Úrskurður yfirskattanefndar nr. 312/2009
Úrskurður nr. 312/2009
ÚRSKURÐUR YFIRSKATTANEFNDAR
Ár 2009, miðvikudaginn 9. desember, er tekið fyrir mál nr. 132/2008; krafa skattrannsóknarstjóra ríkisins um að A, kt. [...], verði gerð sekt vegna meintra brota á skattalögum. Í málinu úrskurða Ólafur Ólafsson, Sverrir Örn Björnsson og Kristinn Gestsson. Upp er kveðinn svofelldur
ú r s k u r ð u r :
I.
Með bréfi, dags. 7. maí 2008, hefur skattrannsóknarstjóri ríkisins krafist þess að yfirskattanefnd taki til sektarmeðferðar mál A, kt. [...], fyrir brot á lögum nr. 45/1987, um staðgreiðslu opinberra gjalda, með áorðnum breytingum, og lögum nr. 50/1988, um virðisaukaskatt, með áorðnum breytingum, framin vegna rekstraráranna 2005 og 2006.
Í bréfi skattrannsóknarstjóra ríkisins segir:
„A, sem stjórnarmanni, framkvæmdastjóra og prókúruhafa X ehf., kt. [...] (nú þrotabú), er gefið að sök eftirfarandi:
1. Vangoldin afdregin staðgreiðsla opinberra gjalda launamanna. Vanræksla á afhendingu skilagreinar á lögmæltum tíma.
A er gefið að sök að hafa vanrækt að standa innheimtumanni ríkissjóðs skil á afdreginni staðgreiðslu opinberra gjalda launamanna X ehf. vegna greiðslutímabilanna október, nóvember og desember rekstrarárið 2005 og janúar rekstrarárið 2006. Þá er honum gefið að sök að hafa vanrækt að standa skil á skilagrein vegna staðgreiðslu opinberra gjalda vegna greiðslutímabilsins desember 2005 á lögmæltum tíma. Vangoldin afdregin skilaskyld staðgreiðsla opinberra gjalda launamanna X ehf. vegna framangreindra greiðslutímabila nemur samtals kr. 3.269.889. Fjárhæðin sundurliðast svo sem hér greinir:
| Rekstrarár | Greiðslutímabil | Vangoldin skilaskyld staðgreiðsla kr. |
| 2005 | október | 674.122 |
| 2005 | nóvember | 849.200 |
| 2005 | desember | 1.037.723 |
| Samtals kr. | 2.561.045 | |
| 2006 | janúar | 708.844 |
| Samtals kr. | 708.844 | |
| Samtals bæði árin kr. | 3.269.889 |
Það er mat skattrannsóknarstjóra ríkisins, byggt á gögnum málsins, að þetta hafi A gert á saknæman hátt, að því er frekast verður séð af ásetningi eða í það minnsta af stórkostlegu hirðuleysi.
Telst þessi háttsemi A brjóta í bága við ákvæði 1. og 2. mgr. 20. gr., sbr. 1. og 2. mgr. 15. gr. og 1. mgr. 16. gr. laga nr. 45/1987, um staðgreiðslu opinberra gjalda, með áorðnum breytingum, sbr. aðalreglur 1.-3. gr., 1. tl. 5. gr., 1. mgr. 7. gr og 1. og 3. mgr. 8. gr. þeirra laga.
Framangreind háttsemi varðar A sekt samkvæmt 2. mgr. 30. gr. laga nr. 45/1987, um staðgreiðslu opinberra gjalda, með áorðnum breytingum.
2. Vangoldinn innheimtur virðisaukaskattur.
A er gefið að sök að hafa vanrækt að standa innheimtumanni ríkissjóðs skil á virðisaukaskatti sem innheimtur var í rekstri X ehf. vegna uppgjörstímabilanna september-október og nóvember-desember rekstrarárið 2005 og janúar-febrúar rekstrarárið 2006. Vangoldinn innheimtur virðisaukaskattur til innheimtumanns ríkissjóðs vegna framangreindra uppgjörstímabila nemur samtals kr. 4.737.277. Fjárhæðin sundurliðast svo sem hér greinir:
| Rekstrarár | Uppgjörstímabil | Vangoldinn virðisaukaskattur til innheimtumanns ríkissjóðs kr. |
| 2005 | september – október | 2.331.110 |
| 2005 | nóvember – desember | 2.212.781 |
| Samtals kr. | 4.543.891 | |
| 2006 | janúar – febrúar | 193.386 |
| Samtals kr. | 193.386 | |
| Samtals bæði árin kr. | 4.737.277 |
Er það mat skattrannsóknarstjóra ríkisins, byggt á gögnum málsins, að þetta hafi A gert á saknæman hátt, að því er frekast verður séð af ásetningi eða í það minnsta af stórkostlegu hirðuleysi.
Telst þessi háttsemi A brjóta í bága við ákvæði 1. mgr. 15. gr. og 1. og 2. mgr. 24. gr., sbr. aðalreglur 1. gr., 2. gr., 1. tl. 1. mgr. 3. gr., 1. mgr. 11. gr., 1. og 2. mgr. 13. gr., 1. mgr. 14. gr. og 19. gr. laga nr. 50/1988, um virðisaukaskatt, með áorðnum breytingum.
Varðar framanlýst háttsemi A sekt samkvæmt 1. mgr. 40. gr. laga nr. 50/1988, um virðisaukaskatt, með áorðnum breytingum.
Þess er krafist að A verði með úrskurði yfirskattanefndar gert að sæta sekt í samræmi við framangreint.“
Af hálfu skattrannsóknarstjóra ríkisins er málavöxtum lýst í greinargerð, dags. 7. maí 2008, sem fylgdi kröfugerðinni.
II.
Með bréfi yfirskattanefndar, dags. 9. maí 2008, var gjaldanda veitt færi á að skila vörn í tilefni af framangreindri kröfugerð skattrannsóknarstjóra ríkisins eða tilkynna sérstaklega ef hann vildi ekki hlíta því að yfirskattanefnd afgreiddi mál hans og yrði málið þá endursent skattrannsóknarstjóra ríkisins sem tæki ákvörðun um hvort því yrði vísað til opinberrar rannsóknar, sbr. 2. mgr. 31. gr. laga nr. 45/1987, um staðgreiðslu opinberra gjalda, og 2. mgr. 41. gr. laga nr. 50/1988, um virðisaukaskatt.
Með bréfi, dags. 28. september 2008, hefur umboðsmaður gjaldanda lagt fram vörn í málinu. Þar er þess krafist að gjaldanda verði ekki gerð sekt.
Í bréfi umboðsmanns gjaldanda kemur fram að þó að gjaldandi hefði verið skráður framkvæmdastjóri X ehf. hafi hann ekki séð um rekstur [...] félagsins, þ.e. Y og Z, þann tíma sem skattrannsóknin taki að mestu til og rekja megi skattamisferli í rekstri [Y og Z] til. B hafi verið raunverulegur framkvæmdastjóri [Y og Z] og hafi gjaldandi treyst því að hann annaðist rekstur [Y og Z] með réttum og löglegum hætti. B hafi hins vegar ekki séð um rekstur [Y og Z] sem skyldi og hafi hann m.a. stofnað til vanskila í nafni þeirra. Vegna þessa hafi gjaldandi tekið við umsjón rekstursins í lok október 2005. Eftir það hafi hann orðið þess áskynja að B hefði ekki sinnt skattskilum en dregið sér talsvert fé úr rekstrinum. Hafi gjaldandi þá hafist handa við að skila inn skýrslum og standa skil á vörslusköttum og komi fram í skýrslu skattrannsóknarstjóra að greiðslur hafi borist eftir það tímamark, svo og lögboðnar skýrslur. Gjaldandi hafi hins vegar eftir sem áður átt í vandræðum með reksturinn, þar sem fyrrnefndur samstarfsmaður hefði ekki sinnt hagsmunum [Y og Z] og þau þannig orðið af tekjum sem áttu að renna til þeirra, svo sem rakin eru dæmi um í bréfinu.
Þá tekur umboðsmaður gjaldanda fram að gjaldandi hafi ekki á nokkurn hátt reynt að hamla eða ónýta rannsókn málsins. Hann hafi skýrt satt og rétt frá öllu sem hann viti og hafi svarað spurningum rannsóknarmanna eftir bestu vitund. Þá hafi hann gengið ötullega fram við að skila skýrslum og koma bókhaldi í gott horf þegar hann hefði komið að þeim málum, á síðustu mánuðum ársins 2005 og síðar. Umboðsmaður gjaldanda bendir á að gjaldandi hafi áður annast fyrirtækjarekstur og uppfyllt þær skyldur sem slíkum rekstri fylgja og því vænst þess að samstarfsmenn hans gerðu slíkt hið sama. Þegar fjárdráttur B hafi komið fram í dagsljósið hafi gjaldandi eftir megni reynt að bjarga málum og m.a. greitt opinber gjöld að fjárhæð 400.000 kr. úr eigin vasa í desember 2005. Sé það harkaleg refsing að ákvarða gjaldanda sekt fyrir þá ávirðingu eina að bera of mikið traust til samstarfsmanns síns, en ekkert í málinu bendi til þess að um ítrekað brot sé að ræða eða viljaverk og hafi gjaldandi ekki gefið rangar upplýsingar né á nokkurn annan hátt reynt að hamla rannsókninni.
Í niðurlagi bréfs síns tekur umboðsmaður gjaldanda fram að leitað hafi verið eftir því við viðskiptamenn greindra fyrirtækja að þeir staðfestu hver hefði aðallega verið í fyrirsvari fyrir þau. Með bréfi umboðsmanns gjaldanda, dags. 21. nóvember 2008, fylgdi yfirlýsing frá D, framkvæmdastjóra V ehf., þess efnis að árið 2005 hefði V ehf. gert samning við X ehf. um [rekstur] Z. B hefði komið að þeim samningi ásamt gjaldanda og C. Þá bárust með bréfi umboðsmanns gjaldanda, dags. 25. nóvember 2008, ýmis gögn „til staðfestingar á fjárhagstengslum og rekstri B á X hf.“, svo sem þar segir.
III.
Með bréfi skattrannsóknarstjóra ríkisins, dags. 7. maí 2008, er þess krafist að gjaldanda, A, verði gerð sekt samkvæmt þargreindum ákvæðum 30. gr. laga nr. 45/1987, um staðgreiðslu opinberra gjalda, og 40. gr. laga nr. 50/1988, um virðisaukaskatt, þar sem hann hafi sem fyrirsvarsmaður X ehf., kt. [...], vanrækt að standa skil á staðgreiðslu opinberra gjalda vegna launamanna félagsins tiltekin greiðslutímabil árin 2005 og 2006 og virðisaukaskatti vegna þeirra uppgjörstímabila áranna 2005 og 2006 sem greinir í bréfinu. Gjaldandi hefur lagt fram athugasemdir sínar í tilefni af kröfugerð skattrannsóknarstjóra ríkisins.
Skattrannsóknarstjóri ríkisins hóf hinn 23. mars 2007 rannsókn á skattskilum X ehf. er beindist að skilum félagsins á staðgreiðslu opinberra gjalda vegna launamanna félagsins og virðisaukaskatti árin 2005 og 2006. Skráður tilgangur X ehf. á þessu tímabili var [...] og rekstur fasteigna, kaup og sala fasteigna og lánastarfsemi. Vegna rannsóknarinnar kom gjaldandi, A, til skýrslutöku hjá embætti skattrannsóknarstjóra ríkisins hinn 2. apríl 2007, svo og var tekin skýrsla af B hinn 11. apríl 2007. Með bréfi, dags. 23. apríl 2007, sendi skattrannsóknarstjóri gjaldanda skýrslu um rannsóknina, sem dagsett var sama dag, og gaf honum kost á að tjá sig um efni hennar. Engar athugasemdir bárust skattrannsóknarstjóra og í framhaldi af þessu tók skattrannsóknarstjóri saman nýja skýrslu um rannsóknina, dags. 9. maí 2007, sem var efnislega samhljóða hinni fyrri.
Í skýrslu skattrannsóknarstjóra ríkisins, dags. 9. maí 2007, segir að rannsókn á skattskilum X ehf. hafi einkum verið byggð á upplýsingum sem fram hafi komið við fyrrgreindar skýrslutökur, upplýsingum frá fyrirtækjaskrá ríkisskattstjóra, staðgreiðsluskilagreinum og sundurliðunum X ehf., virðisaukaskattsskýrslum félagsins, svo og tekjubókhaldi ríkissjóðs, sbr. fylgiskjöl með skýrslunni, en þar er um að ræða yfirlit um greiðslur X ehf. vegna staðgreiðslu opinberra gjalda, virðisaukaskatts og opinberra gjalda.
Fram kemur í skýrslu skattrannsóknarstjóra ríkisins að rannsókn embættisins á staðgreiðsluskilum X ehf. hafi falist í því að bera fjárhæðir afdreginnar staðgreiðslu samkvæmt bókhaldi félagsins, staðgreiðsluskilagreinum og sundurliðunum saman við greiðslur þess til innheimtumanns ríkissjóðs. Í skýrslunni er gerð grein fyrir þeirri niðurstöðu rannsóknarinnar að fyrrum fyrirsvarsmaður X ehf. hafi ekki staðið skil innan lögboðins frests á afdreginni staðgreiðslu opinberra gjalda vegna launamanna félagsins greiðslutímabilin október 2005 til og með janúar 2006, samtals að fjárhæð 3.269.889 kr., en að greiddar hafi verið 321.159 kr. inn á höfuðstól staðgreiðsluskuldar.
Rannsókn á virðisaukaskattsskilum X ehf. var samkvæmt skýrslu skattrannsóknarstjóra ríkisins fólgin í því að bera fjárhæð innheimts virðisaukaskatts samkvæmt virðisaukaskattsskýrslum félagsins saman við greiðslur þess til innheimtumanns og er rakin sú niðurstaða rannsóknarinnar að fyrrum fyrirsvarsmaður félagsins hafi ekki staðið skil innan lögboðins frests á innheimtum virðisaukaskatti vegna félagsins uppgjörstímabilin september-október og nóvember-desember 2005 og janúar-febrúar 2006 að fjárhæð samtals 4.737.277 kr., en að greiddar hafi verið 1.521.979 kr. inn á höfuðstól virðisaukaskattskuldar.
Gjaldandi, A, greindi frá því við skýrslutöku, sem fram fór hjá skattrannsóknarstjóra ríkisins 2. apríl 2007, að hann væri einn af eigendum X ehf. og stjórnarmaður félagsins, en það hefði rekið [...], Z og Y. B hefði verið raunverulegur framkvæmdastjóri félagsins og séð um rekstur C frá maí 2005 til október eða nóvember 2005 og séð um rekstur B frá maí 2005 til febrúar 2006. Gjaldandi sagðist hafa séð um rekstur X ehf. frá október eða nóvember 2005 til 1. febrúar 2006 þegar félagið hefði hætt rekstri. Gjaldandi staðfesti að upplýsingar í vottorði fyrirtækjaskrár ríkisskattstjóra um fyrirsvarsmenn X ehf. væru réttar að öðru leyti en því að B hefði einnig haft prókúru eins og gjaldandi. Gjaldandi staðfesti að skilagreinar staðgreiðslu og virðisaukaskattsskýrslur vegna þeirra greiðslu- og uppgjörstímabila, sem rannsóknin tók til, væru vegna rekstrar X ehf. og að þær væru byggðar á bókhaldsgögnum félagsins. Taldi gjaldandi að skýrslurnar gæfu rétta mynd af rekstri X ehf. Gjaldanda var kynnt að samkvæmt gögnum málsins hefði staðgreiðsla opinberra gjalda að fjárhæð 3.269.889 kr. vegna launamanna X ehf. umrædd greiðslutímabil staðgreiðslu árin 2005 og 2006 ekki verið greidd á lögmæltum tíma og að virðisaukaskattur að fjárhæð 4.737.277 kr. vegna uppgjörstímabila áranna 2005 og 2006 hefði ekki verið greiddur á lögmæltum tíma. Af hálfu gjaldanda voru ekki gerðar aðrar athugasemdir við þessar fjárhæðir en að félagið hefði ekki átt pening til að greiða staðgreiðslu og virðisaukaskatt. Aðspurður greindi gjaldandi frá því að starfsmenn X ehf., aðrir en gjaldandi, hefðu fengið laun sín greidd að fullu samkvæmt launaseðlum þrátt fyrir að staðgreiðslu hefði ekki verið skilað. Gjaldandi kvaðst ekki hafa óskað eftir því við innheimtumann að greiðslum X ehf. yrði ráðstafað með sérstökum hætti.
Við skýrslutöku 11. apríl 2007 var B spurður um tengsl sín við X ehf. og svaraði B því til að X ehf. hefði keypt hlut í U ehf., kt. [...], sem hann hefði verið meðeigandi í, en ekki hefði orðið af frekara samstarfi á milli félaganna. Kvaðst B hafa verið til ráðgjafar hjá X ehf. varðandi rekstur á Z, en hann hefði aldrei verið á launaskrá hjá X ehf. eða þegið þóknun frá félaginu. Það hefði staðið til að hann kæmi að rekstri félagsins, en það hefði ekki gengið eftir. A og C, varamaður í stjórn, hefðu séð um rekstur X ehf., þ.e. A hefði séð um daglegan rekstur félagsins og C hefði stýrt öllum bankamálum.
Samkvæmt 1. mgr. 40. gr. laga nr. 50/1988, um virðisaukaskatt, sbr. 3. gr. laga nr. 42/1995, er refsivert ef skattskyldur maður afhendir eigi á lögmæltum tíma virðisaukaskattsskýrslu eða virðisaukaskatt sem hann hefur innheimt eða honum borið að innheimta. Í 2. mgr. 30. gr. laga nr. 45/1987, um staðgreiðslu opinberra gjalda, sbr. 2. gr. laga nr. 42/1995, er með samsvarandi hætti lýst refsivert ef launagreiðandi innir ekki af hendi þær greiðslur vegna launamanna sem hann hefur haldið eftir eða honum borið að halda eftir. Samkvæmt fortakslausum ákvæðum nefndra laga og með stoð í dómaframkvæmd Hæstaréttar Íslands, sbr. m.a. dóma Hæstaréttar 27. febrúar 1997 (H 1997:789), 25. september 1997 (H 1997:2446), 14. janúar 1999 (H 1999:79), 18. febrúar 1999 (H 1999:544 og 550), 10. júní 1999 (H 1999:2645) og 30. mars 2000 (H 2000:1422), geta fyrirsvarsmenn lögaðila unnið til refsingar með því einu að láta ógert að skila umræddum gjöldum í ríkissjóð á tilskildum tíma, enda sé huglægum refsiskilyrðum fullnægt.
Gjaldandi, A, var stjórnarmaður, framkvæmdastjóri og prókúruhafi X ehf. á þeim tíma sem mál þetta varðar, sbr. m.a. tilkynningu 29. nóvember 2004 til hlutafélagaskrár um stofnun X ehf. sem er meðal fylgiskjala í skýrslu skattrannsóknarstjóra ríkisins. Af hálfu gjaldanda er því borið við að annar maður, B, hafi í raun farið með stjórnun félagsins hluta þess tíma sem hér skiptir máli. Við skýrslutöku hjá skattrannsóknarstjóra ríkisins bar B af sér að hafa borið ábyrgð á málefnum X ehf. og framlögð gögn af hálfu gjaldanda þykja að öðru leyti ekki bera óyggjandi með sér að svo hafi verið. Að þessu virtu þykir ekki unnt að líta fram hjá formlegri skráningu gjaldanda sem fyrirsvarsmanns X ehf. Sem framkvæmdastjóri X ehf. bar gjaldandi ábyrgð á daglegum rekstri félagsins, þar á meðal fjárreiðum, og var til þess bær að taka ákvörðun um hvaða kröfur á hendur félaginu skyldu greiddar og hverjar ekki. Telst gjaldandi því hafa borið ábyrgð á skilum staðgreiðslu opinberra gjalda og virðisaukaskatts X ehf. og er sektarkröfu skattrannsóknarstjóra ríkisins því réttilega beint að gjaldanda.
Til grundvallar niðurstöðu skattrannsóknarstjóra ríkisins um fjárhæð vangreiddrar staðgreiðslu opinberra gjalda og virðisaukaskatts X ehf. árin 2005 og 2006 liggja m.a. staðgreiðsluskilagreinar og virðisaukaskattsskýrslur sem gjaldandi hefur staðfest að varði rekstur einkahlutafélagsins, sbr. skýrslutöku 2. apríl 2007, þar sem einnig kom fram af hálfu gjaldanda að hann teldi að gögnin gæfu rétta mynd af rekstrinum. Verður samkvæmt þessu byggt á því að staðgreiðsla opinberra gjalda og virðisaukaskattur, sem gjaldanda bar að standa skil á vegna X ehf., hafi numið þeim fjárhæðum sem greinir í skýrslu skattrannsóknarstjóra ríkisins, enda þykir ekkert hafa komið fram sem gefur tilefni til annars. Sektarkrafa skattrannsóknarstjóra í máli þessu er byggð á niðurstöðum í skýrslu embættisins.
Í skýrslu skattrannsóknarstjóra ríkisins og greinargerð með kröfugerð embættisins til yfirskattanefndar er gerð grein fyrir greiðslum X ehf. til innheimtumanns vegna staðgreiðslu, virðisaukaskatts og opinberra gjalda frá því að skuldir sem um ræðir í máli þessu vegna staðgreiðslu opinberra gjalda og virðisaukaskatts byrjuðu að myndast 15. nóvember 2005. Fram kemur að á tímabilinu 15. nóvember 2005 til og með 1. apríl 2008 voru greiddar 324.159 kr. vegna höfuðstóls skilaskyldrar staðgreiðslu X ehf. greiðslutímabilið október 2005 sem er meðal tímabila sem mál þetta varðar. Þá voru á sama tímabili greiddar 1.521.979 kr. vegna höfuðstóls virðisaukaskatts X ehf. og er þar einnig um að ræða greiðslur vegna tímabils sem mál þetta varðar, nánar tiltekið uppgjörstímabilið september-október 2005. Eins og mál þetta er lagt fyrir af hálfu skattrannsóknarstjóra ríkisins þykir rétt að greindar fjárhæðir vegna tímabila sem mál þetta tekur til, sem gjaldandi stóð samkvæmt framangreindu skil á áður en málið var sent yfirskattanefnd til meðferðar, komi til frádráttar fjárhæð vangreiddrar staðgreiðslu og virðisaukaskatts samkvæmt kröfugerð skattrannsóknarstjóra ríkisins, enda er það í samræmi við það sem tíðkast hefur við meðferð hliðstæðra mála fyrir yfirskattanefnd.
Sá hluti greiðslna X ehf. á umræddu tímabili, sem innheimtumaður ríkissjóðs hefur samkvæmt yfirliti skattrannsóknarstjóra ríkisins ráðstafað til greiðslu dráttarvaxta, álags og kostnaðar, nam 92.841 kr. vegna staðgreiðslu og 348.650 kr. vegna virðisaukaskatts. Þá kemur fram í gögnum málsins að greiðslur til innheimtumanns ríkissjóðs vegna opinberra gjalda X ehf., þ.m.t. tryggingagjalds, á þeim tíma sem hér um ræðir, námu 220.649 kr. og var innborgunum að hluta varið til greiðslu dráttarvaxta og kostnaðar. Aðrar greiðslur félagsins til innheimtumanns en vegna höfuðstóls staðgreiðslu og virðisaukaskatts námu samkvæmt þessu samtals 662.140 kr.
Með dómi Hæstaréttar Íslands 2. október 2003 (H 2003:3178), sem varðar hliðstætt mál, var því hafnað að greiðslur, sem innheimtumaður hefur ráðstafað upp í álag, dráttarvexti og kostnað, geti haft áhrif á sakarmat og komið með beinum hætti til frádráttar skattskuld sem viðurlagaákvörðun tekur til. Ekki verður talið að breyting með lögum nr. 134/2005 á refsiákvæðum laga nr. 45/1987 og nr. 50/1988 haggi þessari dómaframkvæmd. Með breytingalögum þessum er hins vegar skýrt kveðið á um það að greiðslur skattaðila á verulegum hluta skattfjárhæðar geti að uppfylltum ákveðnum skilyrðum leitt til þess að ákvæði um lágmark sektarrefsingar eigi ekki við. Samkvæmt dómum Hæstaréttar Íslands 30. mars 2006 í málunum nr. 428/2005 og 469/2005 ber að taka í þessu sambandi tillit til innborgana sem ráðstafað hefur verið til greiðslu álags vegna vangreiddrar staðgreiðslu opinberra gjalda starfsmanna og vangreidds virðisaukaskatts, svo og skuli fara á sama hátt með greiðslur vegna staðgreiðslu opinberra gjalda þess fyrirsvarsmanns sem refsiábyrgð sætir. Ekki verður annað séð en að líta megi með hliðstæðum hætti til greiðslna viðkomandi skattaðila sem innheimtumaður hefur ráðstafað upp í dráttarvexti og kostnað, og eftir atvikum til greiðslu á opinberum gjöldum, enda er það í samræmi við úrskurðaframkvæmd fyrir gildistöku laga nr. 134/2005, sbr. og fyrrgreindan dóm Hæstaréttar frá árinu 2003 og aðra dóma í hliðstæðum málum, m.a. H 2000:2387. Eins og mál þetta liggur fyrir þykir því mega taka tillit til fyrrgreindra greiðslna X ehf. að fjárhæð samtals 662.140 kr. Við mat á þýðingu þeirra fyrir sektarákvörðun þykir rétt að skipta þeim hluta innborgana, sem ráðstafað var til greiðslu opinberra gjalda X ehf., í hlutfalli við fjárhæðir vangoldinnar staðgreiðslu og virðisaukaskatts sem um ræðir í málinu. Innborganir vegna staðgreiðslu opinberra gjalda teljast þá nema 163.750 kr. og innborganir vegna virðisaukaskatts 463.802 kr.
Samkvæmt því sem að framan er rakið og gögnum málsins að öðru leyti var afdregin staðgreiðsla opinberra gjalda vegna launamanna X ehf. greiðslutímabilin október, nóvember og desember 2005 og janúar 2006, samtals að fjárhæð 2.945.730 kr., ekki greidd til innheimtumanns ríkissjóðs á tilskildum tíma, sbr. 1. og 2. mgr. 20. gr. laga nr. 45/1987. Þá var virðisaukaskattur X ehf. að fjárhæð 3.215.298 kr. uppgjörstímabilin september-október og nóvember-desember 2005 og janúar-febrúar 2006 ekki greiddur innheimtumanni ríkissjóðs á tilskildum tíma, sbr. 1. mgr. 15. gr. og 1. og 2. mgr. 24. gr. laga nr. 50/1988. Tilteknar innborganir voru inntar af hendi vegna staðgreiðslu opinberra gjalda X ehf. á tímabilinu 15. nóvember 2005 til og með 1. apríl 2008, sbr. að framan, sem þó breytir ekki því að greiðslur fóru fram eftir eindaga umræddra gjalda. Vegna skýringa gjaldanda um að fjárhagsvandræði í rekstri X ehf. hafi valdið þeim vanskilum á staðgreiðslu opinberra gjalda og virðisaukaskatti sem í málinu greinir skal tekið fram að ekki telst tæk varnarástæða að fé hafi ekki verið til í rekstri félagsins til að standa skil á umræddum gjöldum, sbr. m.a. fyrrnefndan dóm Hæstaréttar Íslands frá 30. mars 2000 (H 2000:1422).
Með vísan til þess sem rakið hefur verið telst fullnægt þeim huglægu refsiskilyrðum sem fram koma í 2. mgr. 30. gr. laga nr. 45/1987, um staðgreiðslu opinberra gjalda, og 1. mgr. 40. gr. laga nr. 50/1988, um virðisaukaskatt, sbr. 2. og 3. gr. laga nr. 42/1995. Ber að ákvarða gjaldanda, A, sekt samkvæmt þessum lagaákvæðum vegna vanrækslu á skilum staðgreiðslu opinberra gjalda og virðisaukaskatts í rekstri X ehf.
Eins og lög nr. 45/1987 og nr. 50/1988 hljóða eftir breytingar, sem á þeim voru gerðar með lögum nr. 42/1995, skal sekt aldrei vera lægri en sem nemur tvöfaldri þeirri skattfjárhæð sem vanrækt var greiðsla á, þó að teknu tilliti til álags. Samkvæmt breytingu á greindum lögum með lögum nr. 134/2005 eiga fésektarákvæði þessi þó ekki við hafi brot einskorðast við að standa ekki skil á réttilega tilgreindri staðgreiðslu eða virðisaukaskatti samkvæmt skilagrein staðgreiðslu eða virðisaukaskattsskýrslu, enda hafi verið gerð skil á verulegum hluta skattfjárhæðar eða málsbætur eru miklar.
Í tilviki gjaldanda er til þess að líta að skilagreinar staðgreiðslu og virðisaukaskattsskýrslur X ehf. liggja fyrir vegna allra tímabila staðgreiðslu og virðisaukaskatts sem málið varðar og eru fjárhæðir í málinu byggðar á þeim. Sem fyrr segir verður lagt til grundvallar að greiðslur til innheimtumanns ríkissjóðs, sem hér beri að líta til, hafi numið 198.338 kr. vegna staðgreiðslu og 463.802 kr. vegna virðisaukaskatts. Að teknu tilliti til innborgunar á höfuðstól svarar fyrrnefnda fjárhæðin til verulegs hluta vangreiddrar staðgreiðslu X ehf. greiðslutímabilið október 2005. Greiðslur vegna virðisaukaskatts svara með sama hætti til verulegs hluta af vangreiddum virðisaukaskatti félagsins uppgjörstímabilið september-október 2005. Samkvæmt þessu og í samræmi við dómaframkvæmd Hæstaréttar Íslands, sbr. fyrrgreinda dóma frá 30. mars 2006, verður því talið að sú undantekning frá fésektarlágmarki, sem mælt er fyrir um í lögum nr. 134/2005, taki til staðgreiðslu opinberra gjalda að fjárhæð 349.963 kr. greiðslutímabilið október 2005 og til virðisaukaskatts að fjárhæð 809.131 kr. uppgjörstímabilið september-október 2005. Ekki liggur annað fyrir en að vangreiðsla á staðgreiðslu opinberra gjalda og virðisaukaskatti vegna annarra tímabila hafi fyrst og fremst stafað af erfiðleikum í rekstri X ehf. og ekkert er komið fram um að gjaldandi hafi persónulega notið nokkurs hags af brotinu. Hins vegar varðar mál þetta vanskil á staðgreiðslu og virðisaukaskatti að ekki óverulegri fjárhæð. Að þessu virtu og með vísan til greindrar dómaframkvæmdar verður því ekki talið að skilyrði um miklar málsbætur, sbr. ákvæði laga nr. 134/2005, eigi hér við. Því teljast lágmarksákvæði í 2. mgr. 30. gr. laga nr. 45/1987 og 1. mgr. 40. gr. laga nr. 50/1988 gilda um vanskil staðgreiðslu að fjárhæð 2.595.767 kr. og virðisaukaskatts að fjárhæð 2.406.167 kr.
Samkvæmt framansögðu og að teknu tilliti til álags samkvæmt 1. tölul. 2. mgr. 28. gr. laga nr. 45/1987 og 2. mgr. 27. gr. laga nr. 50/1988 þykir sekt gjaldanda hæfilega ákveðin 9.600.000 kr. til ríkissjóðs.
Úrskurðarorð:
Gjaldandi, A, greiði sekt að fjárhæð 9.600.000 kr. til ríkissjóðs.
