Úrskurður yfirskattanefndar nr. 328/2009
Úrskurður nr. 328/2009
ÚRSKURÐUR YFIRSKATTANEFNDAR
Ár 2009, miðvikudaginn 30. desember, er tekið fyrir mál nr. 176/2008; krafa skattrannsóknarstjóra ríkisins um að A, kt. [...], og B, kt. [...], verði gerð sekt vegna meintra brota á skattalögum. Í málinu úrskurða Ólafur Ólafsson, Ragnheiður Snorradóttir og Valdimar Guðnason. Upp er kveðinn svofelldur
ú r s k u r ð u r :
I.
Með bréfi, dags. 26. júní 2008, hefur skattrannsóknarstjóri ríkisins krafist þess að yfirskattanefnd taki til sektarmeðferðar mál A, kt. [...], og B, kt. [...], fyrir brot á lögum nr. 45/1987, um staðgreiðslu opinberra gjalda, með áorðnum breytingum, og lögum nr. 50/1988, um virðisaukaskatt, með áorðnum breytingum, framin vegna rekstrarársins 2006.
Í bréfi skattrannsóknarstjóra ríkisins segir:
„B, sem framkvæmdastjóra, stjórnarmanni og prókúruhafa X ehf. (áður Z ehf.), (nú þrotabú), og A, sem daglegum stjórnanda X ehf. er gefið að sök eftirfarandi:
1. Vangoldin afdregin staðgreiðsla opinberra gjalda launamanna. Vanræksla á afhendingu skilagreina á lögmæltum tíma.
B og A er gefið að sök að hafa vanrækt að standa innheimtumanni ríkissjóðs skil á afdreginni staðgreiðslu opinberra gjalda launamanna X ehf. vegna greiðslutímabilanna febrúar, mars, apríl, maí, júní, júlí, ágúst, október, nóvember og desember rekstrarárið 2006. Þá er þeim gefið að sök að hafa vanrækt að standa skil á skilagreinum vegna staðgreiðslu opinberra gjalda vegna greiðslutímabilanna febrúar, október, nóvember og desember rekstrarárið 2006 á lögmæltum tíma. Vangoldin afdregin skilaskyld staðgreiðsla opinberra gjalda launamanna X ehf. vegna framangreindra greiðslutímabila nemur samtals kr. 4.090.543, að teknu tilliti til afdreginnar staðgreiðslu af launum fyrirsvarsmanns skattaðila. Fjárhæðin sundurliðast svo sem hér greinir:
| Tekjuár | Greiðslutímabil | Vangoldin skilaskyld staðgreiðsla kr. |
| 2006 | febrúar | 320.866 |
| 2006 | mars | 339.959 |
| 2006 | apríl | 380.733 |
| 2006 | maí | 417.663 |
| 2006 | júní | 316.194 |
| 2006 | júlí | 288.777 |
| 2006 | ágúst | 285.384 |
| 2006 | október | 361.590 |
| 2006 | nóvember | 979.655 |
| 2006 | desember | 399.722 |
| Samtals kr. | 4.090.543 |
Það er mat skattrannsóknarstjóra ríkisins, byggt á gögnum málsins, að þetta hafi B og A gert á saknæman hátt, að því er frekast verður séð af ásetningi eða í það minnsta af stórkostlegu hirðuleysi.
Telst þessi háttsemi B og A brjóta í bága við ákvæði 1. og 2. mgr. 20. gr., sbr. 1. og 2. mgr. 15. gr. og 1. mgr. 16. gr. laga nr. 45/1987, um staðgreiðslu opinberra gjalda, með áorðnum breytingum, sbr. aðalreglur 1.-3. gr., 1. tl. 5. gr., 1. mgr. 7. gr og 1. og 3. mgr. 8. gr. þeirra laga.
Framangreind háttsemi varðar B og A sekt samkvæmt 2. mgr. 30. gr. laga nr. 45/1987, um staðgreiðslu opinberra gjalda, með áorðnum breytingum.
2. Vangoldinn innheimtur virðisaukaskattur. Vanræksla á afhendingu virðisaukaskattsskýrslna á lögmæltum tíma.
B og A er gefið að sök að hafa vanrækt að standa innheimtumanni ríkissjóðs skil á virðisaukaskatti sem innheimtur var í rekstri X ehf. vegna uppgjörstímabilanna maí-júní, september-október og nóvember-desember rekstrarárið 2006. Þá er þeim gefið að sök, að hafa vanrækt að standa innheimtumanni ríkissjóðs skil á virðisaukaskattsskýrslum vegna framangreindra uppgjörstímabila á lögmæltum tíma. Vangoldinn innheimtur virðisaukaskattur til innheimtumanns ríkissjóðs vegna framangreindra uppgjörstímabila nemur samtals kr. 6.060.079. Fjárhæðin sundurliðast svo sem hér greinir:
| Rekstrarár | Uppgjörstímabil | Vangoldinn virðisaukaskattur til innheimtumanns ríkissjóðs kr. |
| 2006 | maí-júní | 2.171.798 |
| 2006 | september-október | 1.359.605 |
| 2006 | nóvember-desember | 2.528.676 |
| Samtals kr. | 6.060.079 |
Er það mat skattrannsóknarstjóra ríkisins, byggt á gögnum málsins, að þetta hafi B og A gert á saknæman hátt, að því er frekast verður séð af ásetningi eða í það minnsta af stórkostlegu hirðuleysi.
Telst þessi háttsemi B og A brjóta í bága við ákvæði 1. mgr. 15. gr. og 1. og 2. mgr. 24. gr., sbr. aðalreglur 1. gr., 2. gr., 1. tl. 1. mgr. 3. gr., 1. mgr. 11. gr., 1. og 2. mgr. 13. gr., 1. mgr. 14. gr. og 19. gr. laga nr. 50/1988, um virðisaukaskatt, með áorðnum breytingum.
Varðar framanlýst háttsemi B og A sekt samkvæmt 1. mgr. 40. gr. laga nr. 50/1988, um virðisaukaskatt, með áorðnum breytingum.
Þess er krafist að B og A verði með úrskurði yfirskattanefndar gert að sæta sekt í samræmi við framangreint.“
Af hálfu skattrannsóknarstjóra ríkisins er málavöxtum lýst í greinargerð, dags. 26. júní 2008, sem fylgdi kröfugerðinni.
II.
Með bréfi yfirskattanefndar, dags. 2. júlí 2008, var gjaldendum veitt færi á að skila vörn í tilefni af framangreindri kröfugerð skattrannsóknarstjóra ríkisins eða tilkynna sérstaklega ef þau vildi ekki hlíta því að yfirskattanefnd afgreiddi mál þeirra og yrði málið þá endursent skattrannsóknarstjóra ríkisins sem tæki ákvörðun um hvort því yrði vísað til opinberrar rannsóknar, sbr. 2. mgr. 31. gr. laga nr. 45/1987, um staðgreiðslu opinberra gjalda, og 2. mgr. 41. gr. laga nr. 50/1988, um virðisaukaskatt. Engar athugasemdir hafa borist frá gjaldendum.
III.
Með bréfi skattrannsóknarstjóra ríkisins, dags. 26. júní 2008, er þess krafist að gjaldendum, B og A, verði gerð sekt samkvæmt þargreindum ákvæðum 30. gr. laga nr. 45/1987, um staðgreiðslu opinberra gjalda, og 40. gr. laga nr. 50/1988, um virðisaukaskatt, með því að þau hafi sem fyrirsvarsmenn X ehf. (áður Z ehf.), (nú þrotabú), vanrækt að standa skil á staðgreiðslu opinberra gjalda launamanna félagsins tiltekin greiðslutímabil árið 2006 og virðisaukaskatti uppgjörstímabilin maí–júní, september–október og nóvember-desember 2006. Gjaldendur hafa átt þess kost að koma að vörnum fyrir yfirskattanefnd í tilefni af sektarkröfu skattrannsóknarstjóra ríkisins, en engar athugasemdir hafa borist. Þar sem gjaldendur hafa ekki gert athugasemdir við meðferð máls þessa fyrir yfirskattanefnd verður að líta svo á að þau mæli því ekki í gegn að það sæti sektarmeðferð fyrir nefndinni.
Skattrannsóknarstjóri ríkisins hóf hinn 4. maí 2007 rannsókn á skattskilum Z ehf., síðar X ehf., sem tók til skila félagsins á afdreginni staðgreiðslu opinberra gjalda greiðslutímabilin febrúar, mars, apríl, maí, júní, júlí, ágúst, október, nóvember og desember og innheimtum virðisaukaskatti uppgjörstímabilin maí-júní, september-október og nóvember-desember 2006. Vegna rannsóknarinnar var tekin skýrsla af gjaldanda, A, hjá embætti skattrannsóknarstjóra ríkisins hinn 11. maí 2007 og hinn 21. maí 2007 var tekin skýrsla af gjaldanda, B. Með bréfum, dags. 24. maí 2007, sendi skattrannsóknarstjóri gjaldendum skýrslu um rannsóknina, sem dagsett var þann dag, og gaf þeim kost á að tjá sig um efni hennar. Af hálfu gjaldenda voru engar athugasemdir gerðar og í framhaldi af þessu tók skattrannsóknarstjóri saman nýja skýrslu um rannsóknina, dags. 11. júní 2007, sem var efnislega samhljóða hinni fyrri að viðbættum kafla um lok rannsóknarinnar.
Í skýrslu skattrannsóknarstjóra ríkisins, dags. 11. júní 2007, segir að rannsókn á skattskilum Z ehf. hafi einkum verið byggð á upplýsingum sem fram hafi komið við fyrrgreindar skýrslutökur, upplýsingum frá fyrirtækjaskrá ríkisskattstjóra, staðgreiðsluskilagreinum Z ehf. ásamt sundurliðunum, virðisaukaskattsskýrslum félagsins, svo og tekjubókhaldi ríkissjóðs, sbr. fylgiskjöl með skýrslunni, en þar er um að ræða yfirlit um greiðslur Z ehf. vegna staðgreiðslu opinberra gjalda, virðisaukaskatts og opinberra gjalda.
Fram kemur í skýrslu skattrannsóknarstjóra ríkisins að rannsókn embættisins á staðgreiðsluskilum Z ehf. hafi falist í því að bera fjárhæðir afdreginnar staðgreiðslu samkvæmt skilagreinum og sundurliðunum félagsins saman við greiðslur þess til innheimtumanns ríkissjóðs. Í skýrslunni er gerð grein fyrir þeirri niðurstöðu rannsóknarinnar að fyrrum fyrirsvarsmenn einkahlutafélagsins hafi ekki staðið skil innan lögboðins frests á afdreginni staðgreiðslu opinberra gjalda vegna launamanna félagsins greiðslutímabilin febrúar, mars, apríl, maí, júní, júlí ágúst, október, nóvember og desember 2006, samtals að fjárhæð 4.154.314 kr. Fram kemur að vangreidd afdregin staðgreiðsla af launum fyrrum fyrirsvarsmanns félagsins, B, nemi samtals 63.771 kr. þau tímabil sem hér um ræðir.
Rannsókn á virðisaukaskattsskilum Z ehf. var samkvæmt skýrslu skattrannsóknarstjóra ríkisins fólgin í því að bera fjárhæð innheimts virðisaukaskatts samkvæmt virðisaukaskattsskýrslum félagsins saman við greiðslur þess til innheimtumanns og er rakin sú niðurstaða rannsóknarinnar að fyrrum fyrirsvarsmenn félagsins hafi ekki staðið skil innan lögboðins frests á virðisaukaskatti vegna félagsins uppgjörstímabilin maí-júní, september-október og nóvember-desember 2006, samtals að fjárhæð 6.060.079 kr.
Gjaldandi, A, kom til skýrslutöku hjá skattrannsóknarstjóra ríkisins hinn 11. maí 2007 að eigin ósk og án formlegrar boðunar. Aðspurður um tengsl við Z ehf. greindi gjaldandi frá því að hann hefði séð um daglegan rekstur félagsins og að í raun hefðu þau B bæði verið framkvæmdastjórar þess. Við skýrslutökuna voru lagðar fyrir gjaldanda skilagreinar staðgreiðslu vegna greiðslutímabilanna sem til rannsóknar voru. Gjaldandi kannaðist við skilagreinarnar og taldi að þær gæfu rétta mynd af launagreiðslum í rekstrinum. Einnig staðfesti gjaldandi að virðisaukaskattsskýrslur, sem lagðar voru fyrir hann við skýrslutökuna, væru byggðar á bókhaldsgögnum félagsins og taldi að skýrslurnar gæfu rétta mynd af rekstrinum. Gjaldanda var kynnt að samkvæmt gögnum málsins hefði staðgreiðsla opinberra gjalda að fjárhæð 4.154.314 kr. vegna launamanna Z ehf. umrædd greiðslutímabil staðgreiðslu árið 2006 ekki verið greidd á lögmæltum tíma og að virðisaukaskattur að fjárhæð 6.060.079 kr. vegna uppgjörstímabila sama ár hefði ekki verið greiddur á lögmæltum tíma. Af hálfu gjaldanda voru ekki gerðar athugasemdir við þessar fjárhæðir. Aðspurður greindi gjaldandi frá því að launamenn hefðu fengið laun sín greidd að fullu samkvæmt launaseðlum þrátt fyrir að staðgreiðslu hefði ekki verið skilað. Fram kom af hálfu gjaldanda að ekki hefðu verið til peningar til þess að standa skil á afdreginni staðgreiðslu og virðisaukaskatti og hefði féð farið í reksturinn.
Við skýrslutöku af gjaldanda, B, sem fram fór 21. maí 2007, kom fram að hún hefði verið stjórnarmaður Z ehf., en eiginmaður gjaldanda, A, hefði séð um rekstur félagsins. Gjaldandi kannaðist við staðgreiðsluskilagreinar Z ehf., sem lagðar voru fyrir hana við skýrslutökuna, og taldi að þær gæfu rétta mynd af launagreiðslum í rekstri félagsins. Einnig staðfesti gjaldandi að virðisaukaskattsskýrslur, sem lagðar voru fyrir hana við skýrslutökuna, væru byggðar á bókhaldsgögnum félagsins og taldi gjaldandi að skýrslurnar gæfu rétta mynd af rekstrinum. Af hálfu gjaldanda voru ekki gerðar athugasemdir við það að staðgreiðsla opinberra gjalda að fjárhæð 4.154.314 kr. vegna launamanna Z ehf. umrædd greiðslutímabil staðgreiðslu árið 2006 hefði ekki verið greidd á lögmæltum tíma og að virðisaukaskattur að fjárhæð 6.060.079 kr. vegna uppgjörstímabila sama ár hefði ekki verið greiddur á lögmæltum tíma. Aðspurð greindi gjaldandi frá því að launamenn félagsins hefðu fengið laun sín greidd að fullu samkvæmt launaseðlum þrátt fyrir að staðgreiðslu hefði ekki verið skilað. Ekki hefðu verið til peningar til þess að standa skil á afdreginni staðgreiðslu og virðisaukaskatti og hefði féð farið í reksturinn.
Samkvæmt 1. mgr. 40. gr. laga nr. 50/1988, um virðisaukaskatt, sbr. 3. gr. laga nr. 42/1995, er refsivert ef skattskyldur maður afhendir eigi á lögmæltum tíma virðisaukaskattsskýrslu eða virðisaukaskatt sem hann hefur innheimt eða honum borið að innheimta. Í 2. mgr. 30. gr. laga nr. 45/1987, um staðgreiðslu opinberra gjalda, sbr. 2. gr. laga nr. 42/1995, er með samsvarandi hætti lýst refsivert ef launagreiðandi innir ekki af hendi þær greiðslur vegna launamanna sem hann hefur haldið eftir eða honum borið að halda eftir. Samkvæmt fortakslausum ákvæðum nefndra laga og með stoð í dómaframkvæmd Hæstaréttar Íslands, sbr. m.a. dóma Hæstaréttar 27. febrúar 1997 (H 1997:789), 25. september 1997 (H 1997:2446), 14. janúar 1999 (H 1999:79), 18. febrúar 1999 (H 1999:544 og 550), 10. júní 1999 (H 1999:2645) og 30. mars 2000 (H 2000:1422), geta fyrirsvarsmenn lögaðila unnið til refsingar með því einu að láta ógert að skila umræddum gjöldum í ríkissjóð á tilskildum tíma, enda sé huglægum refsiskilyrðum fullnægt.
Gjaldandi, B, var stjórnarmaður og framkvæmdastjóri Z ehf., síðar X ehf., á þeim tíma sem mál þetta varðar og bar sem slík ábyrgð á daglegum rekstri félagsins, þar á meðal fjárreiðum, og var til þess bær að taka ákvörðun um hvaða kröfur á hendur félaginu skyldu greiddar og hverjar ekki. Samkvæmt framangreindu telst gjaldandi hafa borið ábyrgð á skilum staðgreiðslu opinberra gjalda og virðisaukaskatts Z ehf. á þeim tíma sem hér um ræðir. Sektarkrafa á hendur gjaldanda, A, er reist á því að hann hafi verið daglegur stjórnandi Z ehf. þann tíma sem málið tekur til. Við skýrslutöku 11. maí 2007, sem gjaldandi kom til að eigin frumkvæði, greindi gjaldandi frá því að hann hefði séð um daglegan rekstur einkahlutafélagsins á þeim tíma sem málið varðar og í raun væru þau B bæði framkvæmdastjórar hjá Z ehf. Í framburði gjaldanda, B, við skýrslutöku 21. maí 2007 kom einnig fram að gjaldandi, A, hefði séð um rekstur Z ehf. Að þessu athuguðu og þar sem engar athugasemdir hafa komið fram af hálfu gjaldanda, A, í tilefni af sektarkröfu skattrannsóknarstjóra ríkisins þykir ekki varhugavert að telja að gjaldandi hafi ásamt stjórnarmanni og framkvæmdastjóra félagsins borið ábyrgð á skilum staðgreiðslu opinberra gjalda og virðisaukaskatts félagsins umrædd tímabil árið 2006. Samkvæmt þessu telst sektarkröfu skattrannsóknarstjóra ríkisins réttilega beint að báðum gjaldendum í samræmi við ákvæði 30. gr. laga nr. 45/1987, um staðgreiðslu opinberra gjalda, og 40. gr. laga nr. 50/1988, um virðisaukaskatt, með áorðnum breytingum samkvæmt 2. og 3. gr. laga nr. 42/1995.
Til grundvallar niðurstöðu skattrannsóknarstjóra ríkisins um fjárhæð vangreiddrar staðgreiðslu opinberra gjalda og virðisaukaskatts Z ehf. árið 2006 liggja m.a. staðgreiðsluskilagreinar og virðisaukaskattsskýrslur sem gjaldendur hafa staðfest að varði rekstur einkahlutafélagsins, sbr. skýrslutökur 11. og 21. maí 2007, þar sem einnig kom fram af hálfu gjaldenda að gögnin gæfu rétta mynd af rekstrinum. Verður samkvæmt þessu byggt á því að staðgreiðsla opinberra gjalda og virðisaukaskattur, sem gjaldendum bar að standa skil á vegna Z ehf., hafi numið þeim fjárhæðum sem greinir í skýrslu skattrannsóknarstjóra ríkisins, enda þykir ekkert hafa komið fram sem gefur tilefni til annars. Sektarkrafa skattrannsóknarstjóra í máli þessu er byggð á niðurstöðum í skýrslu embættisins að öðru leyti en því að ekki er gerð krafa um ákvörðun sektar vegna vangreiddrar staðgreiðslu að fjárhæð 63.771 kr. af launum gjaldanda, B.
Í skýrslu skattrannsóknarstjóra ríkisins og greinargerð með kröfugerð embættisins til yfirskattanefndar er gerð grein fyrir greiðslum Z ehf. til innheimtumanns vegna staðgreiðslu, virðisaukaskatts og opinberra gjalda frá því að skuldir sem um ræðir í máli þessu byrjuðu að myndast 15. mars 2006. Þar kemur fram að alls voru greiddar 5.577.369 kr. vegna höfuðstóls virðisaukaskatt á tímabilinu 15. mars 2006 til og með 20. júní 2008, en að engu leyti vegna uppgjörstímabila sem málið varðar. Greiðslur vegna höfuðstóls staðgreiðslu námu 2.935.056 kr. og er þar að hluta um að ræða greiðslur vegna greiðslutímabila sem mál þetta varðar, nánar tiltekið 1.073.663 kr. vegna tímabilanna febrúar, mars, apríl og júní 2006. Eins og mál þetta er lagt fyrir af hálfu skattrannsóknarstjóra ríkisins þykir rétt að fyrrgreind fjárhæð, sem gjaldendur stóðu samkvæmt framangreindu skil á vegna höfuðstóls staðgreiðslu áður en mál þeirra var sent yfirskattanefnd til meðferðar, komi til frádráttar fjárhæð vangreiddrar staðgreiðslu samkvæmt kröfugerð skattrannsóknarstjóra ríkisins, enda er það í samræmi við það sem tíðkast hefur við meðferð hliðstæðra mála fyrir yfirskattanefnd.
Sá hluti greiðslna á umræddu tímabili, sem innheimtumaður ríkissjóðs hefur ráðstafað til greiðslu dráttarvaxta, álags og kostnaðar, nemur 837.606 kr. vegna staðgreiðslu og 1.540.407 kr. vegna virðisaukaskatts. Þá kemur fram í gögnum málsins að greiðslur til innheimtumanns ríkissjóðs vegna opinberra gjalda Z ehf., þ.m.t. tryggingagjalds, á þeim tíma sem hér um ræðir, námu 2.042.319 kr. og var innborgunum að hluta varið til greiðslu dráttarvaxta og kostnaðar. Aðrar greiðslur til innheimtumanns en vegna höfuðstóls staðgreiðslu og virðisaukaskatts námu því samtals 4.420.332 kr.
Með dómi Hæstaréttar Íslands 2. október 2003 (H 2003:3178), sem varðar hliðstætt mál, var því hafnað að greiðslur, sem innheimtumaður hefur ráðstafað upp í álag, dráttarvexti og kostnað, geti haft áhrif á sakarmat og komið með beinum hætti til frádráttar skattskuld sem viðurlagaákvörðun tekur til. Ekki verður talið að breyting með lögum nr. 134/2005 á refsiákvæðum laga nr. 45/1987 og nr. 50/1988 haggi þessari dómaframkvæmd. Með breytingalögum þessum er hins vegar skýrt kveðið á um það að greiðslur skattaðila á verulegum hluta skattfjárhæðar geti að uppfylltum ákveðnum skilyrðum leitt til þess að ákvæði um lágmark sektarrefsingar eigi ekki við. Samkvæmt dómum Hæstaréttar Íslands 30. mars 2006 í málunum nr. 428/2005 og 469/2005 ber að taka í þessu sambandi tillit til innborgana sem ráðstafað hefur verið til greiðslu álags vegna vangreiddrar staðgreiðslu opinberra gjalda starfsmanna og vangreidds virðisaukaskatts, svo og skuli fara á sama hátt með greiðslur vegna staðgreiðslu opinberra gjalda þess fyrirsvarsmanns sem refsiábyrgð sætir. Ekki verður annað séð en að líta megi með hliðstæðum hætti til greiðslna viðkomandi skattaðila sem innheimtumaður hefur ráðstafað upp í dráttarvexti og kostnað, og eftir atvikum til greiðslu á opinberum gjöldum, enda er það í samræmi við úrskurðaframkvæmd fyrir gildistöku laga nr. 134/2005, sbr. og fyrrgreindan dóm Hæstaréttar frá árinu 2003 og aðra dóma í hliðstæðum málum, m.a. H 2000:2387. Eins og mál þetta liggur fyrir þykir því mega taka tillit til allra fyrrgreindra greiðslna að fjárhæð 4.420.332 kr. Við mat á þýðingu þeirra fyrir sektarákvörðun þykir rétt að skipta þeim hluta innborgana, sem ráðstafað var til greiðslu opinberra gjalda fyrirtækisins, í hlutfalli við fjárhæðir vangoldinnar staðgreiðslu og virðisaukaskatts sem um ræðir í málinu. Innborganir vegna staðgreiðslu opinberra gjalda Z ehf. teljast þá nema 1.516.405 kr. og innborganir vegna virðisaukaskatts 2.903.927 kr.
Samkvæmt því sem að framan er rakið og gögnum málsins að öðru leyti var afdregin staðgreiðsla opinberra gjalda vegna launamanna Z ehf. fyrir greiðslutímabilin febrúar, mars, apríl, maí, júní, júlí, ágúst, október, nóvember og desember 2006 að fjárhæð 3.016.880 kr. ekki greidd til innheimtumanns ríkissjóðs á tilskildum tíma, sbr. 1. og 2. mgr. 20. gr. laga nr. 45/1987. Einnig var virðisaukaskattur Z ehf. að fjárhæð 6.060.079 kr. uppgjörstímabilin maí-júní, september-október og nóvember-desember 2006 ekki greiddur innheimtumanni ríkissjóðs á tilskildum tíma, sbr. 1. mgr. 15. gr. og 1. og 2. mgr. 24. gr. laga nr. 50/1988. Tilteknar innborganir voru inntar af hendi vegna staðgreiðslu opinberra gjalda og virðisaukaskatts á tímabilinu 15. mars 2006 til 20. júní 2008, sbr. að framan sem þó breytir ekki því að greiðslur fóru fram eftir eindaga umræddra gjalda. Eins og fyrr segir verður að telja að báðir gjaldendur hafi sem fyrirsvarsmenn Z ehf. borið ábyrgð á skilum staðgreiðslu opinberra gjalda og virðisaukaskatts félagsins. Af hálfu gjaldenda hefur því einkum verið borið við að fjárhagsvandræði hafi valdið þeim vanskilum á staðgreiðslu opinberra gjalda og virðisaukaskatti sem í málinu greinir. Af þessu tilefni skal tekið fram að ekki telst tæk varnarástæða að fé hafi ekki verið til í rekstri félagsins til að standa skil á umræddum gjöldum, sbr. m.a. fyrrnefndan dóm Hæstaréttar Íslands frá 30. mars 2000 (H 2000:1422).
Með vísan til þess sem rakið hefur verið telst fullnægt þeim huglægu refsiskilyrðum sem fram koma í 2. mgr. 30. gr. laga nr. 45/1987, um staðgreiðslu opinberra gjalda, og 1. mgr. 40. gr. laga nr. 50/1988, um virðisaukaskatt, sbr. 2. og 3. gr. laga nr. 42/1995. Ber að ákvarða gjaldendum, B og A, sekt samkvæmt þessum lagaákvæðum vegna vanrækslu á skilum staðgreiðslu opinberra gjalda og virðisaukaskatts í rekstri Z ehf.
Eins og lög nr. 45/1987 og nr. 50/1988 hljóða eftir breytingar, sem á þeim voru gerðar með lögum nr. 42/1995, skal sekt aldrei vera lægri en sem nemur tvöfaldri þeirri skattfjárhæð sem vanrækt var greiðsla á, þó að teknu tilliti til álags. Samkvæmt breytingu á greindum lögum með lögum nr. 134/2005 eiga fésektarákvæði þessi þó ekki við hafi brot einskorðast við að standa ekki skil á réttilega tilgreindri staðgreiðslu eða virðisaukaskatti samkvæmt skilagrein staðgreiðslu eða virðisaukaskattsskýrslu, enda hafi verið gerð skil á verulegum hluta skattfjárhæðar eða málsbætur eru miklar.
Í tilviki gjaldenda er til þess að líta að skilagreinar staðgreiðslu og virðisaukaskattsskýrslur Z ehf. liggja fyrir vegna allra tímabila staðgreiðslu og virðisaukaskatts sem málið varðar, þótt skil margra þeirra hafi dregist nokkuð, og eru fjárhæðir í málinu byggðar á þeim. Sem fyrr segir verður lagt til grundvallar að greiðslur til innheimtumanns ríkissjóðs, sem hér beri að líta til, hafi numið 1.516.405 kr. vegna staðgreiðslu og 2.903.927 kr. vegna virðisaukaskatts. Að teknu tilliti til innborgunar á höfuðstól staðgreiðslu svarar fyrrnefnda fjárhæðin til vangreiddrar staðgreiðslu vegna greiðslutímabilanna febrúar til og með ágúst 2006 og verulegs hluta fjárhæðar greiðslutímabilsins október 2006. Síðarnefnda fjárhæðin svarar til vangreidds virðisaukaskatts uppgjörstímabilið maí-júní 2006 og verulegs hluta virðisaukaskatts tímabilið september-október apríl 2006. Samkvæmt þessu og í samræmi við dómaframkvæmd Hæstaréttar Íslands, sbr. fyrrgreinda dóma frá 30. mars 2006, verður því talið að sú undantekning frá fésektarlágmarki, sem mælt er fyrir um í lögum nr. 134/2005, taki til vanskila á staðgreiðslu opinberra gjalda fyrrgreind greiðslutímabil að fjárhæð samtals 1.637.503 kr. og á virðisaukaskatti uppgjörstímabilin maí-júní og september-október 2006 að fjárhæð samtals 3.531.403 kr. Ekki liggur annað fyrir en að vangreiðsla á staðgreiðslu opinberra gjalda og virðisaukaskatti vegna annarra tímabila hafi fyrst og fremst stafað af erfiðleikum í rekstri Z ehf. og ekkert er komið fram um að gjaldendur hafi persónulega notið nokkurs hags af brotinu. Hins vegar varðar mál þetta vanskil á staðgreiðslu og virðisaukaskatti að ekki óverulegri fjárhæð og vegna alllangs tímabils. Að þessu virtu og með vísan til greindrar dómaframkvæmdar verður því ekki talið að skilyrði um miklar málsbætur, sbr. ákvæði laga nr. 134/2005, eigi hér við. Því teljast lágmarksákvæði í 2. mgr. 30. gr. laga nr. 45/1987 og 1. mgr. 40. gr. laga nr. 50/1988 gilda um vanskil staðgreiðslu að fjárhæð 1.379.377 kr. og virðisaukaskatts að fjárhæð 2.528.676 kr.
Þegar höfð eru í huga lagarök, sem búa að baki framangreindum ákvæðum um lágmarks- og margfeldissektir, með tilliti til háttsemi gjaldenda og afleiðinga hennar, þykir rétt að ákveða sektarfjárhæð í máli þessu heildstætt en með tiltekinni skiptingu milli gjaldenda. Samkvæmt framansögðu og að teknu tilliti til álags samkvæmt 1. tölul. 2. mgr. 28. gr. laga nr. 45/1987 og 2. mgr. 27. gr. laga nr. 50/1988 þykir sekt gjaldenda hæfilega ákveðin 7.900.000 kr. til ríkissjóðs sem skiptist þannig milli þeirra að gjaldandi, B, greiði sekt að fjárhæð 3.950.000 kr. og gjaldandi, A, greiði sekt að fjárhæð 3.950.000 kr.
Úrskurðarorð:
Gjaldandi, B, greiði sekt að fjárhæð 3.950.000 kr. til ríkissjóðs. Gjaldandi, A, greiði sekt að fjárhæð 3.950.000 kr. til ríkissjóðs.
