Ákvörðun 7/2023 um stjórnvaldssekt og niðurfellingu sáttar

20.9.2023

Þann 20. september 2023 ákvað ríkisskattstjóri að leggja stjórnvaldssekt á SB bókhald slf., kt. 470110-1980 (hér eftir félagið), vegna brota gegn ákvæðum laga nr. 140/2018, um aðgerðir gegn peningaþvætti og fjármögnun hryðjuverka (hér eftir oftast peningaþvættislög eða pþl.). Með ákvörðuninni er einnig felld úr gildi sáttargerð á milli ríkisskattstjóra og félagsins, dags. 13. apríl 2022, sbr. ákvörðun ríkisskattstjóra nr. 3/2022.

Með sáttargerð aðila viðurkenndi félagið að hafa brotið gegn ákvæðum peningaþvættislaga og laga nr. 64/2019, um frystingu fjármuna og skráningu aðila á lista yfir þvingunaraðgerðir í tengslum við fjármögnun hryðjuverka og útbreiðslu gereyðingarvopna (hér eftir oftast frystingarlög) og innti af hendi sektargreiðslu að fjárhæð 1.500.000 kr. Samhliða sáttargerð aðila lagði ríkisskattstjóri fyrir félagið að gera nánar tilgreindar úrbætur. Ákvörðun ríkisskattstjóra er tilkomin vegna þess að félagið hafði ekki framkvæmt áreiðanleikakannanir á viðskiptamönnum sínum með fullnægjandi hætti og taldist félagið því ekki hafa uppfyllt skilyrði úrbótakröfu ríkisskattstjóra, og þar með sáttarinnar, ásamt því að enn voru brot til staðar við úttekt ríkisskattstjóra á úrbótakröfu félagsins.

Félagið telst hafa brotið gegn eftirfarandi ákvæðum peningaþvættislaga með því að:

• Hafa ekki framkvæmt áreiðanleikakönnun í samræmi við 8. og 10. gr. pþl. og teljast þau brot varða við 3. tölul. 1. mgr. 46. gr. pþl.
• Hafa ekki aflað upplýsinga um raunverulegan eiganda í samræmi við e-lið 10. gr. pþl. og teljast þau brot varða við 4. tölul. 1. mgr. 46. gr. pþl.
• Hafa ekki sannað deili á viðskiptamönnum í samræmi við a-lið 1. mgr. 10. gr. pþl. og teljast þau brot varða við 4. tölul. 1. mgr. 46. gr. pþl.
• Hafa ekki framkvæmt athugun á því hvort viðskiptamaður hafi stjórnmálaleg tengsl samkvæmt 1. mgr. 17. gr. pþl., sem telst brot gegn 11. tölul. 1. mgr. 46. gr. pþl.
• Hafa ekki varðveitt afrit af gögnum og upplýsingum vegna áreiðanleikakannana í samræmi við a-lið 1. mgr. 28. gr. pþl., sem telst brot gegn 16. tölul. 1. mgr. 46. gr. pþl.
• Hafa ekki séð til þess að starfsmenn þeirra hljóti sérstaka þjálfun og þekkingu á ákvæðum peningaþvættislaga í samræmi við 33. gr. pþl. og teljast þau brot varða við 19. tölul. 1. mgr. 46. gr. pþl.
• Hafa ekki innleitt stefnur, reglur og verkferla sem stuðla að samræmdum starfsaðferðum og góðri framkvæmd peningaþvættislaganna og teljast þau brot varða við 20. tölul. 1. mgr. 46. gr. pþl.

Með ákvörðun embættisins hefur ríkisskattstjóri lagt á félagið stjórnvaldssekt að fjárhæð 4.000.000 kr.

Málavextir, málsástæður og lagarök

Samkvæmt l-lið 1. mgr. 2. gr. pþl. fellur félagið undir gildissvið laganna og telst vera tilkynningarskyldur aðili í skilningi þeirra.

Ríkisskattstjóri hefur eftirlit með því að tilkynningarskyldir aðilar sem falla undir l–u-liði 1. mgr. 2. gr. pþl. fari að ákvæðum laganna og reglum og reglugerðum settum á grundvelli þeirra, sbr. 2. mgr. 38. gr. pþl.

Eftir vettvangsathugun á starfsstöð félagsins var því tilkynnt að embættið hygðist leggja á félagið stjórnvaldssekt að fjárhæð 3.000.000 kr. vegna brota gegn ákvæðum peningaþvættislaga og frystingarlaga. Í framhaldi þess var með ákvörðun ríkisskattstjóra, dags. 13. apríl 2022, sbr. ákvörðun embættisins nr. 3/2022, gerð sátt á milli ríkisskattstjóra og félagsins. Í sáttinni fólst að félagið viðurkenndi að hafa brotið gegn eftirfarandi lagaákvæðum með því að:

• Hafa ekki framkvæmt áreiðanleikakönnun í samræmi við 8. og 10. gr. pþl. og töldust þau brot varða við 3. tölul. 1. mgr. 46. gr. pþl.
• Hafa ekki aflað upplýsinga um raunverulegan eiganda í samræmi við e-lið 10. gr. pþl. og töldust þau brot varða við 4. tölul. 1. mgr. 46. gr. pþl.
• Hafa ekki sannað deili á viðskiptamönnum í samræmi við a-lið 1. mgr. 10. gr. pþl. og töldust þau brot varða við 4. tölul. 1. mgr. 46. gr. pþl.
• Hafa ekki metið hvort viðskiptamenn sæti alþjóðlegum þvingunaraðgerðum í samræmi við 3. mgr. 7. gr. frystingarlaga og töldust þau brot varða við 1. og 2. tölul. 1. mgr. 20. gr. frystingarlaga.
• Hafa ekki séð til þess að starfsmenn þeirra hlutu sérstaka þjálfun og þekkingu á ákvæðum peningaþvættislaga í samræmi við 33. gr. pþl. og töldust þau brot varða við 19. tölul. 1. mgr. 46. gr. pþl.
• Hafa ekki innleitt stefnur, reglur og verkferla sem stuðla að samræmdum starfsaðferðum og góðri framkvæmd peningaþvættislaganna og töldust þau brot varða við 20. tölul. 1. mgr. 46. gr. pþl.

Með sáttargerðinni samþykkti félagið að greiða stjórnvaldssekt að fjárhæð 1.500.000 kr., þ.e. sem nam 50% af fyrirhugaðri sektarfjárhæð sem félaginu hafði verið tilkynnt um.

Samhliða sáttagerðinni lagði ríkisskattstjóri fyrir félagið úrbótakröfu á grundvelli 1. mgr. 44. gr. pþl. og 1. mgr. 18. gr. frystingarlaga. Úrbótakrafan taldist vera ófrávíkjanlegur hluti af sáttargerðinni og væri það brot gegn sáttargerð að framkvæma ekki þær úrbætur sem gengist var undir, sbr. 1. mgr. 5. gr. reglna ríkisskattstjóra nr. 1132/2020, um sáttagerðir samkvæmt lögum nr. 140/2018. Með úrbótakröfunni fór ríkisskattstjóri fram á að félagið fylgdi ákvæðum peningaþvættislaga og frystingarlaga. Lagt var fyrir félagið að framkvæma áreiðanleikakönnun á núverandi og öllum nýjum viðskiptasamböndum sem falla undir gildissvið peningaþvættislaga og bent var á skyldu félagsins til að varðveita gögn vegna áreiðanleikakannana. Þá var einnig lagt fyrir félagið að útbúa og starfa í samræmi við verkferil, sbr. 1. og 3. mgr. 7. gr. frystingarlaga.

Við úttekt ríkisskattstjóra á úrbótakröfu félagsins varð ljóst að félagið hafði ekki framkvæmt fullnægjandi úrbætur með því að hafa ekki framkvæmt áreiðanleikakannanir á viðskiptamönnum sínum með fullnægjandi hætti í samræmi við ákvæði peningaþvættislaga, þá sérstaklega hvað varðar könnun á því hvort viðskiptamenn félagsins hefðu stjórnmálaleg tengsl og að framkvæma aukna áreiðanleikakönnun á þeim í kjölfarið ef svo væri. Einnig voru gögn og upplýsingar ekki varðveitt í samræmi við 1. mgr. 28. gr. pþl.

Með bréfi embættisins var félaginu tilkynnt að ríkisskattstjóri teldi félagið ekki hafa uppfyllt skilyrði úrbótakröfu embættisins, sem gerð var samhliða sáttargerð aðila, dags. 13. apríl 2022, sbr. ákvörðun embættisins nr. 3/2022. Það væri mat ríkisskattstjóra að félagið hafði ekki framkvæmt fullnægjandi úrbætur með hliðsjón af úrbótakröfu þess og að félagið hefði því ekki uppfyllt skilyrði sáttargerðar, þrátt fyrir að hafa hafið innleiðingu á verkferlum og kerfum í kjölfar sáttargerðar félagsins við ríkisskattstjóra um greiðslu sektar á árinu 2022. Ríkisskattstjóri hygðist því fella niður sáttargerð embættisins við félagið og leggja á það stjórnvaldssekt, að fjárhæð 4.000.000 kr., vegna þeirra brota félagsins sem fjallað var um í sáttargerð og vegna þeirra brota sem embættið varð áskynja um við úttekt á úrbótakröfu félagsins.

Engin andmæli bárust frá félaginu við tilkynningu embættisins um fyrirhugaða ákvörðun og ákvað ríkisskattstjóri því að fella sátt ríkisskattstjóra og félagsins úr gildi og leggja á félagið stjórnvaldssekt í samræmi við það sem boðað hafði verið.

Ákvörðun ríkisskattstjóra

Ríkisskattstjóri getur lagt stjórnvaldssektir á eftirlitsskylda aðila sé brotið gegn þeim ákvæðum sem tilgreind eru í 1. mgr. 46. gr. pþl. Stjórnvaldssektir á hendur aðilum sem falla undir i–u-liði 1. mgr. 2. gr. pþl., geta numið frá 500.000 krónum til 500.000.000 króna, sbr. 5. mgr. 46. gr. pþl. Við ákvörðun um fjárhæð stjórnvaldssekta skal taka tillit til sjónarmiða sem fram koma í 44. gr. a pþl.

Við úttekt á úrbótakröfu ríkisskattstjóra kom í ljós að félagið hafði ekki fullnægt skilyrðum úrbótakröfu embættisins með því að hafa ekki framkvæmt áreiðanleikakannanir á viðskiptamönnum sínum með fullnægjandi hætti í samræmi við ákvæði peningaþvættislaga. Töldust brot félagsins gegn peningaþvættislögum varða stjórnvaldssekt, sbr. 3., 4., 11., 16., 19. og 20. tölul. 1. mgr. 46. gr. pþl.

Í samræmi við 44. gr. a pþl. leit ríkisskattstjóri til þess við mat á fjárhæð sektar að félagið gerði ekki fullnægjandi úrbætur eftir úrbótakröfu embættisins, sem var ófrávíkjanlegur viðauki með sáttargerð við félagið vegna fyrri brota þess. Þá var litið til þess að ákvörðunin tekur bæði til þeirra brota félagsins sem fjallað var um í sáttargerð ríkisskattstjóra við félagið og þeirra brota sem embættið varð áskynja um við úttekt á úrbótakröfu félagsins. Einnig var litið til þess að þrátt fyrir að félaginu hafi verið veittur frestur þangað til í júní 2022 til að verða við úrbótakröfu ríkisskattstjóra var félagið enn á byrjunarstigum við að innleiða viðunandi úrbætur þegar úttekt á úrbótakröfunni fór fram í janúar 2023. Félagið sýndi samstarfsvilja og veitti ríkisskattstjóra greiðan aðgang að öllum umbeðnum upplýsingum. Auk framangreinds leit ríkisskattstjóri til fjárhagsstöðu félagsins eins og hún birtist í ársreikningum félagsins fyrir árin 2020 og 2021.

Með ákvörðun ríkisskattstjóra er sáttargerð ríkisskattstjóra og SB bókhald slf., dags. 13. apríl 2022, sbr. ákvörðun embættisins nr. 3/2022, felld úr gildi og er SB bókhald slf. gert að greiða stjórnvaldssekt að fjárhæð 4.000.000 kr.

Samkvæmt 53. gr. pþl. og reglum ríkisskattstjóra nr. 1131/2020, um opinbera birtingu stjórnsýsluviðurlaga samkvæmt lögum nr. 140/2018, um aðgerðir gegn peningaþvætti og fjármögnun hryðjuverka, er meginreglan sú að birta skuli opinberlega stjórnsýsluviðurlög sem ákveðin eru í samræmi við 46.–47. og 50.–51. gr. pþl.