstaréttar Íslands, sbr. m.a. dóma Hæstaréttar 27. febrúar 1997 (H 1997:789), 25. september 1997 (H 1997:2446), 14. janúar 1999 (H 1999:79), 18. febrúar 1999 (H 1999:544 og 550), 10. júní 1999 (H 1999:2645) og 30. mars 2000 (H 2000:1422), geta fyrirsvarsmenn lögaðila unnið til refsingar með því einu að láta ógert að skila umræddum gjöldum í ríkissjóð á tilskildum tíma, enda sé huglægum refsiskilyrðum fullnægt.
Gjaldandi, A, var framkvæmdastjóri Y ehf. á þeim tíma sem mál þetta varðar. Gjaldandi bar því ábyrgð á daglegum rekstri félagsins, þar á meðal fjárreiðum, og var til þess bær að taka ákvörðun um hvaða kröfur á hendur félaginu skyldu greiddar og hverjar ekki. Samkvæmt framangreindu telst gjaldandi hafa borið ábyrgð á skilum staðgreiðslu opinberra gjalda og virðisaukaskatts Y ehf. og er sektarkröfu skattrannsóknarstjóra ríkisins því réttilega beint að gjaldanda.
Til grundvallar niðurstöðu skattrannsóknarstjóra ríkisins um fjárhæð vangreiddrar staðgreiðslu opinberra gjalda og virðisaukaskatts Y ehf. árið 2007 liggja m.a. staðgreiðsluskilagreinar og virðisaukaskattsskýrslur sem gjaldandi hefur staðfest að varði rekstur einkahlutafélagsins, sbr. skýrslutöku 21. maí 2008, þar sem einnig kom fram af hálfu gjaldanda að gögnin gæfu að hans mati rétta mynd af rekstrinum. Verður samkvæmt þessu byggt á því að staðgreiðsla opinberra gjalda og virðisaukaskattur, sem gjaldanda bar að standa skil á vegna Y ehf., hafi numið þeim fjárhæðum sem greinir í skýrslu skattrannsóknarstjóra ríkisins, enda þykir ekkert hafa komið fram sem gefur tilefni til annars. Sektarkrafa skattrannsóknarstjóra í máli þessu er byggð á niðurstöðum í skýrslu embættisins að öðru leyti en því að ekki er gerð krafa um ákvörðun sektar vegna staðgreiðslu greiðslutímabilin maí, júní og júlí 2007 að fjárhæð samtals 1.753.324 kr. og vegna virðisaukaskatts uppgjörstímabilin mars-apríl, maí-júní og júlí-ágúst 2007 að fjárhæð samtals 4.250.272 kr., enda hafi höfuðstóll verið greiddur að fullu vegna þessara tímabila, sbr. umfjöllun í greinargerð með sektarkröfu. Þá tekur sektarkrafa ekki til staðgreiðslu að fjárhæð 89.792 kr. af launum gjaldanda.
Í skýrslum skattrannsóknarstjóra ríkisins og greinargerð með kröfugerð embættisins til yfirskattanefndar er gerð grein fyrir greiðslum Y ehf. til innheimtumanns vegna staðgreiðslu, virðisaukaskatts og opinberra gjalda frá því að skuldir sem um ræðir í máli þessu vegna staðgreiðslu opinberra gjalda og virðisaukaskatts byrjuðu að myndast 5. júní 2007. Þar kemur fram að alls voru greiddar 6.709.126 kr. vegna höfuðstóls skilaskyldrar staðgreiðslu Y ehf. á tímabilinu 5. júní 2007 til og með 12. febrúar 2009 og er að hluta um að ræða greiðslur vegna greiðslutímabila sem um var fjallað í skýrslu skattrannsóknarstjóra ríkisins. Greiðslur vegna höfuðstóls virðisaukaskatts námu á sama tímabili 7.321.367 kr. og þar af 6.328.855 kr. vegna uppgjörstímabila sem rannsóknin tók til. Eins og fyrr segir hefur skattrannsóknarstjóri ríkisins tekið í kröfugerð sinni tillit til umræddra greiðslna vegna tímabila sem rannsóknin varðaði.
Sá hluti greiðslna Y ehf. á umræddu tímabili, sem innheimtumaður ríkissjóðs hefur samkvæmt yfirliti skattrannsóknarstjóra ríkisins ráðstafað til greiðslu dráttarvaxta, álags og kostnaðar, nemur 892.119 kr. vegna staðgreiðslu og 2.277.907 kr. vegna virðisaukaskatts. Þá kemur fram að greiðslur vegna opinberra gjalda Y ehf., þ.m.t. tryggingagjalds, á þeim tíma sem hér skiptir máli námu 1.669.635 kr. Aðrar greiðslur til innheimtumanns en vegna höfuðstóls staðgreiðslu og virðisaukaskatts námu því samtals 4.839.661 kr. á fyrrgreindu tímabili.
Með dómi Hæstaréttar Íslands 2. október 2003 (H 2003:3178), sem varðar hliðstætt mál, var því hafnað að greiðslur, sem innheimtumaður hefur ráðstafað upp í álag, dráttarvexti og kostnað, geti haft áhrif á sakarmat og komið með beinum hætti til frádráttar skattskuld sem viðurlagaákvörðun tekur til. Ekki verður talið að breyting með lögum nr. 134/2005 á refsiákvæðum laga nr. 45/1987 og nr. 50/1988 haggi þessari dómaframkvæmd. Með breytingalögum þessum er hins vegar skýrt kveðið á um það að greiðslur skattaðila á verulegum hluta skattfjárhæðar geti að uppfylltum ákveðnum skilyrðum leitt til þess að ákvæði um lágmark sektarrefsingar eigi ekki við. Samkvæmt dómum Hæstaréttar Íslands 30. mars 2006 í málunum nr. 428/2005 og 469/2005 ber að taka í þessu sambandi tillit til innborgana sem ráðstafað hefur verið til greiðslu álags vegna vangreiddrar staðgreiðslu opinberra gjalda starfsmanna og vangreidds virðisaukaskatts, svo og skuli fara á sama hátt með greiðslur vegna staðgreiðslu opinberra gjalda þess fyrirsvarsmanns sem refsiábyrgð sætir. Ekki verður annað séð en að líta megi með hliðstæðum hætti til greiðslna viðkomandi skattaðila sem innheimtumaður hefur ráðstafað upp í dráttarvexti og kostnað, og eftir atvikum til greiðslu á opinberum gjöldum, enda er það í samræmi við úrskurðaframkvæmd fyrir gildistöku laga nr. 134/2005, sbr. og fyrrgreindan dóm Hæstaréttar frá árinu 2003 og aðra dóma í hliðstæðum málum, m.a. H 2000:2387. Eins og mál þetta liggur fyrir þykir því mega taka tillit til allra fyrrgreindra greiðslna Y ehf. að fjárhæð 4.839.661 kr. Við mat á þýðingu þeirra fyrir sektarákvörðun þykir rétt að skipta þeim hluta innborgana, sem ráðstafað var til greiðslu opinberra gjalda fyrirtækisins, í hlutfalli við fjárhæðir vangoldinnar staðgreiðslu og virðisaukaskatts sem um ræðir í málinu. Innborganir vegna staðgreiðslu opinberra gjalda Y ehf. teljast þá nema 1.565.160 kr. og innborganir vegna virðisaukaskatts 3.274.501 kr. á því tímabili sem að framan greinir.
Samkvæmt því sem að framan er rakið og gögnum málsins að öðru leyti var afdregin staðgreiðsla opinberra gjalda vegna launamanna Y ehf. greiðslutímabilin ágúst til og með nóvember 2007, samtals að fjárhæð 1.690.494 kr., ekki greidd til innheimtumanns ríkissjóðs á tilskildum tíma, sbr. 1. og 2. mgr. 20. gr. laga nr. 45/1987. Þá var virðisaukaskattur Y ehf. að fjárhæð 2.503.170 kr. uppgjörstímabilin september-október og nóvember-desember 2007 ekki greiddur innheimtumanni ríkissjóðs á tilskildum tíma, sbr. 1. mgr. 15. gr. og 1. og 2. mgr. 24. gr. laga nr. 50/1988. Tilteknar innborganir voru inntar af hendi vegna staðgreiðslu opinberra gjalda og virðisaukaskatts Y ehf. á tímabilinu 5. júní 2007 til og með 12. febrúar 2009, sbr. að framan, sem þó breytir ekki því að greiðslur fóru fram eftir eindaga umræddra gjalda. Af hálfu gjaldanda hafa ekki komið fram aðrar skýringar en að fjárhagsvandræði í rekstri Y ehf. hafi valdið þeim vanskilum á staðgreiðslu opinberra gjalda og virðisaukaskatti sem í málinu greinir. Af þessu tilefni skal tekið fram að ekki telst tæk varnarástæða að fé hafi ekki verið til í rekstri félagsins til að standa skil á umræddum gjöldum, sbr. m.a. fyrrnefndan dóm Hæstaréttar Íslands frá 30. mars 2000 (H 2000:1422).
Með vísan til þess sem rakið hefur verið telst fullnægt þeim huglægu refsiskilyrðum sem fram koma í 2. mgr. 30. gr. laga nr. 45/1987, um staðgreiðslu opinberra gjalda, og 1. mgr. 40. gr. laga nr. 50/1988, um virðisaukaskatt, sbr. 2. og 3. gr. laga nr. 42/1995. Ber að ákvarða gjaldanda, A, sekt samkvæmt þessum lagaákvæðum vegna vanrækslu á skilum staðgreiðslu opinberra gjalda og virðisaukaskatts í rekstri Y ehf.
Eins og lög nr. 45/1987 og nr. 50/1988 hljóða eftir breytingar, sem á þeim voru gerðar með lögum nr. 42/1995, skal sekt aldrei vera lægri en sem nemur tvöfaldri þeirri skattfjárhæð sem vanrækt var greiðsla á, þó að teknu tilliti til álags. Samkvæmt breytingu á greindum lögum með lögum nr. 134/2005 eiga fésektarákvæði þessi þó ekki við hafi brot einskorðast við að standa ekki skil á réttilega tilgreindri staðgreiðslu eða virðisaukaskatti samkvæmt skilagrein staðgreiðslu eða virðisaukaskattsskýrslu, enda hafi verið gerð skil á verulegum hluta skattfjárhæðar eða málsbætur eru miklar.
Í tilviki gjaldanda er til þess að líta að skilagreinar staðgreiðslu og virðisaukaskattsskýrslur liggja fyrir vegna allra tímabila staðgreiðslu og virðisaukaskatts sem málið varðar, þótt skil sumra þeirra hafi dregist nokkuð, og eru fjárhæðir í málinu byggðar á þeim. Sem fyrr segir verður lagt til grundvallar að greiðslur til innheimtumanns ríkissjóðs, sem hér beri að líta til, hafi numið 1.565.160 kr. vegna staðgreiðslu og 3.274.501 kr. vegna virðisaukaskatts. Fyrrnefnda fjárhæðin svarar til vangreiddrar staðgreiðslu vegna fyrstu þriggja greiðslutímabila staðgreiðslu sem sektarkrafa tekur til og verulegs hluta fjárhæðar fjórða tímabilsins. Síðarnefnda fjárhæðin er 771.331 kr. hærri en virðisaukaskattur sem í málinu greinir. Samkvæmt framansögðu og í samræmi við dómaframkvæmd Hæstaréttar Íslands, sbr. fyrrgreinda dóma frá 30. mars 2006, verður því talið að sú undantekning frá fésektarlágmarki, sem mælt er fyrir um í lögum nr. 134/2005, taki til vangreiddrar staðgreiðslu og virðisaukaskatts að öllu leyti.
Samkvæmt framansögðu og að teknu tilliti til álags samkvæmt 1. tölul. 2. mgr. 28. gr. laga nr. 45/1987 og 2. mgr. 27. gr. laga nr. 50/1988 þykir sekt gjaldanda hæfilega ákveðin 420.000 kr. til ríkissjóðs.
Að virtum dómi Hæstaréttar 21. júní 1991 (H 1991:1236) og með vísan til 8. mgr. 40. gr. laga nr. 50/1988, um virðisaukaskatt, sbr. 3. gr. laga nr. 42/1995, og 9. mgr. 30. gr. laga nr. 45/1987, um staðgreiðslu opinberra gjalda, sbr. 2. gr. laga nr. 42/1995, þykir rétt að gera X ehf., áður Y ehf., að greiða sekt þessa in solidum með A. Verður ekki talið að neitt það komi fram af hálfu gjaldanda í bréfi umboðsmanns félagsins, dags. 31. mars 2009, sem geti skipt máli um niðurstöðu að þessu leyti.
Umboðsmaður gjaldanda, X ehf., hefur gert kröfu um að gjaldanda verði úrskurðaður málskostnaður til greiðslu úr ríkissjóði samkvæmt 2. mgr. 8. gr. laga nr. 30/1992, um yfirskattanefnd, sbr. 4. gr. laga nr. 96/1998, um breyting á þeim lögum. Samkvæmt úrslitum máls þessa þykja ekki vera til staðar lagaskilyrði til þess að ákvarða gjaldanda málskostnað. Kröfu þess efnis er því hafnað.
Úrskurðarorð:
Gjaldendur, A og X ehf., greiði in solidum sekt að fjárhæð 420.000 kr. til ríkissjóðs.
