Úrskurður yfirskattanefndar nr. 236/2009

30.9.2009

Úrskurður nr. 236/2009

ÚRSKURÐUR YFIRSKATTANEFNDAR

Ár 2009, miðvikudaginn 30. september, er tekið fyrir mál nr. 88/2008; krafa skattrannsóknarstjóra ríkisins um að A, kt. [...], verði gerð sekt vegna meintra brota á skattalögum. Í málinu úrskurða Ólafur Ólafsson, Sverrir Örn Björnsson og Kristinn Gestsson. Upp er kveðinn svofelldur

ú r s k u r ð u r :

I.

Með bréfi, dags. 27. mars 2008, hefur skattrannsóknarstjóri ríkisins krafist þess að yfirskattanefnd taki til sektarmeðferðar mál A, kt. [...], fyrir brot á lögum nr. 90/2003, um tekjuskatt, lögum nr. 4/1995, um tekjustofna sveitarfélaga, og lögum nr. 50/1988, um virðisaukaskatt, öll með áorðnum breytingum, framin vegna tekjuársins 2003.

Í bréfi skattrannsóknarstjóra ríkisins segir:

„A er gefið að sök eftirfarandi:

1. Vanræksla á skilum skattframtals. Vanframtaldar rekstrartekjur. Vanframtaldar launatekjur.

A er gefið að sök að hafa, að því er best verður séð af ásetningi, en í það minnsta af stórkostlegu hirðuleysi, vanrækt að standa skattstjóranum í Reykjavík skil á skattframtali, vegna álagningar opinberra gjalda, gjaldárið 2004, vegna rekstrarársins 2003. Með því vanrækti hann að gera grein fyrir rekstrartekjum sínum samtals að fjárhæð kr. 6.807.918, sem til eru komnar vegna sjálfstæðrar starfsemi hans sem málara. Þá vanrækti A að gera grein fyrir launatekjum sínum samtals að fjárhæð kr. 394.055, sem til eru komnar vegna félagslegrar aðstoðar frá Z.

Framangreind háttsemi A leiddi til ákvörðunar lægri tekjuskatts- og útsvarsstofns hans og þar með lægri tekjuskatts og útsvars en vera bar, svo sem greinir í eftirfarandi töflu.

Reiknaður tekjuskattur, sérstakur tekjuskattur og útsvar  

Rekstrarár	Vanframtalinn tekjuskatts- og útsvarsstofn	Tekjuskattur	Sérstakur tekjuskattur	Útsvar
2003	1.446.527                 Vanframtaldar rekstrartekjur kr 6.807.918 + vanframtaldar launatekjur kr. 394.055 – iðnaðarmálagjald kr. 5.446 (0,08% * vanframtalin skattskyld velta 6.807.918) – áætlun skattstjóra kr. 5.750.000 = 1.446.527	372.481                 1.446.527 * 25,75% = 372.481	72.599   6.807.918 + 394.055 – 4.089.450 (hátekjumörk) – 1.660.550 (5.750.000 – 4.089.450 ) = 1.451.973 * 5% = 72.599	183.709                 1.446.527 * 12,7% = 183.709
Samtals kr.	1.446.527	372.481	72.599	183.709

Sú háttsemi A sem lýst hefur verið hér að framan brýtur í bága við ákvæði 90. gr., sbr. A. og B. lið 7. gr. laga nr. 90/2003, um tekjuskatt, sbr. 22. gr., sbr. 19. gr. og 1. mgr. 21. gr. laga nr. 4/1995 um tekjustofna sveitarfélaga, hvorra tveggja með áorðnum breytingum. 

Varðar framanlýst háttsemi A sekt samkvæmt 2. mgr. 109. gr. laga nr. 90/2003, um tekjuskatt, sbr. og 2. mgr. 22. gr. laga nr. 4/1995, um tekjustofna sveitarfélaga.

Við ákvörðun skattstofna vegna rekstrarársins 2003 hefur A verið gert að sæta álagningu skatts á álag á vanframtalinn skattstofn samkvæmt 108. gr. laga nr. 90/2003, um tekjuskatt, með áorðnum breytingum, kr. 133.301, er komi til frádráttar við ákvörðun sektarfjárhæðar.

2. Vanræksla á að tilkynna um virðisaukaskattsskylda starfsemi. Vanræksla á skilum á virðisaukaskattsskýrslum. Vanframtalin skattskyld velta og útskattur.

A er gefið að sök að hafa, að því er best verður séð af ásetningi, en í það minnsta af stórkostlegu hirðuleysi, vanrækt að tilkynna skattstjóranum í Reykjavík um virðisaukaskattsskylda starfsemi sína rekstrarárið 2003 og að hafa vanrækt að standa skattstjóranum í Reykjavík skil á virðisaukaskattsskýrslum vegna virðisaukaskattsskyldrar starfsemi sinnar, vegna uppgjörstímabilanna janúar–febrúar til og með nóvember–desember rekstrarárið 2003. Með framangreindri háttsemi vanframtaldi A skattskylda veltu og útskatt framangreind uppgjörstímabil. Samkvæmt niðurstöðu rannsóknar skattrannsóknarstjóra ríkisins nemur vanframtalin skattskyld velta samtals kr. 6.807.918 og vanframtalinn útskattur samtals kr. 1.667.939.

Sundurliðast vanframtalin skattskyld velta og útskattur, samkvæmt fyrirliggjandi gögnum svo sem hér greinir: 

Rekstrarár	Uppgjörstímabil	Vanframtalin skattskyld velta	Vanframtalinn útskattur
2003	janúar – febrúar	420.000	102.900
2003	mars – apríl	779.793	191.049
2003	maí – júní	987.000	241.815
2003	júlí – ágúst	2.703.735	662.415
2003	september – október	1.457.390	357.060
2003	nóvember – desember	460.000	112.700
Samtals kr.		6.807.918	1.667.939

Sú háttsemi A sem hér hefur verið lýst brýtur í bága við ákvæði 1. mgr. 15. gr. og 1. mgr. 24. gr. sbr. aðalreglur 1. gr., 2. gr., 1. tl. 1. mgr. 3. gr., 1. mgr. 11. gr., 1. mgr. 13. gr., 1. mgr. 14. gr. og 19. gr. laga nr. 50/1988, um virðisaukaskatt með áorðnum breytingum.

Varðar framanlýst háttsemi A sekt samkvæmt 1. og 3. mgr. 40. gr. laga nr. 50/1988, um virðisaukaskatt.

Við endurákvörðun á virðisaukaskatti vegna framangreinds rekstrarárs hefur A verið gert að sæta álagi á vangreiddan virðisaukaskatt á grundvelli 27. gr. laga nr. 50/1988, um virðisaukaskatt, kr. 166.795, er komi til frádráttar við ákvörðun sektarfjárhæðar.

Þess er krafist að A verði með úrskurði yfirskattanefndar gert að sæta sekt í samræmi við framangreint.“

Af hálfu skattrannsóknarstjóra ríkisins er málavöxtum lýst í greinargerð, dags. 27. mars 2008, sem fylgdi kröfugerðinni.

II.

Með bréfi yfirskattanefndar, dags. 2. apríl 2008, var gjaldanda veitt færi á að skila vörn í tilefni af framangreindri kröfugerð skattrannsóknarstjóra ríkisins eða tilkynna sérstaklega ef hann vildi ekki hlíta því að yfirskattanefnd afgreiddi mál hans og yrði málið þá endursent skattrannsóknarstjóra ríkisins sem tæki ákvörðun um hvort því yrði vísað til opinberrar rannsóknar, sbr. 2. mgr. 110. gr. laga nr. 90/2003, um tekjuskatt, og 2. mgr. 41. gr. laga nr. 50/1988, um virðisaukaskatt.

Engar athugasemdir hafa borist frá gjaldanda.

III.

1. Með bréfi skattrannsóknarstjóra ríkisins, dags. 27. mars 2008, er gerð sú krafa að gjaldanda, A, verði gerð sekt samkvæmt þargreindum ákvæðum 109. gr. laga nr. 90/2003, um tekjuskatt, og 40. gr. laga nr. 50/1988, um virðisaukaskatt. Gjaldandi hefur átt þess kost að koma að vörnum fyrir yfirskattanefnd í tilefni af sektarkröfu skattrannsóknarstjóra ríkisins, en engar athugasemdir hafa borist. Þar sem gjaldandi hefur ekki gert athugasemdir við meðferð máls þessa fyrir yfirskattanefnd verður að líta svo á að hann mæli því ekki í gegn að það sæti sektarmeðferð fyrir nefndinni.

2. Skattrannsóknarstjóri ríkisins hóf hinn 11. maí 2006 rannsókn á bókhaldi og skattskilum gjaldanda vegna sjálfstæðrar starfsemi hans rekstrarárið 2002. Með bréfi, dags. 19. september 2006, sendi skattrannsóknarstjóri gjaldanda skýrslu um rannsóknina, dags. 18. sama mánaðar, og gaf honum kost á að tjá sig um efni hennar. Engar athugasemdir voru gerðar af hálfu gjaldanda og lauk rannsókn skattrannsóknarstjóra ríkisins með skýrslu, dags. 9. október 2006, sem var efnislega samhljóða hinni fyrri að viðbættum kafla um lok rannsóknarinnar.

Í skýrslu skattrannsóknarstjóra ríkisins, dags. 9. október 2006, var gerð grein fyrir rannsókn embættisins á bókhaldi og skattskilum gjaldanda. Fram kom að gjaldandi hefði starfað sjálfstætt við málaraiðn á árinu 2003. Vegna rannsóknarinnar var tekin skýrsla af gjaldanda hjá skattrannsóknarstjóra ríkisins hinn 31. ágúst 2006 og var rannsóknin m.a. byggð á upplýsingum sem þar komu fram, sölureikningum gjaldanda, gögnum um innborganir á bankareikninga hans og upplýsingakerfum ríkisskattstjóra.  Í lokakafla skýrslu skattrannsóknarstjóra ríkisins voru helstu niðurstöður rannsóknarinnar dregnar saman og sagði þar að gjaldandi hefði ekki staðið skil á skattframtali árið 2004 og ársreikningi fyrir rekstrarárið 2003. Gjaldandi hefði ekki verið á virðisaukaskattsskrá og ekki staðið skil á virðisaukaskattsskýrslum vegna ársins 2003. Bókhald og bókhaldsfylgiskjöl væru ekki fyrirliggjandi og sölureikninga vantaði inn í númeraröð sölureikninga til að hún væri samfelld. Þá hefði gjaldandi vantalið skattskylda veltu, útskatt og rekstrartekjur. Einnig væru launatekjur vantaldar tekjuárið 2003. Engin gögn hefðu verið lögð fram um möguleg rekstrargjöld eða innskatt gjaldanda.

Niðurstöður skattrannsóknarstjóra ríkisins um rekstrartekjur og skattskylda veltu gjaldanda umrætt rekstrarár byggðu í fyrsta lagi á útgefnum sölureikningum gjaldanda það ár sem aflað var frá viðskiptamönnum gjaldanda. Um var að ræða 12 sölureikninga, samtals að fjárhæð 7.188.857 kr. Virðisaukaskattur var tilgreindur á öllum sölureikningum gjaldanda og taldist skattskyld velta samkvæmt þeim nema 5.774.183 kr. Í öðru lagi byggði skattrannsóknarstjóri ríkisins á fyrirliggjandi launamiða um verktakagreiðslu til gjaldanda og innborgunum á bankareikning gjaldanda ásamt þeim skýringum sem gjaldandi gaf við skýrslutöku vegna þeirra greiðslna. Samkvæmt þessum gögnum var talið að skattskyld velta og rekstrartekjur næmu 1.033.735 kr. árið 2003. Tölulegar niðurstöður skattrannsóknarstjóra ríkisins um vantaldar rekstrartekjur og virðisaukaskattsskylda veltu voru samkvæmt þessu þær að gjaldandi hefði vantalið rekstrartekjur og skattskylda veltu um 6.807.918 kr. rekstrarárið 2003. Þá kom fram við rannsóknina að gjaldandi hefði fengið greiðslu (félagslega aðstoð) frá Z að fjárhæð 394.055 kr. árið 2003.

Í skýrslu skattrannsóknarstjóra ríkisins kom fram í kafla um rekstrargjöld og innskatt gjaldanda að engin gögn væru fyrirliggjandi um möguleg rekstrargjöld eða mögulegan innskatt.

Fram kom í skýrslu skattrannsóknarstjóra ríkisins að þar sem gjaldandi hefði ekki talið fram til skatts árið 2004 hefði hann sætt áætlun skattstjóra á skattstofnum við almenna álagningu opinberra gjalda það ár og hefði tekjuskatts- og útsvarsstofn verið áætlaður 5.000.000 kr. auk álags samkvæmt 1. mgr. 108. gr. laga nr. 90/2003 að fjárhæð 750.000 kr. Gjaldandi var ekki skráður í grunnskrá virðisaukaskatts árið 2003 og stóð ekki skil á virðisaukaskattsskýrslum það ár.

Við skýrslutöku hjá skattrannsóknarstjóra ríkisins hinn 31. ágúst 2006 kom fram af hálfu gjaldanda að hann hefði verið sjálfstætt starfandi málari á árinu 2003 og m.a. unnið fyrir B og við að mála blokkir í Hraunbæ og Kópavogi. Gjaldandi sagði að bókhald hefði ekki verið fært og að bókhaldsgögn hefðu glatast. Gjaldandi staðfesti að hafa gefið út sölureikninga, sem lagðir voru fyrir hann við skýrslutökuna, samtals að fjárhæð 7.188.857 kr. árið 2003, og að hann hefði fengið greiðslur samkvæmt þeim. Þá staðfesti gjaldandi að hafa fengið greiðslur frá X að fjárhæð 1.287.000 kr., sbr. launamiða frá greindum aðila sem lagður var fyrir hann við skýrslutökuna ásamt gögnum um greiðslur inn á bankareikning gjaldanda. Gjaldandi kvaðst hafa haft umtalsverðan kostnað af sjálfstæðri starfsemi sinni, en ekki geta lagt fram nein gögn þar að lútandi. Gjaldandi sagði að óregla hefði valdið því að hann stóð ekki skil á skattframtali og virðisaukaskattsskýrslum vegna tekjuársins 2003.

Af hálfu skattrannsóknarstjóra ríkisins var mál gjaldanda sent ríkisskattstjóra til meðferðar, sbr. m.a. 6. mgr. 103. gr., sbr. 3. mgr. 101. gr. laga nr. 90/2003, um tekjuskatt, og 5. mgr. 39. gr. laga nr. 50/1988, um virðisaukaskatt, sbr. bréf skattrannsóknarstjóra, dags. 9. október 2006. Á grundvelli rannsóknar skattrannsóknarstjóra ríkisins og í framhaldi af boðunarbréfi, dags. 9. febrúar 2007, sem gjaldandi gerði ekki athugasemdir við, tók ríkisskattstjóri áður álögð opinber gjöld gjaldanda gjaldárið 2004 og virðisaukaskatt árið 2003 til endurákvörðunar með úrskurði um endurákvörðun, dags. 20. apríl 2007. Samkvæmt úrskurði ríkisskattstjóra var virðisaukaskattsskyld velta gjaldanda ákvörðuð 6.807.918 kr. árið 2003. Þá var gjaldanda ákvarðað reiknað endurgjald að fjárhæð 2.580.000 kr. gjaldárið 2004 og stofn til tryggingagjalds umrætt ár í samræmi við það, svo og ákvarðaði ríkisskattstjóri álag vegna vangreiddrar skilaskyldrar staðgreiðslu. Tekjuskatts- og útsvarsstofn gjaldanda var ákvarðaður 7.045.275 kr. gjaldárið 2004, þ.e. hækkun um 2.045.275 kr. frá áætlun skattstjóra, auk álags samkvæmt 1. mgr. 108. gr. laga nr. 90/2003. Gjaldandi hefur ekki nýtt sér heimilaðar málskotsleiðir til að fá ákvörðunum ríkisskattstjóra hnekkt.

3. Eins og fram er komið eru tölulegar niðurstöður samkvæmt rannsókn skattrannsóknarstjóra ríkisins að því er varðar rekstrartekjur og skattskylda veltu gjaldanda annars vegar byggðar á útgefnum sölureikningum gjaldanda árið 2003 sem aflað var frá viðskiptamönnum gjaldanda og hins vegar á gögnum um innborganir á bankareikning gjaldanda sama ár sem taldar voru vegna sjálfstæðrar starfsemi gjaldanda. Umræddir sölureikningar gjaldanda eru að fjárhæð 7.188.857 kr. og innborganir sem ekki voru taldar vegna útgefinna sölureikninga námu 1.287.000 kr. Samkvæmt þessu taldi skattrannsóknarstjóri ríkisins að rekstrartekjur og skattskyld velta gjaldanda hefði numið 6.807.918 kr. rekstrarárið 2003. Af hálfu gjaldanda er viðurkennt að tekjur hans af sjálfstæðri starfsemi hafi numið þeirri fjárhæð sem gögn þessi bera með sér, sbr. framburð gjaldanda við skýrslutöku hjá skattrannsóknarstjóra ríkisins 31. ágúst 2006. Samkvæmt þessu og að virtum gögnum málsins þykir ekkert komið fram sem gefur tilefni til annars en að miða við þær fjárhæðir rekstrartekna og skattskyldrar veltu sem umræddir sölureikningar og gögn um innborganir bera með sér. Samkvæmt rannsókninni gat gjaldandi ekki lagt fram gögn um rekstrarkostnað sem hann hafði stofnað til vegna öflunar rekstrartekna sinna. Niðurstöður skattrannsóknarstjóra ríkisins um tekjur gjaldanda frá Z vegna félagslegrar aðstoðar eru byggðar á launauppgjöf frá þeim aðila og hefur gjaldandi staðfest að hafa móttekið umræddar greiðslur.

Fyrir liggur í málinu að gjaldandi vanrækti að standa skil á skattframtali sínu árið 2004, sbr. 1. mgr. 90. gr. laga nr. 90/2003, innan tilskilins framtalsfrests samkvæmt 93. gr. laganna. Við skýrslutöku hjá skattrannsóknarstjóra ríkisins var gjaldandi spurður um ástæður fyrir því að hann hefði ekki staðið skattstjóra skil á skattframtali sínu umrætt ár og gaf gjaldandi ekki aðra skýringu en að óregla sín hefði valdið því. Við rannsókn skattrannsóknarstjóra ríkisins var leitt í ljós að tekjur gjaldanda árið 2003 námu hærri fjárhæð en áætlaðir skattstofnar og er hér að framan gerð grein fyrir tölulegum niðurstöðum þess þáttar rannsóknar skattrannsóknarstjóra sem liggur til grundvallar sektarkröfu embættisins að teknu tilliti til áætlunar skattstjóra með þargreindri fjárhæð. Er byggt á því í kröfugerð skattrannsóknarstjóra ríkisins að af þessum sökum hafi tekjuskattur verið vanálagður um 445.080 kr. og útsvar um 183.709 kr. Verður byggt á þessum fjárhæðum, enda eru þær ekki ofreiknaðar.

Í 1. málsl. 2. mgr. 109. gr. laga nr. 90/2003 segir: „Hafi skattskyldur maður af ásetningi eða stórkostlegu hirðuleysi vanrækt að telja fram til skatts varðar það brot fésektum er aldrei skulu nema lægri fjárhæð en tvöfaldri skattfjárhæð af þeim skattstofni sem á vantar ef áætlun reyndist of lág við endurreikning skatts skv. 2. mgr. 96. gr. laganna og skal þá skattur af álagi dragast frá sektarfjárhæð skv. 108. gr.“ Með stoð í gögnum málsins, m.a. framburði gjaldanda við skýrslutöku hjá skattrannsóknarstjóra ríkisins 31. ágúst 2006, verður talið að nægilega sé fullnægt þeim huglægu refsiskilyrðum sem að framan greinir. Ber því að gera gjaldanda sekt eftir nefndu lagaákvæði 1. málsl. 2. mgr. 109. gr. laga nr. 90/2003, sbr. og 2. mgr. 22. gr. laga nr. 4/1995, um tekjustofna sveitarfélaga.

Þá þykir fullsannað með stoð í gögnum málsins, m.a. framburði gjaldanda við skýrslutöku hjá skattrannsóknarstjóra ríkisins, að gjaldandi, sem skyldur var til þess að standa skil á virðisaukaskatti, sbr. 1. mgr. 15. gr. og 1. og 2. mgr. 24. gr. laga nr. 50/1988, um virðisaukaskatt, hafi á saknæman hátt vanrækt að standa skil á virðisaukaskatti og virðisaukaskattsskýrslum fyrir uppgjörstímabilin janúar–febrúar til og með nóvember–desember 2003. Telst gjaldandi hafa vanrækt að gera grein fyrir skattskyldri veltu að fjárhæð 6.807.918 kr. umrædd uppgjörstímabil og virðisaukaskatti til greiðslu að fjárhæð 1.667.939 kr. Varðar þetta gjaldanda sekt samkvæmt 1. mgr. 40. gr. laga nr. 50/1988, um virðisaukaskatt, sbr. 3. gr. laga nr. 42/1995.

4. Ákvarða ber gjaldanda, A, sekt samkvæmt framangreindum ákvæðum 2. mgr. 109. gr. laga nr. 90/2003 og 1. mgr. 40. gr. laga nr. 50/1988, sbr. 3. gr. laga nr. 42/1995. Samkvæmt breytingum á refsiákvæðum skattalaga, sem gerðar voru með lögum nr. 42/1995 og tóku gildi 9. mars 1995, skal sekt aldrei vera lægri en sem nemur tvöfaldri þeirri skattfjárhæð sem undan var dregin, þó að teknu tilliti til álags. Við ákvörðun sektar ber að taka tillit til skatts af álagi samkvæmt 108. gr. laga nr. 90/2003 svo og álags samkvæmt 2. mgr. 27. gr. laga nr. 50/1988. Gjaldandi gekkst greiðlega við brotum sínum. Þá þykir bera að taka tillit til þess að nokkur dráttur hefur orðið á meðferð málsins án þess að gjaldanda verði um kennt. Að þessu virtu og málsatvikum að öðru leyti þykir sekt gjaldanda hæfilega ákveðin 3.900.000 kr. til ríkissjóðs og 300.000 kr. til borgarsjóðs Reykjavíkur.

Úrskurðarorð:

Gjaldandi, A, greiði sekt að fjárhæð 3.900.000 kr. til ríkissjóðs og 300.000 kr. til borgarsjóðs Reykjavíkur.