Úrskurður yfirskattanefndar nr. 41/2019

13.3.2019

ÚRSKURÐUR YFIRSKATTANEFNDAR

Ár 2019, miðvikudaginn 13. mars, er tekið fyrir mál nr. 206/2018; krafa skattrannsóknarstjóra ríkisins um að A, og X slf., verði gerð sekt vegna meintra brota á skattalögum. Í málinu úrskurða Sverrir Örn Björnsson, Þórarinn Egill Þórarinsson og Bjarnveig Eiríksdóttir. Upp er kveðinn svofelldur

ú r s k u r ð u r :

I.

Með bréfi, dags. 18. desember 2018, hefur skattrannsóknarstjóri ríkisins krafist þess að yfirskattanefnd taki til sektarmeðferðar mál A og X slf., fyrir brot á lögum nr. 50/1988, um virðisaukaskatt, með áorðnum breytingum, framin vegna rekstraráranna 2015, 2016, 2017 og 2018.

Í bréfi skattrannsóknarstjóra ríkisins segir:

„A, sem ábyrgðaraðila, stjórnarmanni, prókúruhafa og daglegum stjórnanda X slf., er gefið að sök eftirfarandi:

Vangoldinn innheimtur virðisaukaskattur.

A er gefið að sök að hafa vanrækt að standa innheimtumanni ríkissjóðs skil á virðisaukaskatti, sem innheimtur var í rekstri X slf., vegna uppgjörstímabilanna júlí-ágúst til og með nóvember-desember rekstrarárið 2015, janúar-febrúar til og með nóvember-desember rekstrarárið 2016, janúar-febrúar til og með nóvember-desember rekstrarárið 2017 og janúar-febrúar rekstrarárið 2018. Vangoldinn innheimtur virðisaukaskattur til innheimtumanns ríkissjóðs vegna framangreindra uppgjörstímabila nemur samtals 4.299.692 kr. Fjárhæðin sundurliðast svo sem hér greinir:

Það er mat skattrannsóknarstjóra ríkisins, byggt á gögnum málsins, að framangreindu hafi A komið til leiðar með saknæmum hætti, að því er frekast verður séð af ásetningi eða í það minnsta af stórkostlegu hirðuleysi.

Telst þessi háttsemi A brjóta í bága við ákvæði 1. mgr. 15. gr. og 1. og 2. mgr. 24. gr., sbr. aðalreglur 1. gr., 2. gr., 1. tl. 1. mgr. 3. gr., 1. mgr. 11. gr., 1. og 2. mgr. 13. gr., 1. mgr. 14. gr. og 19. gr. laga nr. 50/1988, um virðisaukaskatt, með áorðnum breytingum.

Framangreind háttsemi varðar A sekt samkvæmt 1. mgr. 40. gr. laga nr. 50/1988, um virðisaukaskatt, með áorðnum breytingum. Þá varða brot þessi X slf. sekt samkvæmt 8. mgr. 40. gr. laga nr. 50/1988, um virðisaukaskatt, með áorðnum breytingum.

Þess er krafist að A og X slf. verði með úrskurði yfirskattanefndar gert að sæta sekt í samræmi við framangreint.“

Af hálfu skattrannsóknarstjóra ríkisins er málavöxtum lýst í greinargerð, dags. 18. desember 2018, sem fylgdi kröfugerðinni.

II.

Með bréfum yfirskattanefndar, dags. 19. desember 2018, var gjaldendum veitt færi á að skila vörn í tilefni af framangreindri kröfugerð skattrannsóknarstjóra ríkisins eða tilkynna sérstaklega ef þeir vildu ekki hlíta því að yfirskattanefnd afgreiddi mál þeirra og yrði málið þá endursent skattrannsóknarstjóra ríkisins sem tæki ákvörðun um hvort því yrði vísað til opinberrar rannsóknar, sbr. 4. mgr. 41. gr. laga nr. 50/1988, um virðisaukaskatt. Engar athugasemdir hafa borist frá gjaldendum.

III.

Með bréfi skattrannsóknarstjóra ríkisins, dags. 18. desember 2018, er gerð sú krafa að gjaldanda, A, verði gerð sekt samkvæmt þargreindum ákvæðum 40. gr. laga nr. 50/1988, um virðisaukaskatt, þar sem hann hafi sem fyrirsvarsmaður X slf. vanrækt að standa skil á virðisaukaskatti félagsins þau uppgjörstímabil árin 2015, 2016, 2017 og 2018 sem greinir í bréfinu. Þá er þess krafist að X slf. verði gerð sekt af sömu ástæðum. Gjaldendur hafa átt þess kost að koma að vörnum fyrir yfirskattanefnd í tilefni af sektarkröfu skattrannsóknarstjóra ríkisins, en engar athugasemdir hafa borist. Þar sem gjaldendur hafa ekki gert athugasemdir við meðferð máls þessa fyrir yfirskattanefnd verður að líta svo á að þeir mæli því ekki í gegn að það sæti sektarmeðferð fyrir nefndinni.

Skattrannsóknarstjóri ríkisins hóf hinn 28. maí 2018 rannsókn á bókhaldi og skattskilum X slf. er beindist að skilum félagsins á innheimtum virðisaukaskatti vegna rekstraráranna 2015, 2016, 2017 og 2018. Skráður tilgangur X slf. á þessu tímabili var fasteignamiðlun, milliganga við kaup, sölu og leigu á fasteignum gegn þóknun eða samkvæmt samningi og ráðgjafar- og matsþjónusta í tengslum við kaup, sölu og leigu á fasteignum, gegn þóknun eða samkvæmt samningi; kaup og sala hlutabréfa, lánastarfsemi og annar skyldur rekstur. Vegna rannsóknarinnar var tekin skýrsla af gjaldanda, A, hjá skattrannsóknarstjóra ríkisins hinn 12. júní 2018. Með bréfi, dags. 27. júní 2018, sendi skattrannsóknarstjóri gjaldanda skýrslu um rannsóknina, sem dagsett var sama dag, og gaf honum kost á að tjá sig um efni hennar áður en ákvörðun yrði tekin um framhald málsins. Athugasemdir voru ekki gerðar af hálfu gjaldanda. Í framhaldi af þessu tók skattrannsóknarstjóri ríkisins saman nýja skýrslu um rannsóknina, dags. 31. ágúst 2018, sem var efnislega samhljóða hinni fyrri að viðbættum kafla um lok rannsóknarinnar.

Í skýrslu skattrannsóknarstjóra ríkisins, dags. 31. ágúst 2018, segir að rannsókn á skattskilum X slf. hafi einkum verið byggð á upplýsingum sem fram hafi komið við fyrrgreinda skýrslutöku, en einnig var byggt á virðisaukaskattsskýrslum X slf. og leiðréttingarskýrslu virðisaukaskatts, upplýsingum úr fyrirtækjaskrá ríkisskattstjóra og tekjubókhaldi ríkissjóðs, sbr. fylgiskjöl með skýrslunni, en þar er um að ræða yfirlit um greiðslur X slf. vegna staðgreiðslu opinberra gjalda, virðisaukaskatts og opinberra gjalda.

Fram kemur í skýrslu skattrannsóknarstjóra ríkisins að rannsókn á virðisaukaskattsskilum X slf. hafi falist í því að bera fjárhæð innheimts virðisaukaskatts samkvæmt virðisaukaskattsskýrslum félagsins og leiðréttingarskýrslu virðisaukaskatts saman við greiðslur þess til innheimtumanns ríkissjóðs og er rakin sú niðurstaða rannsóknarinnar að fyrirsvarsmaður félagsins hafi ekki staðið skil á virðisaukaskatti vegna félagsins innan lögboðins frests uppgjörstímabilin júlí-ágúst, september-október og nóvember-desember 2015, janúar-febrúar til og með nóvember-desember 2016, janúar-febrúar til og með nóvember-desember 2017 og janúar-febrúar 2018 að fjárhæð samtals 4.299.692 kr.

Gjaldandi staðfesti við skýrslutöku hjá skattrannsóknarstjóra ríkisins 12. júní 2018 að hann hefði verið stjórnarmaður, framkvæmdastjóri og prókúruhafi X slf. á rannsóknartímanum og jafnframt að hann hefði verið eigandi og félagsmaður með ótakmarkaða ábyrgð þann tíma sem málið varðar. Kvaðst gjaldandi hafa annast daglegan rekstur félagsins og stýrt fjármálum þess. Við skýrslutökuna voru bornar undir gjaldanda fyrirliggjandi virðisaukaskattsskýrslur X slf. vegna þeirra uppgjörstímabila sem rannsóknin tók til og staðfesti gjaldandi að þær væru vegna félagsins og að þær gæfu rétta mynd af rekstrinum. Gjaldanda var kynnt að samkvæmt gögnum málsins hefði virðisaukaskattur X slf. að fjárhæð 4.299.692 kr. tiltekin uppgjörstímabil árin 2015 til og með 2018 ekki verið greiddur á lögmæltum tíma. Gerði gjaldandi ekki athugasemdir við fjárhæðina. Gjaldandi greindi frá því að sökum fjárhagserfiðleika hans hefði innheimtum virðisaukaskatti ekki verið skilað á lögmæltum tíma. Gjaldandi kvaðst aðspurður ekki hafa óskað eftir því við innheimtumann að greiðslum X slf. yrði ráðstafað með sérstökum hætti.

Samkvæmt 1. mgr. 40. gr. laga nr. 50/1988, um virðisaukaskatt, sbr. 3. gr. laga nr. 42/1995, er refsivert ef skattskyldur maður afhendir eigi á lögmæltum tíma virðisaukaskattsskýrslu eða virðisaukaskatt sem hann hefur innheimt eða honum borið að innheimta. Samkvæmt fortakslausum ákvæðum nefndra laga og með stoð í dómaframkvæmd Hæstaréttar Íslands, sbr. m.a. dóma Hæstaréttar 27. febrúar 1997 (H 1997:789), 25. september 1997 (H 1997:2446), 14. janúar 1999 (H 1999:79), 18. febrúar 1999 (H 1999:544 og 550), 10. júní 1999 (H 1999:2645) og 30. mars 2000 (H 2000:1422), geta fyrirsvarsmenn lögaðila unnið til refsingar með því einu að láta ógert að skila umræddum gjöldum í ríkissjóð á tilskildum tíma, enda sé huglægum refsiskilyrðum fullnægt.

Gjaldandi, A, var eigandi og félagsmaður X slf. á þeim tíma sem mál þetta varðar og var gjaldandi jafnframt skráður stjórnarmaður, framkvæmdastjóri og prókúruhafi félagsins. Við skýrslutöku staðfesti gjaldandi að hafa annast daglegan rekstur og fjármál félagsins. Verður samkvæmt framansögðu að telja að gjaldandi hafi sem fyrirsvarsmaður X slf. borið ábyrgð á skilum virðisaukaskatts félagsins og er sektarkröfu skattrannsóknarstjóra ríkisins því réttilega beint að gjaldanda.

Til grundvallar niðurstöðu skattrannsóknarstjóra ríkisins um vangreidda fjárhæð virðisaukaskatts X slf. árin 2015, 2016, 2017 og 2018 liggja virðisaukaskattsskýrslur, þ.m.t. leiðréttingarskýrsla virðisaukaskatts, sem gjaldandi hefur staðfest að varði rekstur félagsins, sbr. skýrslutöku af gjaldanda 12. júní 2018, þar sem einnig kom fram það álit gjaldanda að gögnin gæfu rétta mynd af rekstrinum. Ekki hafa komið fram athugasemdir af hálfu gjaldanda af þessu tilefni eða vegna niðurstöðu skattrannsóknarstjóra ríkisins um fjárhæð vangreidds virðisaukaskatts. Þykja gögn málsins ekki gefa tilefni til annars en að byggja á því að virðisaukaskattur, sem gjaldanda bar að standa skil á vegna X slf., hafi numið þeim fjárhæðum sem greinir í skýrslu skattrannsóknarstjóra ríkisins. Sektarkrafa skattrannsóknarstjóra í máli þessu er byggð á niðurstöðum í skýrslu embættisins.

Í skýrslu skattrannsóknarstjóra ríkisins og greinargerð með kröfugerð embættisins til yfirskattanefndar er gerð grein fyrir greiðslum gjaldanda til innheimtumanns ríkissjóðs vegna staðgreiðslu, virðisaukaskatts og opinberra gjalda frá því að skuldir vegna virðisaukaskatts, sem um ræðir í máli þessu, byrjuðu að myndast 6. október 2015. Þar kemur fram að á tímabilinu 6. október 2015 til og með 13. desember 2018 bárust engar greiðslur vegna virðisaukaskatts X slf. Þá kemur fram í gögnum málsins að greiðslur til innheimtumanns ríkissjóðs vegna opinberra gjalda X slf., þ.m.t. tryggingagjalds, voru óverulegar á þeim tíma sem hér um ræðir.

Samkvæmt því sem að framan er rakið og gögnum málsins að öðru leyti var virðisaukaskattur X slf. að fjárhæð 4.299.692 kr. tiltekin uppgjörstímabil árin 2015, 2016, 2017 og 2018 ekki greiddur innheimtumanni ríkissjóðs á tilskildum tíma, sbr. 1. mgr. 15. gr. og 1. og 2. mgr. 24. gr. laga nr. 50/1988.

Með vísan til þess sem rakið hefur verið telst fullnægt þeim huglægu refsiskilyrðum sem fram koma í 1. mgr. 40. gr. laga nr. 50/1988, um virðisaukaskatt, sbr. 3. gr. laga nr. 42/1995. Ber að ákvarða gjaldanda, A, sekt samkvæmt þessu lagaákvæði vegna vanrækslu á skilum virðisaukaskatts í rekstri X slf.

Eins og lög nr. 50/1988 hljóða eftir breytingar, sem á þeim voru gerðar með lögum nr. 42/1995, skal sekt aldrei vera lægri en sem nemur tvöfaldri þeirri skattfjárhæð sem vanrækt var greiðsla á, þó að teknu tilliti til álags. Samkvæmt breytingu á greindum lögum með lögum nr. 134/2005 eiga fésektarákvæði þessi þó ekki við hafi brot einskorðast við að standa ekki skil á réttilega tilgreindum virðisaukaskatti samkvæmt virðisaukaskattsskýrslu, enda hafi verið gerð skil á verulegum hluta skattfjárhæðar eða málsbætur eru miklar. Í tilviki gjaldanda er til þess að líta að virðisaukaskattsskýrslur X slf., þ.m.t. leiðréttingarskýrsla virðisaukaskatts, liggja fyrir vegna allra uppgjörstímabila virðisaukaskatts sem málið varðar og eru fjárhæðir í málinu byggðar á þeim. Hins vegar varðar mál þetta talsverð vanskil á virðisaukaskatti vegna langs tímabils og á þeim tíma hefur gjaldandi innt óverulegar greiðslur af hendi til innheimtumanns ríkissjóðs. Því þykja ekki vera fyrir hendi lagaskilyrði til þess að ákvarða sekt vegna vanrækslu á skilum innheimts virðisaukaskatts lægri en lágmarksákvæði 1. mgr. 40. gr. laga nr. 50/1988 mæla fyrir um.

Samkvæmt framansögðu og að teknu tilliti til álags samkvæmt 2. mgr. 27. gr. laga nr. 50/1988 þykir sekt gjaldanda hæfilega ákveðin 8.200.000 kr. til ríkissjóðs.

Að virtum dómi Hæstaréttar 21. júní 1991 (H 1991:1236) og með vísan til 8. mgr. 40. gr. laga nr. 50/1988, sbr. 3. gr. laga nr. 42/1995, þykir rétt að gera X slf. að greiða greinda sekt in solidum með A.

Ú r s k u r ð a r o r ð :

Gjaldendur, A og X slf., greiði in solidum sekt að fjárhæð 8.200.000 kr. til ríkissjóðs.